De methode van de zes denkhoeden van Edward de Bono

Velen van jullie hebben er waarschijnlijk al over gehoord. Als dat zo is, dan heeft het je waarschijnlijk geholpen om problemen op een creatievere manier op te lossen. De methode van de zes denkhoeden is ontwikkeld door Edward de Bono. Het is een instrument voor communicatie en redenering. Je gebruikt om vanuit nieuwe gezichtspunten te kijken door zijdelings denken toe te passen

Edward de Bono is nu vierentachtig jaar oud. Maar hij is nog steeds actief. Deze psycholoog uit Malta is professor aan de universiteit van Oxford. Hij heeft ons in de wereld van de creativiteit een onschatbare erfenis nagelaten. Zijn nalatenschap heeft vooral een invloed gehad op bedrijfsbeheer en leiderschap.

De methode van de zes denkhoeden is een klassieke dynamiek om communicatie in de zakenwereld aan te moedigen. Maar het wordt ook vaak gebruikt als een oefening aan universiteiten en in klassen op de basisschool. Daar gebruikt men het om kinderen te leren hoe ze beter kunnen nadenken en in groep beslissingen nemen.

De Bono beklemtoont één ding (net als in zijn andere boeken zoals Practical Thinking, Water Logic, en The Use of Lateral Thinking).  Volgens hem moeten we allemaal leren om beter te denken. Hij wijst ook op een interessant feit dat deel uitmaakt van “we moeten.” Het is het feit dat we eigenlijk ook in staat zijn om te leren denken.

Stel jezelf open voor andere standpunten. Leer flexibeler, bedachtzamer en origineler te zijn in je patronen van redeneren. Want het zal je niet alleen helpen om betere beslissingen te nemen. Het zal ook de kwaliteit van je relaties verbeteren. Bovendien maakt het je productiever.

De methode van de zes denkhoeden

De methode van de zes denkhoeden van Edward de Bono volgt altijd hetzelfde patroon en dezelfde strategie. Aanvankelijk lijkt het iets eenvoudigs. Maar het heeft een ongelooflijk positieve invloed op de hersenen. Dat komt omdat het in wezen een “training” is om te leren hoe je beter kan denken.

De Bono zegt dat iets zo eenvoudig als een hoed op je hoofd zetten vaak een bedachtzame daad is. Je gedachten zouden deze regel ook moeten volgen: “wees bedachtzaam en heel voorzichtig.” Denk goed na zodat je beter kan leven. Dat is een regel die de moeite waard is om te volgen. Het idee is dat je verschillende “hoeden” gebruikt zodat je een gevarieerde, behendige en creatieve stijl van denken ontwikkelt.

De methode stelt de zes richtingen van het denken voor als zes denkbeeldige hoeden. Wanneer een probleem optreedt of je probeert een beslissing te nemen, dan zal elke hoed een voorafgaande stelling, een visie, een specifiek kader zijn. Zodra je ze op een proactieve manier allemaal opgezet hebt, dan zal je je meer klaar voelen om een beslissing te nemen.

Nu willen we bekijken wat elke hoed in de denkmethode van de zes denkhoeden ons leert.

De witte hoed

Deze hoed toont hoe je de dingen van uit een objectief, neutraal en onbevooroordeeld standpunt kan bekijken. Je gebruikt hierbij een denkstijl die gebaseerd is op de analyse van de feiten. Je vergelijkt de informatie die voorhanden is zonder enig waardeoordeel te vellen.

• De witte hoed gaat op zoek naar concrete feiten.
• Hij vormt geen interpretaties of geeft geen meningen.

De zwarte hoed

De zwarte hoed vertegenwoordigt de logisch-negatieve kant. Het toont je waarom bepaalde dingen kunnen mislopen, niet werken of niet op de manier gebeuren die jij dacht. De methode van de zes denkhoeden zal je ook helpen om kritisch te zijn en de negatieve kant van de dingen te zien. Dit zal je dus helpen om realistischer te zijn.

• Soms moet je je bewust zijn van moeilijke of ingewikkelde feiten, of doodlopende straatjes. Je moet ze aanvaarden zodat je een betere uitweg vindt.
• De denkstijl van de zwarte hoed steunt op je ervaringen uit het verleden. Het zijn gedachten die je herinneren aan je fouten van gisteren. Ze vertellen je dat je beter nieuwe dingen kunt proberen en niet in dezelfde valkuil trapt.

De groene hoed

• De groene hoed vereist originaliteit, creativiteit, grenzen overschrijden en het onmogelijke mogelijk maken.
• Het is deze hoed die het zijdelingse denken inhoudt. Het nodigt je uit om uitdagend en minder behoudend te zijn.
• Deze manier van denken herinnert je eraan dat het niet goed is om te snel tevreden te zijn. Je moet op zoek gaan naar andere wegen die je kan nemen. Of je kan zelf andere wegen creëren, andere alternatieven, andere mogelijkheden…

De rode hoed

• De rode hoed is gepassioneerd, emotioneel en voelt het leven vanuit het hart.
• De witte hoed helpt ons dus om neutraler, voorzichtiger en objectief logisch te zijn. Maar de rode hoed zal je in het onbekende gooien. Op die manier kan je een wereld van levendige vrije subjectiviteit omhelzen.
• Wanneer je de rode hoed opzet, zal je de kans hebben om luidop te zeggen wat je in vuur zet en wat je een ongemakkelijk gevoel geeft. Het is het moment waarop je intuïtie iets moet zeggen over de informatie die je hebt. En het zal je ook helpen om de emoties en de behoeften van anderen te begrijpen.

De gele hoed

De zwarte hoed verschaft je dus de logisch-negatieve focus die handig is om realistischer te zijn in je dagelijkse leven. Maar de gele hoed zal je tonen hoe je een logisch-positieve focus kan toepassen.

• De gele hoed zal je ogen openen voor mogelijkheden waar andere mensen gesloten deuren zien.
• Hij zal je helpen om de dingen op een opbouwende en optimistische manier te zien.
• Maar deze positiviteit en openheid wordt altijd geleid door de logica. Je moet dus de logische kijk behouden. Bovendien mag je je irrationele passies niet laten overnemen. Doe je dat niet, dan zal je de rode hoed gebruiken en niet de gele.

De blauwe hoed

De blauwe kleur is allesomvattend. Hij is er altijd en controleert alles. Bovendien brengt hij rust, evenwicht en zelfcontrole over. In de methode van de zes denkhoeden is het deze hoed die het hele proces onder controle houdt. Bij deze techniek gebruik je de blauwe hoed twee keer: aan het begin en aan het einde.

• Eerst gebruik je de blauwe hoed om te beslissen welke hoeden je zal opzetten en in welke volgorde. Je gebruikt hem dan aan het einde om een beslissing te nemen.
• Dit betekent dat de blauwe hoed het gestructureerde denken vertegenwoordigt. Want het is de kern en jouw gids. Hij wijst op alternatieven en stelt nieuwe strategieën voor. Tegelijkertijd behoudt hij onderweg op elk punt de controle. Hij zal je weerhouden afgeleid te zijn of te blijven hangen.

De methode van de zes denkhoeden van Edward de Bono is een nuttige strategie om op een betere manier beslissingen te nemen. Je kan het gebruiken om te werken aan verschillende denkstijlen. Want die helpen je om de problemen te evalueren en de feiten vanuit alle mogelijke perspectieven te bekijken. Aan het einde zal je tot antwoorden komen. Ze zullen niet alleen nauwkeuriger zijn, maar ze zullen ook veel creatiever en origineler zijn.