De wreedheidsprikkel: anderen devalueren om intelligent over te komen
Een onontkoombaar feit in de wereld van vandaag is dat veel werkomgevingen op jungles lijken. Het zijn complexe scenario’s bewoond door de vreemdste dieren.
Hoewel je misschien fantastische collega’s en inspirerende leiders ontmoet, vind je er ook competitieve en bedrieglijke mensen, af en toe een narcist, en misschien zelfs de vreemde incompetente persoon die zijn uiterste best doet om anders te lijken.
We gaan ons concentreren op deze laatste categorie, mensen die weten dat ze niet zo vaardig zijn als anderen, maar die koste wat kost willen overleven en zelfs invloedrijke posities willen bereiken. Hoe minder vaardigheden ze echter bezitten, hoe agressiever ze zijn. Dit is een verdedigingsmechanisme, een nogal achterbakse strategie die de neiging heeft onze aandacht te trekken.
Sociaal onderzoek beweert dat, wanneer iemand zich inlaat met kritisch of beledigend gedrag, hij vaak op zoek is naar macht of intelligenter wil lijken. De ‘agressieve leidinggevende’ blijft inderdaad veel werksettings bevolken. Ze zijn als oude dinosaurussen waar je moeilijk vanaf komt.
Zij die verbaal geweld uitoefenen op het werk proberen macht te krijgen over anderen. Het zijn het soort gedragingen die niet zouden moeten worden toegestaan.
De wreedheidsprikkel
Je hebt misschien wel eens de volgende soort situatie meegemaakt. Je maakt deel uit van een werkteam waarin je met vernieuwende ideeën en originele benaderingen moet komen om de doelstellingen van je team/bedrijf te bereiken. Dan doe je een voorstel en kort daarna heeft iemand er harde kritiek op. Vervolgens blijven ze al je ideeën afwijzen.
Hoewel kritische perspectieven verrijkend kunnen zijn, devalueren dit soort figuren je. Het is alsof je een stuk papier op de grond bent dat ze met hun voet verpletteren. Ze zijn wreed en minachtend. Ook proberen ze ten overstaan van anderen hun eigen imago als een van resolutie en autoriteit te versterken. Ze willen ook competent overkomen.
Het maakt niet uit hoe goed je idee is. Deze figuren kunnen die met de vreemdste argumenten de kop indrukken. Ze willen eenvoudigweg de indruk wekken dat ze meer weten dan jij en dat jouw voorstellen belachelijk zijn. De wreedheidsprikkel definieert dit agressieve en devaluerende gedrag dat een individu een ander aandoet, om briljanter te lijken.
De wreedheidsprikkel is een verschijnsel dat vaak opduikt op de sociale media.
Machiavellistisch en op zoek naar erkenning
Het was de arts van de Stanford Universiteit, Teresa Amabil, die meer dan veertig jaar geleden voor het eerst de term wreedheidsprikkel bedacht. Dankzij haar verschillende onderzoeken (Engelse link) toonde ze aan dat onzekere mensen in werksituaties vaak proberen anderen kapot te trekken om intellectuele status te verwerven.
In feite oordelen deze individuen negatief over iedereen die grotere vaardigheden of competenties laat zien, om hen zo te ontkrachten. Ze willen in de omgeving een bepaalde reputatie verwerven. Bovendien willen ze gezien worden als charismatisch. Dr. Amabile beweert dat deze vorm van machiavellisme soms een beeld geeft van valse genialiteit.
Dit zijn ongetwijfeld uiterst verwrongen situaties. Maar helaas komen ze nog steeds voor. Ze zijn exemplarisch voor de directeur van een bedrijf die de prestaties van een werknemer aanvalt om zijn eigen macht te versterken. Het lijkt misschien sensatiebelust gedrag, maar het heeft een prijs, zowel op de lange als op de korte termijn.
