De mythe van Charon, veerman van de onderwereld

De mythe van Charon is een verhaal over een zeer interessant personage wiens taak het was om doden naar hun laatste verblijfplaats te vervoeren: De onderwereld van Hades. Charon was een mysterieus wezen met een lelijke persoonlijkheid. Hij was een schepsel van de nacht en de schaduwen.

De mythe van Charon gaat over een van de meest raadselachtige personages uit de Griekse mythologie: de veerman van de onderwereld. Zijn missie was om de zielen van degenen die pas gestorven waren naar de onderwereld van Hades te vervoeren, waar ze voor altijd zouden blijven.

Dit personage is een haveloze en slordige oude man met een onverzorgde witte baard. Ook is zijn gezicht grimmig, vuil en somber en heeft hij een zeer nare houding. De mythe van Charon vertelt dat hij zijn boot voortbewoog met behulp van een paal, dat hij de zeilen hees, en dat zijn boot altijd roestig en bijna vervallen was.

Charon reisde over de rivier Acheron, wat “rivier van pijn” betekent. Zijn werk was eindeloos en saai, dus hij gedroeg zich nogal nors. De enige situatie die hem uit zijn oneindige routine haalde, was wanneer een levend persoon de onderwereld wilde binnendringen. Dit gebeurde met Hercules en Orpheus. Voor de rest was zijn activiteit een eeuwige herhaling van zijn routine.

De oorsprong van de mythe

De mythe van Charon vertelt dat de bootsman van de onderwereld de zoon was van Nyx en Erebus. Hij was in zo’n oude tijd geboren, dat er geen herinnering aan zijn geboorte was. Nyx was de godin van de nacht, begiftigd met zo’n overweldigende schoonheid dat zelfs Zeus haar vreesde. Bovendien was zij de dochter van Chaos en was zij aanwezig bij de schepping van het universum.

Ook was Erebus de god van de duisternis en de schaduwen. Hij heerste dus over de diepe nevels die de uiteinden van de aarde omringden. Bovendien was hij aanwezig in alle ondergrondse plaatsen. Eigenlijk was hij de broer van Nyx en verwekte twee kinderen bij haar: Ether, de helderheid en lichtgevendheid, en Hemera, de dag.

Volgens de mythe van Charon slaagde Nyx erin zelf andere kinderen te verwekken zonder tussenkomst van haar broer en echtgenoot Erebus. Zo kreeg zij de broers en zussen van de veerman, en dat waren er heel veel:

• Moren (lot)
• Ker (verderf)
• Thanatos, (dood)
• Hypnos, (droom)
• Geras (ouderdom)
• Oyzis (pijn)
• Apate (bedrog)
• Nemesis (verdiende straf)
• Eris (tweedracht)
• Philotes (tederheid)
• Momo (uitdaging)
• de Hesperiden (dochters van de avond)
• de Oniros (dromen)
• de Keres (geesten van vernietiging en dood)
• de Moirae (fataliteit)

De mythe van Charon, de veerman

De mythe van Charon zegt dat de naam van dit personage letterlijk “intense helderheid” betekent. Dit komt omdat mensen een seconde voor hun dood een bijzondere schittering in hun blik hebben, zo zegt men. Hierop zinspeelt de naam van de veerman. In feite is een van de gebruikelijke vertalingen “degene met een wilde blik” of “degene met een vurige blik.”

Sommige verhalen zeggen dat zijn zusters, de Moirai, hem opriepen om zijn plicht te vervullen. Zij riepen hem aan met woedend ongeduld wanneer iemand op het punt stond te sterven. Het was op dat moment dat Charon de kust bereikte en wachtte op de zielen van de pas overledenen. Zij konden echter niet allen met hem de rivier van pijn, of Acheron, oversteken. De zielen hadden een munt nodig om hun reis te betalen.

Daarom begroeven de Grieken hun doden met een munt onder hun tong. Dit was omdat het de betaling was voor de veerman om hen naar Hades over te brengen. Als de doden dus geen munt hadden, of als zij verkeerd begraven waren, moesten zij honderd jaar ronddolen op de rivier. (Charon liet hen gratis oversteken als die tijd voorbij was).

Charon en Hades

Tenslotte zegt de mythe van Charon dat slechts twee personages in staat waren om in de buurt van Hades te komen zonder daarbij te sterven. Een van hen was Hercules, die door Charon naar de onderwereld werd gebracht, zonder goed te weten waarom en zonder betaling te vragen. Daarom straften de goden hem en moest hij een jaar in de gevangenis doorbrengen.

Orpheus was de andere sterveling die kon oversteken nadat hij de veerman had betoverd en bedwongen met zijn magische muziek. Charon liet ook de godin Psyche, godin van de ziel, door dankzij de listen die zij gebruikte om hem in verwarring te brengen.

Hoewel Charon voornamelijk opereerde in de rivier Acheron, had hij ook het recht andere rivieren van de onderwereld te bevaren, zoals:

• Cocytus, de rivier van klaagzang
• Phlegeton, de stroom van vuur
• Lete, de rivier van onoplettendheid
• Styx, de rivier van onkwetsbaarheid