De veldtheorie van Kurt Lewin: de interactie tussen persoon en omgeving
Enkele jaren geleden bestond de tak van de psychologie met de naam sociale psychologie nog niet. Mensen zagen het gedrag als niets meer dan reacties. Het behaviorisme was in die tijd de populaire theorie. Wetenschappers gebruikten het en probeerden op basis van die theorie ons gedrag te verklaren. Wanneer iemand je slaat, is jouw reactie dat je jezelf beschermt door opzij te buigen of de volgende slag te ontwijken. Volgens dit denkpatroon geven prikkels en associaties vorm aan ons gedrag. De veldtheorie van Kurt Lewin probeerde een antwoord te geven op de hiaten in de behavioristische theorie.
Want die relatie tussen prikkel en reactie was te eenvoudig. Het behaviorisme zag de waarneming en zelfs de gedachten van een persoon over het hoofd. De behavioristen legden ook het verband niet dat gedragingen het resultaat zijn van een wisselwerking tussen een persoon en zijn omgeving.
Kurt Lewin was die ene persoon die het wel inzag. Deze psycholoog heeft naast andere theorieën ook de veldtheorie ontworpen. Hier legt men de klemtoon op de wisselwerking tussen mensen en hun omgeving. Zijn onderzoek was zo belangrijk dat hij nu één van de vaders van de sociale psychologie lijkt te zijn.
Het leven van Kurt Lewin
Kurt Lewin werd in Pruisen geboren, wat we nu Polen noemen. Zijn familie verhuisde later naar Duitsland. Daar studeerde hij geneeskunde en biologie. Uiteindelijk begon hij meer interesse te krijgen in de psychologie en de filosofie.
Tijdens Wereldoorlog II raakte Kurt gewond nadat Duitsland hem naar het slagveld gestuurd had. Bij zijn thuiskomst ging hij aan het Berlin Institute of Psychology te werken. Toen de nazi’s macht begonnen te verwerven, besloot Kurt Duitsland te verlaten. Hij vestigde zich uiteindelijk in de Verenigde Staten. Daar gaf hij les aan verschillende universiteiten.
Hij was al in contact gekomen met ideologieën die leken op socialisme, het Marxisme en de strijd voor vrouwenrechten. Op basis van die ideeën kwam hij tot één besluit: de psychologie kan helpen om de maatschappij meer gelijk te maken. Dat is de reden waarom hij zich inspande in een poging de factoren te bepalen en te begrijpen die werkelijk een rol speelden in ons gedrag.
“Als je iets echt wil begrijpen, probeer het dan te veranderen.”
-Kurt Lewin-
De doelstelling van Kurt Lewin was het menselijk gedrag te onderzoeken. Met dat doel zocht hij inspiratie in de theorieën van de relativiteit en van de kwantumfysica. Hij ontdekte één theorie die voor hem kon werken: de veldtheorie. Hij wou die theorie deel laten uitmaken van de psychologie. Dus besloot hij om het gedrag te bestuderen maar zonder het van zijn natuurlijke context te scheiden.
Dat is ook de reden dat hij zich op studiegroepen richtte. Zijn onderzoek is de voorloper van wat later de sociale psychologie en de organisatiepsychologie zou worden. De experimenten van Kurt Lewin betroffen de psychologie van de groep, de dynamiek van organisatorische veranderingen en het leiderschap.
De veldtheorie van Kurt Lewin
De veldtheorie van Kurt Lewin haalt zijn ideeën uit de veldtheorie in de fysica. Op basis daarvan ontwierp Lewin twee basisprincipes voor zijn veldtheorie.
- Het eerste is dat een gedrag tot stand komt door middel van een geheel van feiten die gelijktijdig bestaan.
- Het tweede zegt dat deze samenvallende feiten de kenmerken van een “dynamisch veld” hebben. Dit betekent dat de toestand van elk van de delen van het veld afhankelijk is van alle andere.
In de fysica is een veld een ruimtelijke zone waar eigenschappen aanwezig zijn die zich als fysieke hoeveelheden (temperatuur, energie, enzovoort) vertonen. Lewin gebruikte het concept van een “energieveld” uit de fysica in zijn veldtheorie. Met dit begrip verklaarde hij de omgevingsfactoren die een rol spelen in het menselijk gedrag.
Volgens de veldtheorie van Kurt Lewin hangt het gedrag niet af van het verleden of de toekomst. Het is eigenlijk afhankelijk van alle huidige feiten en gebeurtenissen en hoe een persoon die ziet. De feiten zijn onderling verbonden. Ze bouwen een energieveld op die hij de levensruimte noemde.
De levensruimte
De levensruimte of het psychologische energieveld is de omgeving rond een persoon en zijn waarneming van de onmiddellijke werkelijkheid. Eigenlijk is het dus een subjectieve, persoonlijke ruimte.
