Emotionele verantwoordelijkheid: hoe je je invloed op anderen kunt beheersen
Emotionele verantwoordelijkheid zit achter veel van de verzoeken die je in je dagelijks leven doet. Het valideert je behoeften. Het is zelfs wat je motiveert om je emotionele, seksuele, sociale of werkrelaties te beheren.
In dit artikel staan we stil bij het concept van emotionele verantwoordelijkheid. We gaan ook in op de vraag waarom we allemaal nogal op onze hoede zijn voor mensen die zichzelf voorstellen door te zeggen “zo ben ik nu eenmaal” of “zo ben ik nu eenmaal en als je dat niet leuk vindt, is dat jouw probleem.”
Op dezelfde manier zou je er goed aan doen om, als je merkt dat je dit soort woorden zegt, ze te analyseren. Waar komen ze vandaan? Welke starheid of barrières zitten erachter? Want mensen zijn, net als het leven, per definitie veranderlijk. Daarom is het schadelijk om een bepaald soort gedrag aan te nemen zonder te zien hoe je ervaring zich ontvouwt.
Je emotionele behoeften
Soms kun je het gevoel hebben dat je te veel vraagt. Het kan zelfs zo zijn dat je moeite hebt om erachter te komen of wat je van de persoon naast je vraagt egoïstisch, redelijk of acceptabel is binnen de dynamiek van jullie relatie.
Het is van vitaal belang dat je naar jezelf kijkt en er nog eens over nadenkt. Je loopt namelijk het risico dat je je emotionele rechten aan de kant schuift. Dit gebeurt vooral als er in het functioneren van een relatie geen sprake is van een gezonde hoeveelheid emotionele verantwoordelijkheid. Dat kan komen door tekortkomingen van jezelf of van de ander, of door bepaalde conflicten.
Iedereen drukt zorg op een andere manier uit. Partners kunnen goedemorgen en goedenacht zeggen, vragen hoe je dag was, opmerken of je vrolijk of ongelukkig bent en aandachtig naar je luisteren. Ze schuiven noodzakelijke gesprekken niet voor zich uit en koken misschien een lekkere maaltijd voor je. Al met al houden ze rekening met jou en je gevoelens.
Communicatie
Om dit te laten gebeuren, moet er communicatie zijn. Sterker nog, een stroom van communicatie. Immers, emotioneel verantwoordelijk zijn betekent luisteren en aandacht hebben voor de behoeften van de ander en voor wat nodig is om je relatie op te bouwen en te onderhouden.
Maar emotionele verantwoordelijkheid ontstaat niet in een vacuüm van gedachteloosheid. Er is een dialoog voor nodig, evenals de bereidheid om te leren en vooruit te blijven gaan. Bovendien moet je je behoeften op zo’n manier communiceren dat geen van jullie gekwetst wordt.
Dit is een uiterst belangrijk punt. Dat komt omdat er in een relatie meestal een gedomineerde en een dominator is.
Het klinkt misschien hard, maar als je het hebt besproken en geprobeerd om tot een overeenkomst te komen, en je kunt nog steeds niet tot een redelijke en verantwoorde beslissing komen, dan moet je die relatie waarschijnlijk afdanken.
Want het is meer dan waarschijnlijk dat dit niet eenmalig is. Uiteindelijk zul je je alleen maar gefrustreerd, ongemakkelijk en vastgeroest voelen in de relatie.
Gehechtheid, tevredenheid van de partner en emotionele verantwoordelijkheid
Zonder twijfel is het concept van emotionele verantwoordelijkheid nauw verbonden met de constructie van gehechtheid.
De Universiteit van Valencia voerde zelfs een onderzoek (Engelse link) uit over dit onderwerp. Daarin werd geconcludeerd dat emotionele veiligheid geassocieerd wordt met een grotere gevoeligheid en nabijheid van zorg, wat een bron is van tevredenheid en evenwicht in paren.
Volgens deze studie komt emotionele afhankelijkheid voort uit een preoccuperende gehechtheidsstijl. Dit leidt tot disfunctionele dynamiek, ongevoeligheid voor de ander, jaloezie of conflicten die schadelijk zijn voor de tevredenheid en aanpassing aan de relatie.
Daarnaast is cognitieve distantiëring, samen met dwangmatige zorg en ontevredenheid bij de partner, kenmerkend voor een angstig gehechtheidstype. Meestal liggen deze gedragspatronen ten grondslag aan de angst voor afwijzing of verlating.
Een ander interessant punt uit dit onderzoek is hoe mensen, afhankelijk van hun gehechtheidsstijl, de neiging kunnen hebben om de kwaliteit van hun relaties te idealiseren. In feite doen ze dit op een vergelijkbare manier als ze doen met betrekking tot de herinnering aan hun relaties met hun ouders.
Zonder twijfel is deze studie cruciaal voor een beter begrip van de manier waarop mensen verstrikt raken in disfunctionele dynamieken in hun relaties. Bovendien lijken ze er volledig blind voor te zijn.