Een veelvoorkomend verschijnsel op de sociale media
Dit verschijnsel lijkt te herinneren aan een ander tijdperk. Aan een tijd waarin leidinggevenden en managers autoritair leiderschap hanteerden. Maar als er één ideaal terrein is voor de wreedheidsprikkel om zich te manifesteren, dan is het wel op sociale media.
Inderdaad, bijna elke dag zien we op dit platform mensen die de commentaren en bijdragen van anderen aan de kaak stellen, vertrappen en bekritiseren.
Trouwens, telkens als iemand met gezag op welk kennisgebied dan ook nieuws publiceert of gegevens verstrekt, verschijnt er al gauw een hele horde agressieve commentaren. Hoewel we moeten herhalen dat gefundeerde en respectvolle kritiek nuttig is, proberen deze mensen vaak de deskundigen te kleineren en te belasteren om zelf gezag te verwerven.
We zagen dit gedrag tijdens de pandemie. Plotseling verschenen er gebruikers op de sociale media die meer leken te weten dan de wetenschappers. In feite gebeurt het bij elke actuele gebeurtenis. Of het nu gaat om economische gebeurtenissen, natuurrampen of oorlogen, het aantal mensen dat bereid is met hun tweets aan te vallen blijft toenemen.
De wreedheidsprikkel heerst in scenario’s die gedomineerd worden door vaste denkwijzen die hun eigen groei blokkeren.
Met agressief gedrag verliezen we allemaal
De wreedheidsprikkel ligt achter de stem van de autoritaire vader die zijn kinderen opvoedt met angst (Engelse link). Het zijn het soort mensen dat controle wil uitoefenen en de eigenwaarde van anderen wil ondermijnen om zichzelf zichtbaar te maken. Helaas heeft men de neiging voor lief te nemen dat wie het meest schreeuwt en meer spaken in de wielen van anderen steekt, meer succes boekt in de werkomgeving.
De werkelijkheid is echter anders. In feite is dit een gevaarlijker gedrag dan het Dunning-krugereffect (mensen met weinig vaardigheden die doen alsof ze experts zijn). Dat komt omdat deze figuren in dit geval niet alleen gewelddadig optreden, maar ook een veto uitspreken en de groei van een bedrijf belemmeren.
Creativiteit stroomt niet als aanvallen en kleineren voorkomen. Vooruitgang en doelstellingen worden niet bereikt als individuen in de aanval gaan voor hun eigen privé voordelen. Zij zijn de ‘rotte appels’ in organisaties die afgedankt moeten worden.
Conclusie over de wreedheidsprikkel
Obstructionisten, individuen die weten van hun lage vaardigheden en anderen proberen af te kraken om zich te onderscheiden, zijn er altijd geweest. Hun gedrag is een probleem in scenario’s die het toestaan of zelfs waarderen. Dit zijn omgevingen met een vaste mentaliteit die gedoemd zijn te mislukken. Bovendien zijn het uitputtende werkomgevingen.
Dit soort gedrag is logisch noch ethisch. Organisaties bereiken alleen succes als ze een goed werkklimaat bevorderen. Een werkklimaat dat gebaseerd is op respect, coëxistentie, innovatie en een goede dosis emotionele intelligentie.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Adolphs R. (2013). The biology of fear. Current biology : CB, 23(2), R79–R93. https://doi.org/10.1016/j.cub.2012.11.055
- Amabile, T. M., and A. H. Glazebrook. (1982) A Negativity Bias in Interpersonal Evaluation. Journal of Experimental Social Psychology 18(1),22. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/0022103182900786
- Cao, W., Li, P., C. van der Wal, R. et al. Leadership and Workplace Aggression: A Meta-analysis. J Bus Ethics (2022). https://doi.org/10.1007/s10551-022-05184-0
- Duffy, M. K., Ganster, D. C., Shaw, J. D., Johnson, J. L., & Pagon, M. (2006). The social context of undermining behavior at work. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 101(1), 105–126. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2006.04.005