Het is net een opsomming van de manier waarop jij naar de wereld kijkt. Het omvat al jouw doelstellingen, mogelijkheden, angsten, ervaringen en verwachtingen. Maar dit veld heeft ook bepaalde beperkingen. Die zijn vooral afkomstig van de fysieke en sociale kenmerken van de omgeving.
De veldtheorie van Kurt Lewin bestudeert ons gedrag vanuit een totaal perspectief. Op die manier blijven we niet met een analyse zitten waar alles op zich opgesplitst is. De invloed van het psychologische veld op ons gedrag is enorm. Zelfs Lewin heeft gezegd dat er geen enkele verandering in het gedrag optreedt, als er geen veranderingen in het veld zijn.
Lewin dacht dat de psychologie zich niet moest focussen op de studie van mensen en hun omgeving alsof het twee volledig gescheiden stukken waren. Hij dacht integendeel dat we de manier waarop ze in de werkelijke tijd elkaar beïnvloeden, moeten bekijken.
Als er in het veld geen veranderingen zijn, dan zullen er geen veranderingen in het gedrag optreden.
De relevante parameters
Volgens de veldtheorie van Kurt Lewin beïnvloedt elk deel elk ander deel, net als bij een energieveld. Om ons gedrag te begrijpen moeten we onthouden dat alle parameters in de werkelijke tijd een rol spelen. Dit is waar in het geval van een individu en ook van een groep.
We kunnen deze elementen ook afzonderlijk ontleden. We moeten ons dus richten op de studie van de manier waarop ze met elkaar in wisselwerking zijn. Op die manier krijgen we een volledig beeld van wat precies gebeurt. Om dit idee uit te leggen stelde Lewin drie sleutelparameters voor. Dit zijn ze:
- Energie: dit veroorzaakt de acties en motiveert ze. Wanneer er een behoefte is, zal een energie of een energieveld optreden. Dat zal leiden tot een actie. Al deze acties hebben een lading. Die kan positief of negatief zijn. De lading van deze acties leidt ook tot andere acties (positief) of dringt terug (negatief). Het gedrag dat van dit alles afkomstig is, reageert op de psychologische mix van verschillende energieën.
- Spanning: dit is het verschil tussen de doelstelling van een persoon en zijn huidige toestand. Deze spanning is innerlijk. Het moedigt je aan om door te zetten met je bedoelingen.
- Behoefte: dit laat de motiverende spanning opstarten. Wanneer een persoon een lichamelijke of psychologische behoefte heeft, dan zal binnen hem een innerlijke spanningstoestand ontwaken. Deze spanning zorgt ervoor dat het systeem (de persoon) verandert en probeert om terug te keren naar zijn begintoestand en zijn behoefte te bevredigen.
Motivaties voor de veldtheorie van Kurt Lewin
Kurt Lewin zei dat je al je acties met één eenvoudig feit kan verklaren. We gaan op zoek naar specifieke wegen en manieren om bepaalde spanningen te verlichten. We voelen ons aangetrokken tot die acties die wij beschouwen als manieren om die spanning te ontladen.
Kurt dacht dat dit soort acties een positieve lading moesten hebben. Dat is dus de reden waarom je voelt hoe de energie jou aanzet om ze uit te voeren. Andere acties hebben dan het tegengestelde effect. Ze zullen je spanning laten stijgen. Die acties hebben dus een afstotend effect.
Om dit alles beter te begrijpen geven we een voorbeeld van een behoefte die we allemaal hebben: de behoefte aan erkenning. Wanneer je deze behoefte begint te voelen, laat het een motivatie ontwaken om erkenning te krijgen in een gebied dat jou interesseert. Die motivatie zal een positieve lading hebben. Het zal ervoor zorgen dat je handelt met het doel erkenning te krijgen.
De motivatie zal dan een spanning opwekken tussen je huidige situatie en je behoefte aan erkenning. Op zijn beurt zal dat jou ertoe brengen om mogelijke handelingen te bedenken waarmee je erkenning zal krijgen. Afhankelijk van het gebied waarin je erkend wilt worden, zal je alles doen wat je volgens jou de beste kansen biedt om het te krijgen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Caparrós, Antonio (1977). Historia de la psicología. Barcelona: Círculo Editor Universo.
- Díaz Guerrero, Rogelio (1972). La evolución psicológica según Kurt Lewin: Dos conferencias.
- Fernández, Alejandra (1993). Kurt Lewin (1890-1947): Una evaluación actual de su significación para la psicología. Madrid: Universidad Nacional de Educación a Distancia.
- Lewin, Kurt (1988). La teoría del campo en la ciencia social. Barcelona: Paidós.
- Lewin, Kurt (1997). Resolving social conflicts: Field theory in social science. Washington, DC: American Psychological Association.