Emotionele verantwoordelijkheid en gedrag
We kunnen emotionele verantwoordelijkheid niet behandelen als een “mixed bag” concept waarin “alles kan”. Want dat zou ruimte geven aan zowel manipulatieve als afhankelijke houdingen. Misschien is de magische vraag in dit verband altijd om jezelf af te vragen of wat je van de ander vraagt redelijk is.
Met de opkomst van digitale communicatie neemt emotionele onverantwoordelijkheid tegenwoordig verschillende vormen aan. Bijvoorbeeld ghosting, gaslighting of zombieing.
Ghosting betekent dat iemand plotseling uit het leven van de ander verdwijnt zonder enige verklaring. Zoals de legendarische persoon die een pakje sigaretten ging halen en nooit meer terugkwam.
Aan de andere kant betekent zombieing iemand die na het ghosting weer opduikt in het leven van de ander. Dit kan vaak gevoelens van afhankelijkheid opwekken en lijden veroorzaken bij de getroffen persoon, omdat deze zich afvraagt of er iets mis is met hem of haar.
Gaslighting treedt op wanneer een persoon probeert de kwaliteiten aan te vallen die hij of zij ziet in de andere persoon en die hem of haar sociaal wenselijk maken (oprechtheid, vertrouwen, loyaliteit, vrijgevigheid, enz.). In feite probeert de misbruiker hun meningen en verlangens te ontkrachten. Ze manipuleren ook de manier waarop hun partner tegen bepaalde ervaringen aankijkt.
Emotioneel begrip, morele verplichting in relaties
Er zullen altijd ongelukkige momenten en gebeurtenissen zijn in je relaties. Je sociale systeem heeft echter de neiging om het patroon van verwaarlozing of het niet emotioneel gesteund worden te normaliseren. Met andere woorden, je normaliseert patronen van verwaarlozing. Dit kan ook gebeuren bij misbruik.
Dit brengt ons tot de mogelijkheid dat de roep om emotionele verantwoordelijkheid in feite een protest is tegen overheersing.
Het is inderdaad een betreurenswaardig feit dat, ondanks de sociale vooruitgang, er bepaalde relaties bestaan die gebaseerd zijn op de verwachting dat de ene partner de zorg, aandacht en liefde geeft en de ander onverschillig, onoplettend is en eigenlijk precies doet waar hij zin in heeft.
Je moet onthouden dat niemand eigenlijk verantwoordelijk is voor jouw geluk. Sterker nog, als je niet gelukkig bent, betekent dat waarschijnlijk dat je dat in eerste instantie niet was.
Bovendien is dialoog altijd de weg vooruit en is het aan jou om je standpunten naar voren te brengen. Deze boodschap moet doordringen in de maatschappij als we de houding die onverantwoordelijk gedrag legitimeert, willen veranderen.
Emotionele verantwoordelijkheid, een term om voorzichtig mee om te gaan
We gaan uitleggen wat emotionele verantwoordelijkheid is. Het betekent:
- Je ervan bewust zijn dat binding met andere mensen betekent dat je aandacht voor ze hebt en voor ze zorgt.
- Duidelijk zijn in je bedoelingen. Consequent zijn. Niet de ene dag ja zeggen en de volgende dag nee.
- Onderzoeken wat je denkt en voelt en daarnaar handelen.
- Assertief spreken. Niet vermijden om te praten over wat je dwars zit.
- Begrijpen dat je houding en woorden gevolgen hebben voor de ander en zijn geestelijke gezondheid. Daarom moet je verantwoordelijkheid nemen voor wat er kan gebeuren.
- De ander niet voor de gek houden door uit zijn leven te komen en te gaan of te ghosten.
- Niet romantiseren hoe je bent, noch moet je zeggen “zo ben ik nu eenmaal, neem het maar op de koop toe.” In feite is proberen stoer te zijn in een relatie een manier om je onzekerheden te manipuleren en te maskeren.
Tot slot betekent emotioneel verantwoordelijk zijn dat je de emoties van de ander valideert. In feite probeer je hun emoties te koppelen aan hun ervaringen en ze te begrijpen zonder ze te veroordelen.
Iedereen moet zich gehoord en begrepen voelen. Daarom moet je zinnen uitbannen zoals “zo erg is het niet,” “je overdrijft,” “er zijn mensen die er veel slechter aan toe zijn dan jij,” “zo erg is het niet,” “zo ben ik nu eenmaal, neem het er maar van,” of “change the record.”
We zouden eindeloos door kunnen gaan met het opnoemen van dit soort zinnen. Ze komen inderdaad even vaak voor als ze schadelijk zijn. Sterker nog, ongetwijfeld hebben we er allemaal wel eens een paar gebruikt in ons leven. Het kan echter nooit kwaad om ons repertoire nog eens door te nemen, zeker gezien de inhoud van dit artikel.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- La relación de pareja. Apego, dinámicas de interacción y actitudes amorosas: consecuencias sobre la calidad de la relación. Tesis de Melero Cavero, R. dirigida por Cantero López, Mª José. Universitat de València.