De taal van de kus

We kussen voor ons plezier en om uit benauwde situaties te komen, we kussen hartstochtelijk, langzaam en zoet, we kussen om onze geesten te kalmeren, we kussen op een warme manier, we kussen op een koude manier, we laten ons omarmen door een kus en we nemen er afscheid mee. Door middel van onze lippen versturen we een immense hoeveelheid emoties en gevoelens; de lippen en kussen zijn enkele van de meest krachtige wapens die de mens tot de beschikking heeft.

Hoewel het onzeker is wat precies de reden is waarom onze lippen ontwikkeld zijn zoals ze zijn, denken onderzoekers zoals Gordon G. Gallup dat de lippen op deze manier zouden kunnen zijn ontwikkeld om het kiezen van een partner te vergemakkelijken.

Tijdens een interview met de BBC in september 2007 zei hij dat “kussen een zeer ingewikkelde uitwisseling van informatie met zich meebrengt: reukzinnige informatie, tactiele informatie en houdingsgerelateerde soorten aanpassingen die kunnen inspelen op onderliggende, ontwikkelde en onbewuste mechanismen, die mensen in staat stellen om de mate waarin zij genetisch onverenigbaar zijn vast te stellen.”

In wetenschappelijke kringen is het bevestigd dat kussen zelfs kunnen laten zien hoe toegewijd je partner aan je is. Dit zou bijzonder belangrijk kunnen blijken als je kinderen wilt hebben. Bovendien kan een slecht gegeven kus de ontwikkeling van de relatie bepalen en er zelfs een einde aan te maken.

Bewijs hiervan is Gallups ontdekking dat de meeste ondervraagde mannen en vrouwen bevestigd hebben op een gegeven moment zich minder aangetrokken tot iemand te voelen op basis van een kus. Het is niet zo dat deze ‘slechte kussen’ een bepaald gebrek aantonen; ze zijn gewoon niet prettig en zijn voldoende om een volledig einde te maken aan een relatie.

Dezelfde auteur bevestigt ook dat kussen net zo cruciaal is voor mannen als voor vrouwen, maar dat elk er een andere betekenis aan geeft. Mannen beoordelen een diepgaande kus als een opstap naar een seksuele relatie. Echter, “vrouwen gebruiken kussen om informatie te krijgen over de mate van toewijding, wanneer ze een langetermijnrelatie hebben.”

Daarom lijkt het erop dat de kus een emotionele barometer is en dat hoe dieper en enthousiaster hij is, hoe gezonder de relatie wordt gezien. Het is een van de vele situaties waarin we worden geleid door instinct of door onbewuste impulsen en waar we talloze gedragspatronen ontwikkelen, die van deze feiten zijn afgeleid.

Hoe dan ook, hoewel kussen wordt beschouwd als een barometer voor menselijke relaties vanuit een evolutionair perspectief, lijkt het niet strikt noodzakelijk voor onze ontwikkeling. Er zijn een aantal dieren die niet elkaar zomaar met kussen bedekken om genegenheid te tonen of kussen gebruiken als een eerste mechanisme of stap richting voortplanting. Er zijn zelfs mensen die het niet doen: aan het begin van de 20e eeuw beschreef de Deense wetenschapper Kristoffer Nyrop Finse stammen, waarvan de leden met elkaar baadden, maar het onfatsoenlijk vonden om elkaar te kussen.

In 1897 wees antropoloog Paul d’Enjoy erop dat de Chinese kussen op de mond als iets zo verschrikkelijks beschouwden, dat het zou kunnen worden gezien als kannibalisme. En in Mongolië zijn er ouders die hun mannelijke kinderen niet kussen, maar genegenheid laten zien door aan hun hoofd ruiken.

Desondanks is het zo dat in onze cultuur het kussen van een persoon op wie we verliefd zijn het beloningscircuit in de hersenen activeert, het ventrale tegmentum. Om een beter idee te krijgen: dit gebied wordt geactiveerd door het gebruik van drugs. Dit verklaart waarom het zo gemakkelijk is om verslaafd te raken aan kussen.

Een andere weetje: wanneer we kussen, hebben we de neiging om ons hoofd naar rechts te kantelen, ongeacht of we links- of rechtshandig zijn. Dit lijkt deels te verklaren door het feit dat de meeste moeders hun kinderen naar boven en naar links wiegen. Dit betekent dat het kind naar rechts moet leunen om te zogen en om lekker te liggen. Dus de meesten van ons zouden kunnen hebben geleerd om warmte, liefde en veiligheid te associëren met leunen naar rechts.

Sterker nog, het lijkt erop dat we minder liefde en warmte waarnemen als we aan de linkerkant gekust worden. Er is een poging gedaan om dit te verklaren met hersenlateraliteit: naar rechts leunen stelt onze linkerkant bloot; het deel dat aangestuurd wordt door de rechterhelft van onze hersenen (de meest emotionele helft).

Hoewel er talrijke studies zijn die dit idee bevestigen, zijn er anderen die beweren dat de voorkeur voor het naar rechts leunen bij het kussen meer met motoriek te maken heeft dan met sentiment. Wie weet, misschien zal er in de toekomst meer opheldering komen over deze kwestie.

In ieder geval is het belangrijkste en meest onbetwistbare dat, alle verklaringen terzijde, we uiteindelijk een enorme hoeveelheid neurale en chemische boodschappen verzenden door middel van kussen, die we waarnemen in de vorm van tactiele sensaties, seksuele opwinding, intimiteit, genegenheid etc.

–Afbeelding met dank aan Melpomene–