Effectief altruïsme: geven wat we kunnen

Effectief altruïsme is een zeer interessant initiatief dat zich inzet voor het optimaliseren van solidariteitsmiddelen. We hebben het over een van de voorstellen die in vrijwel alle sectoren de meeste steun krijgt. Wil je het voorstel leren kennen?

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Sergio De Dios González.

Geschreven door Edith Sánchez

Laatste update: 28 januari, 2023

Effectief altruïsme is zowel een filosofie als een sociale beweging. Zoals de naam al doet vermoeden, is het een denkschool die erop gericht is mensen te helpen die dat nodig hebben, maar dan wel op een heel specifieke manier. Degenen die deze principes volgen voeren een grondige analyse uit van de behoeften en mogelijkheden van een individu of gemeenschap voordat ze hun ideeën delen.

William MacAskill (Engelse link), Toby Ord, Peter Singer en Thomas Pogge zijn misschien wel de belangrijkste namen binnen deze beweging. Daarnaast zijn er persoonlijkheden uit het bedrijfsleven zoals de medeoprichters van PayPal, Skype en Facebook: respectievelijk Peter Thiel, Jaan Tallinn en Dustin Moskovitz.

Zij delen allen het idee dat in de zakenwereld vaak uiterst uitputtende analyses worden uitgevoerd alvorens investeringen te doen. Dat is echter niet het geval wanneer een investering bestemd is voor een humanitair project. Dit betekent meestal dat men de middelen niet effectief verdeeld. Daardoor is het effect van de hulp beperkt.

Effectief altruïsme

Effectief altruïsme zouden we kunnen definiëren als een trend waarvan het doel is het effect van het geven van liefdadigheid te maximaliseren. Hoewel geld natuurlijk één soort gedoneerde middelen is, zijn er ook andere, vaak minder gewaardeerde middelen die daaronder vallen, zoals tijd. De actie van effectief altruïsme draait om de vraag: hoe kunnen de geïnvesteerde middelen worden geoptimaliseerd?

Deze beweging vindt haar oorsprong in een gemeenschap die werd opgericht door de filosoof Toby Ord (Oxford University, 2009), genaamd Giving What We Can. Later, in 2011, werd met behulp van andere gemeenschappen het Centre for Effective Altruism opgericht. Het raakte bekend bij het grote publiek dankzij een TED-talk van de filosoof Peter Singer.

In feite trok het de belangstelling van een aantal bekende persoonlijkheden en bedrijven met stevig kapitaal om te investeren. Vanaf dat moment begon de maatschappelijke steun voor de beweging ook te groeien. Sterker nog, het is momenteel een van de solidariteitsinitiatieven met de meeste steun.

Wat de beweging nastreeft, en de filosofie erachter is het bevorderen van de opbouw van echte rechtvaardigheid in de wereld door wederzijdse hulp.

De leden zijn van mening dat hoge machten en grote bedrijven slechts oppervlakkig optreden tegen ongerechtigheid. Bovendien geloven ze dat als gewone burgers zich zouden inzetten om anderen te helpen, dit de weg naar een meer egalitaire en rechtvaardige wereld zou verkorten.

Prioritaire oorzaken

In het algemeen streeft effectief altruïsme naar een zo groot m.gelijke hulp die gedoneerd wordt en bestemd is om het lijden van anderen te beëindigen of te verlichten. Om dit doel te bereiken zijn vier prioriteitsgebieden gedefinieerd. Deze zijn als volgt:

• Een einde maken aan extreme armoede in de wereld. Armoede genereert cycli van lijden. Bovendien is het een generator van andere ernstige moeilijkheden, zoals illegaliteit en geweld. Extreme armoede is ondraaglijk als er hulpbronnen op de planeet zijn die de basisbehoeften van de hele bevolking kunnen dekken.
• Het lijden van dieren verminderen. Dieren zijn een fundamenteel onderdeel van het leven op de planeet. Als zodanig moeten we ze benaderen als wezens met gevoel, die ook in staat zijn te lijden. Als wij, als mensen, het superieure ras zijn, moeten we mededogen uitoefenen met andere levensvormen.
• Om de planeet te beschermen tegen catastrofale risico’s. Hieronder vallen kunstmatige intelligentie, klimaatverandering, ongelukken met biotechnologie en nucleaire winter. Er zijn acties nodig om ze aan te pakken en in te dammen.
• Om meta-activisme te bevorderen. Meta-activisme is de vereniging, overeenstemming en gecoördineerde actie tussen verschillende bewegingen en mensen die activisme in de wereld ondernemen. Hoe groter hun samenhang, hoe groter ook hun effectiviteit zal zijn.

De basismethode voor effectieve hulpverlening is het uitvoeren van een rigoureuze analyse van een problematische situatie die op een van deze prioriteitsgebieden is geconstateerd. Vervolgens beslist men waar en hoe men geld of middelen doneert. Voorgesteld wordt om rekening te houden met drie variabelen voordat ze tot een besluit komen.

• Schaal. Hoeveel levens van mensen kunnen drastisch verbeteren door de investeerders die ‘x’ organisatie steunen?
• Traceerbaarheid. Is het effect van de investering meetbaar? Hoe?
• Verwaarlozing. Hoe verwaarloosd is het doel of de organisatie geweest?

We kunnen allemaal helpen

Effectief altruïsme is niet het exclusieve terrein van grote bedrijven of publieke figuren. Iedereen die geïnteresseerd is in het opbouwen van een betere wereld kan zich bij het initiatief aansluiten en naar beste vermogen meewerken aan het helpen van hen die het nodig hebben.

Interessant is dat er vaak een verkeerde perceptie is van de omstandigheden van armoede. Zo kan iemand met een laag inkomen in een ontwikkeld land iemand in een land met een opkomende economie als economisch machtig beschouwen.

De Stichting Ayuda Efectiva heeft een rekenmachine (Spaanse link) ontwikkeld waarmee mensen kunnen meten hoe rijk ze zijn. Velen zullen verbaasd zijn te zien dat hun inkomen ver boven dat van de meerderheid ligt.

De beweging voor effectief altruïsme richt zich op degenen die willen helpen en denken dat ze dat kunnen. Het is een initiatief gericht op het behoud en de bevordering van een geest van solidariteit. Dit terwijl de bijdragen die gegeven worden geoptimaliseerd worden. Niemand is zo arm dat hij niet iets te geven heeft aan anderen. Het hoeft niet per se geld te zijn. Het kan ook tijd of werk zijn.

Het belangrijkste is er rekening mee te houden dat deze hulp werkelijk ook een zichtbaar en positief effect heeft op andere mensen. Laten we hopen dat dit op de lange termijn stand houdt.