De schematherapie van Jeffrey Young

Het overwinnen van emotionele pijn is niet makkelijk. Voor patiënten die niet goed reageren op klassieke therapeutische methoden, kan het schematherapiemodel effectief zijn. Deze theorie integreert verschillende stromingen, zoals gestalttherapie en cognitieve gedragstherapie.

De schematherapie van Jeffrey Young is zeer effectief bij chronische psychische aandoeningen. Het is ook nuttig in gevallen waarin patiënten niet reageren op andere therapieën. Deze interessante methode integreert gehechtheidstheorie, gestalttherapie, constructivisme, bepaalde elementen van de psychoanalyse en cognitieve gedragstherapie.

Als er iets is dat alle psychologen weten, is het dat bepaalde gevallen zeer moeilijk te behandelen zijn. Dit komt onder andere door de persoonlijkheid van de patiënt, het terugvalpercentage en de stoornis zelf. Persoonlijkheidsstoornissen vormen meerdere uitdagingen voor iedere deskundige in de geestelijke gezondheidszorg.

Dit soort psychologische aandoeningen hebben dan ook enorm veel baat bij therapieën met een bredere focus. Volgens een onderzoek aan de University of North Texas en City University of New York kan het combineren van psychologische therapie met sociale educatie, workshops en mindfulness zeer succesvol zijn voor moeilijke patiënten.

Geïntegreerde methoden werken, en er is geen twijfel over mogelijk dat de meest erkende van alle methoden schematherapie is. Toen Jeffrey Young voor het eerst zijn schematheorie ontwikkelde, werd het beschouwd als een verbetering van Aaron T. Beck’s cognitieve therapie.

Schematherapie: een geïntegreerde focus

Psycholoog Jeffrey E. Young heeft de laatste 20 jaar gewerkt aan de ontwikkeling van schematherapie op basis van zijn ervaring en de klinische eisen van zijn dagelijkse werk. Zijn boek Schema Therapy: A practitioner’s guide valt op als een interessante en complete handleiding voor schema therapie.

Hij biedt niet alleen de hulpmiddelen die deskundigen in de geestelijke gezondheidszorg nodig hebben om met moeilijke en complexe gevallen om te gaan, maar het helpt je ook om na te denken en te begrijpen waarom het niet altijd een goede zaak is om vast te houden aan één methode.

Holistische methoden zoals schematherapie maken gebruik van de meest effectieve middelen uit verschillende methoden om de patiënt maximaal te laten profiteren. Laten we eens nader bekijken hoe schematherapie werkt.

De doelen van schematherapie

Zoals de naam al zegt, probeert deze therapie de maladaptieve schema’s te identificeren, die een persoon ertoe aanzetten om op een problematische en destructieve manier te denken en te handelen. Daartoe gebruikt deze therapie de volgende richtlijnen:

• In tegenstelling tot cognitieve gedragstherapie, maakt schematherapie geen gebruik van confrontatie of geleide ontdekking. In plaats daarvan is het meer gebaseerd op emotionele therapie.
• Ook is het belangrijk om te vermelden dat dit soort therapie langer duurt dan andere. Patiënten hebben meer sessies nodig om resultaten te bereiken.
• Schematherapie probeert ook disfunctionele gewoontes te vinden die tijdens de kindertijd zijn ontstaan.
• De professional in de geestelijke gezondheidszorg werkt aan het identiteitsgevoel van de patiënt, het vermogen tot zelfbeheersing, de emotionele communicatie, de autonomie en het competentiegevoel.

Welke patiënten hebben baat bij deze therapievorm?

Schematherapie is vooral effectief bij aandoeningen in de eerste as van de DSM-V (Diagnostic and statistical manual of mental disorders). De eerste as omvat onder andere de volgende klinische condities:

• angststoornissen
• stemmingsstoornissen
• dissociatieve stoornissen

Ook benadrukt Jeffrey Young het volgende:

• Deze therapie is gunstig voor iedereen die het moeilijk heeft om over zijn gevoelens, gedachten en emoties te praten. Deze methode is nuttig voor blokken of negatieve associaties.
• Patiënten met een existentiële crisis of patiënten die niet gemotiveerd zijn om naar therapie te gaan kunnen er ook van profiteren.

De twee pijlers van schematherapie

Schematherapie opereert in principe in twee gebieden:

Identificeren van de schema’s die het gedrag van de patiënt verklaren

In de cognitieve gedragstherapie is een schema een patroon dat bepaalt hoe je denkt en handelt. Veel schema’s leiden tot pijn, zoals een ongelukkige relatie of een destructief leven.

Jeffrey Young benadrukt het belang van het identificeren van vroege levenservaringen en het emotionele temperament van de patiënt. In deze therapie ligt de primaire focus in het opsporen van vroege maladaptieve schema’s en hun oorsprong.

Hoe gaat schematherapie om met deze kwesties?

Het mechanisme dat je gebruikt om met dagelijkse uitdagingen en gebeurtenissen om te gaan, zal afhankelijk zijn van de schema’s die je hebt ontwikkeld. Dr. Young identificeerde drie maladaptieve copingmechanismen:

• Vermijding. Wanneer je manieren vindt om te ontsnappen aan je schema’s en verantwoordelijkheden, of deze te blokkeren.
• Overgave. Elke keer als je tegenslag krijgt, voel je je verdrietig, bang, weerloos, onbekwaam en leeg. Als gevolg daarvan kun je het leven gewoon niet aan. Dit komt vaak voor bij het soort depressie dat zeer resistent is tegen therapie.
• Overcompensatie. In dit geval heb je de neiging om te reageren met geweld of overcompensatie. Als gevolg daarvan zijn je reacties op dagelijkse problemen extreem. Dit mechanisme is gebruikelijk bij mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis.

Gemiddeld duurt deze therapie ongeveer een jaar. Het is een moeilijk en diepgaand proces dat vereist dat de therapeut een uitstekende band met de cliënt heeft. Wanneer de cliënt zich op zijn gemak voelt bij de therapeut, kan hij of zij werken aan het identificeren van zijn of haar problematische schema’s.

Later gebruiken psychologen gestalttherapie, psychoanalyse, cognitieve gedragstherapie, en emotionele therapie om de patiënt te begeleiden bij het opbouwen van nieuwe geldige, effectieve en gezonde schema’s. Tot slot is schematherapie even interessant als nuttig voor veel patiënten met geestelijke gezondheidsproblemen.