Dolce far niente: de kunst van het genieten van het nietsdoen

Er is genoeg tijd om productief en onproductief te zijn. Bovendien zijn beide even belangrijk. In feite is onproductieve vrije tijd buitengewoon gezond. Het staat in het Italiaans bekend als 'dolce far niente'. Zo breng je het in de praktijk.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 06 mei, 2023

Je investeert waarschijnlijk elke dag een moment in het gebruik maken van de kunst van het dolce far niente, en weet het niet eens. Van dit begrip zou je kunnen zeggen dat het een aanvulling is op uitstelgedrag.

Ondanks het feit dat dolce far niente en uitstelgedrag allebei ‘niets doen’ betekenen, is het eerste volkomen vrijwillig en heilzaam, in tegenstelling tot uitstelgedrag. Vandaag willen we het hebben over het belang ervan.

Deze filosofie komt uit de Italiaanse cultuur. Italianen weten goed dat de dagen vaak overladen zijn met taken. Daarom vinden ze dat tijd besteden aan onproductieve handelingen als wat drinken met vrienden, tv kijken, of gewoon op de bank liggen, uiterst heilzaam kan zijn.

Dit recept voor het bevorderen van welzijn kan je helpen je dag te zien als ‘meer dan zomaar een dag’. Als je namelijk een moment neemt om na te denken, te ontspannen of te socialiseren, zorg je voor je gezondheid. Bovendien is het resultaat van deze zelfzorg vaak de perceptie van geluk.

Het beoefenen van dolce far niente maakt gelukkig

Dit Renaissance-geheim gebaseerd op gezonde vrije tijd nodigt je uit om een pauze in te lassen. Het zet je aan tot ontspanning en het zoeken naar plezier. Maar, wat is ontspanning precies? Sommige auteurs beweren dat het op twee verschillende manieren gedefinieerd kan worden (Etxebarría, 2000):

• Het zijn de momenten waarop je je vrij voelt. Deze definitie suggereert dat je zelf bepaalt wanneer en waar je van deze momenten gaat genieten. Je maakt een bewuste en vrijwillige keuze.
• De activiteiten die je voor je plezier doet. De gevoelens van welzijn die je ervaart door het doen van dankbare taken hebben de potentie om je energie op te laden door je beter te voelen.

Het concept dolce far niente gaat echter verder dan vrije tijd en de activiteiten die je onderneemt. Het impliceert het vloeien met wat je doet, wetende dat je opgaat in nutteloze taken. Het zinspeelt op de subjectieve perceptie van welzijn, op de ervaring die voortkomt uit de wetenschap dat je bezig bent met activiteiten die je ontspannen.

Het beoefenen van de “kunst van het genieten van het leven” geeft je het gevoel dat het gewicht van het dagelijks leven afneemt. Het is een staat van genieten. Het is aangenaam, comfortabel en bijna verdovend. Dus, hoe kun je het in praktijk brengen?

Enkele geheimen

Deze gezochte bewuste en vrijwillige vorm van ontspanning is nauw verbonden met een goede geestelijke gezondheid.

Of het nu wordt opgevat als de tijd die je aan jezelf besteedt, bepaalde activiteiten die je uitvoert, of de subjectieve ervaring van vreugde, dolce far niente is een van de sleutels tot het ervaren van het leven met een betere gezondheid, op een positievere manier, en met meer motivatie. Dit komt in feite omdat het je in staat stelt je te bevrijden van stress als een rukker van je welzijn.

Omring je met mensen die je gelukkig maken

Duik in je herinneringen. Wat geeft je regelmatig een goed gevoel? Tot de activiteiten die je welzijn bezorgen behoort het doorbrengen van quality time met de mensen van wie je houdt (Díez, 2022).

Samenzijn met je vrienden of met je partner zijn activiteiten die je echt plezierige en ontspannende ervaringen opleveren. Bovendien stellen ze je in staat je relaties met hen te versterken en de banden van gehechtheid die jullie verenigen te voeden. Daardoor ben je in staat jezelf te omringen met intieme en diepgaande ervaringen.

Duik tussen de bladzijden van verbazingwekkende verhalen

Lezen is een activiteit die je welzijn bevordert. In feite worden je hersenen meer geactiveerd als je leest. Zo wordt het primaire visuele gebied (Spaanse link), een structuur die grenst aan de calcarine spleet van de occipitale kwab, intens geactiveerd als je je verdiept in de verhalen van je favoriete personages.

Dit betekent dat je, als je leest, bijna letterlijk de hoofdpersonen van je favoriete romans kunt zijn en voelen, omdat je de verhalen die je leest ‘ziet’. Een van de voordelen van lezen is ontspanning.

Reizen

Reizen is een van de geheimen die dit Italiaanse concept met zich meebrengt. Als je reist, dompel je jezelf onder in culturen die mogelijk anders zijn dan je eigen cultuur. Je profiteert ervan doordat je jezelf beter leert kennen. Je groeit ook persoonlijk.

De kunst van de kleine genoegens

Als je geïnteresseerd bent in stromen met het leven en wat tijd nemen om ‘niets te doen’, kun je ook proberen te genieten van de kleine momenten van het dagelijks leven. De soorten die ‘heerlijk onproductief’ zijn. We stellen een oefening voor.

Maak voor jezelf een koffie of thee, wat je maar verkiest. Let erop dat het niet te heet is. Neem het kopje in je handen. Voel nu hoe dankbaar de warmte is in contact met je huid. Kijk dan naar de inhoud: welke kleur heeft het? Bekijk de nuances ervan.

Breng het naar je lippen en neem een slok. Is het zoet? Bitter? Aangenaam? Walgelijk? Neem opnieuw een slok. Proef het en geniet van het moment. Het is van jou. Het is tijd die je aan jezelf wijdt, aan ‘niets productiefs doen’. Je beoefent een mindfulness oefening (Engelse link). Je beoefent ook de kunst van het dolce far niente. Hoe voelt dat?

Zoals we al eerder zeiden, bestaat deze oefening uit het vrijwillig wijden van een moment van je dag aan onproductief zijn. En, je daarvan bewust te zijn. In feite is deze kunst zo oud als wij, als mensen, zijn. We hebben echter de neiging het over het hoofd te zien. Maar als we onproductieve vrije tijd naar de achtergrond verdringen, lopen we het risico stress op te bouwen.