Een hersentsunami: wat gebeurt er in je hersenen net vóór je sterft

Een team neurologen van het Hospital Charité Universitätismedizin Berlin (Duitsland) en van de University of Cincinnati (Verenigde Staten) heeft één van de grootste neurologische ontdekkingen van het jaar gedaan. Net vóór de dood creëren de hersenen een enorme golf van elektrische activiteit. Ze noemen dit fenomeen een hersentsunami. Zodra de storm voorbij is, is de dood onvermijdelijk.

Dit onderzoek kreeg de naam “Terminale spreidingsdepolarisatie en elektrische stilte bij hersendood.” Het werd gepubliceerd in het tijdschrift Annals of Neurology. Deze studie heeft eigenlijk twee enorme ontdekkingen gedaan.

Ten eerste stelden ze vast dat ons bewustzijn gedurende meerdere minuten langer actief kan blijven dan de rest van het lichaam. Ten tweede ontdekten ze dat deze vertraging samengaat met een grotere kans dat we het proces van schijndood kunnen omkeren. Dat kan tijdens deze paar minuten van actief bewustzijn in een niet-actief lichaam.

De patiënten als proefpersonen

Als proefpersonen gebruikte het team van Duitse en Amerikaanse neurologen negen patiënten. Ze kwamen uit Duitsland (Berlijn) en uit de Verenigde Staten (Cincinnati). Alle patiënten hadden onherstelbare hersenschade als gevolg van ongelukken, beroertes of hartaanvallen.

Dat is de reden dat alle artsen en onderzoekers met deze patiënten een overeenkomst hadden om niet te reanimeren. Maar om ervoor te zorgen dat het oké was om deze mensen niet te reanimeren wanneer ze het nodig hadden, moesten de onderzoekers eerst de toestemming krijgen van de familieleden van de patiënten.

Hoe hebben ze een hersentsunami bestudeerd?

Ze wilden de activiteit van de hersenen bestuderen. Dus hebben ze op het oppervlak van de hersenen elektroden geplaatst. Hier was het grootste doel om alle dingen na te gaan die een rol speelden bij hersendood. Bovendien wilden ze ook weten welke neurologische gebeurtenissen zich in die periodes voordeden.

En dat hebben ze echt gedaan! Ze zijn erin geslaagd om deze zogenaamde “hersentsunami” op een rechtstreekse manier waar te nemen. Ze observeerden de golf van elektrische ontladingen die de volledige hersenen doorkruisen en onherstelbare schade veroorzaken. Voor onze hersencellen is dit het begin van het einde. Het is het exacte moment waarop ze voor eeuwig uitgezet worden. En dit leidt zonder meer tot de dood.

Bewustzijn zonder een hartslag

Een hersentsunami kan zelfs optreden vijf minuten nadat je hart gestopt is met kloppen. Het lijkt dus alsof onze neuronen zelfs zonder een hartslag kunnen blijven werken. Maar zodra je hart stopt, beginnen de neuronen langzaam hun elektrochemisch vermogen te verliezen. Dit fenomeen noemen wetenschappers neuronale depolarisatie.

Waarom gebeurt dit? Onze neuronen hebben zuurstof nodig om op een goede manier te blijven werken. Het bloed bereikt niet langer de hersenen. De neuronen krijgen niet langer die brandstof. Dus gaan ze hun energiereserves gebruiken. Dat is de manier waarop ze nog enkele minuten kunnen blijven werken vóór ze volledig volledig afsluiten.

Deze langzame afname van vermogen leidt tot een reeks giftige processen. Uiteindelijk veroorzaken ze necrose en daarna sterven de cellen. Maar net zoals Dr. Jens Dreier (het hoofd van het onderzoek) zegt, kan je het proces omkeren als je de bloedcirculatie opnieuw kan opstarten.

Dit is de reden waarom de deskundigen tot de conclusie kwamen dat er een overeenkomst bestaat tussen hersendood bij dieren en bij mensen. Ze zeiden ook dat er een tijdsperiode is waarin het in theorie mogelijk is om de hersenen weer te laten werken.

Waarom hun ontdekking zo belangrijk is

De hersenen zijn één van de menselijke organen waarover we nog steeds het minst weten. Maar de laatste tien jaar zijn er veel grote stappen vooruit gezet. Dit is vooral te danken aan de technieken van neuro-imaging. Hun grote ontdekking “kan in de toekomst tot betere diagnostische procedures en behandelingsmethoden leiden.” Dit zijn de woorden van Jens Dreier zelf.

Volgens het Department of Surgery aan de University of Miami (Verenigde Staten) is hersendood “de onomkeerbare stilstand van alle hersenfuncties”. Maar op dit moment zijn wetenschappers niet 100% zeker hoe ze de diagnose moeten stellen. Ze weten ook niet op welk precies moment we vóór de dood het bewustzijn verliezen.

Daarom is dit onderzoek zo’n belangrijke stap voorwaarts geweest. Want het kan echt helpen om strategieën te ontwikkelen voor hartaanvallen en CVA’s. De resultaten van dit onderzoek geven ons verbazingwekkende en hoopvolle informatie over de neurobiologie van de dood. Kunnen we dus iemand die net een hartaanval gehad heeft, redden van een hersendood?