De liking gap: waarom je denkt dat je niet aardig bent

Heb je ooit mentaal een gesprek met iemand herzien en er spijt van gehad bepaalde dingen te hebben gezegd? Maak je je zorgen dat je een slechte indruk hebt gemaakt en niet geestig en sprankelend bent? Dit gevoel heeft een oorsprong. Lees hier meer.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 05 juni, 2023

Waarschijnlijk ontmoet je graag nieuwe mensen. Tijdens deze ervaringen kan er echter vaak een schaduw in je geest opkomen, een existentiële zorg. Welke eerste indruk heb je hen gegeven? Vonden ze je leuk? Deze twijfels kunnen leiden tot een vermoeiend verschijnsel.

Plotseling merk je dat je het gesprek dat je had mentaal herziet. In feite neem je het woord voor woord onder de loep, als een KGB-agent op zoek naar aanwijzingen. Alleen zoek je naar fouten, het soort dat betekent dat je misschien de verkeerde indruk hebt gegeven. Terwijl jij misschien maar een paar minuten aan deze taak wijdt, vervallen sommige mensen in een eindeloze lus die uren kan duren.

De meesten van ons zouden graag sympathieker zijn en het soort magnetisch charisma hebben dat anderen onmiddellijk boeit. Inderdaad, als mensen moeten we door anderen aardig gevonden worden, want in het sociale schaakspel zijn onze connecties belangrijk. Als gevolg daarvan is het geven van een beeld van vertrouwen en nabijheid een basisprincipe in ons sociaal-emotionele weefsel.

Dit basisprincipe van gezelligheid houdt echter vaak in dat we meer dan één cognitieve vervorming moeten ondergaan. Dit kan angst veroorzaken.

De liking gap: een collectieve ervaring

William James was een van de eerste psychologen die onze behoefte aan sociale verbondenheid bestudeerde. Hij was een pionier in de wetenschappelijke studie van psychologische verschijnselen en richtte zijn aandacht op waarneming. In feite beweerde hij dat baby’s, naast behoefte aan voedsel en bescherming, ook verlangen naar contact met de liefdevolle blik van hun ouders.

Het is ook via je ogen dat je als volwassene geneigd bent te beoordelen of iemand je aardig vindt of dat je enig wantrouwen in hem opwekt. Als je een nieuw iemand ontmoet, analyseer je op allerlei manieren of hij je aardig vindt of afkeurt. Maar het interessantste is dat je de neiging hebt om de afdruk die je bij anderen achterlaat te onderschatten.

Met andere woorden, je hebt een cognitieve bias die je vertelt dat je het verpest hebt door dit of dat te zeggen, dat je een domme opmerking hebt gemaakt, of dat ze je vast zo saai vinden. De meesten van ons zijn wel eens in dit soort mentale valkuilen getrapt. Er ontstaat echter een probleem wanneer deze waarneming bijna obsessief wordt en leidt tot sociale angst.

Het belang van het oordeel van anderen

Wat anderen over ons denken is belangrijk voor ons. Nog meer als we jong zijn. De liking gap-theorie beweert dat de angst om aardig gevonden te worden en de neiging om onszelf te onderschatten onze relaties kunnen ruïneren.

Uiteraard bereik je deze extremen misschien niet, maar je twijfels en de gewoonte om je gesprekken na te spelen kunnen een wat ongemakkelijke positie creëren.

Je zou het waarschijnlijk heerlijk vinden om de persoon die je net hebt ontmoet te kunnen vragen wat hij of zij van je vindt. Maar, als het gaat om sociale relaties, hebben we allemaal de neiging ons een weg te banen met behulp van trial-and-error tests en zo goed mogelijk te navigeren.

Dit kan angst veroorzaken. Maar als mensen zijn we geprogrammeerd om ons te verbinden, banden aan te gaan en ons aan te sluiten bij sociale groepen.

Liken is synoniem met integratie in de groep, iets wat we allemaal nastreven als tieners, maar niet zozeer als volwassenen. Sterker nog, op latere leeftijd onderhouden we vaak maar een paar vriendschappen.

Je hebt niet altijd gelijk: je wordt meer geliefd dan je denkt

Eenstudie (Engelse link) van de universiteiten Yale, Cornell, Harvard (VS) en Essex (VK), analyseerde het verschijnsel van de liking gap. De onderzoekers ontdekten dat de meesten van ons echt kritische interne dialogen hebben. We voeden onszelf met negatieve veronderstellingen over de invloed die we genereren op de mensen die we net hebben ontmoet.

Deze onzekerheid wordt gekenmerkt door het feit dat we nog niet weten welke waarden en welk soort persoonlijkheden de figuren met wie we hebben gesproken hebben. Die we koste wat kost aardig willen vinden. Het onderzoek heeft echter aangetoond dat we elkaarin de regel aardiger vinden dan we denken, en zulke bevooroordeelde ideeën zijn volkomen ongegrond.

Waarom heb je dan zo’n machiavellistische interne rechter? Wat is de reden dat je jezelf martelt door alles wat anderen zeggen te analyseren? Waarom straf je jezelf voor wat je wel of niet hebt gezegd? De waarheid is dat het twijfelen aan je positieve invloed op anderen je aanmoedigt om te proberen je sociale vaardigheden te verbeteren.

Natuurlijk moet je idealiter niet ten prooi vallen aan het extreme van jezelf voortdurend en obsessief in twijfel trekken.

Hoe je kunt stoppen met twijfelen aan jezelf als je iemand nieuw ontmoet

De liking gap wordt een echt belangrijk mentaal schema tijdens de adolescentie. Maar naarmate de jaren verstrijken en je volwassen wordt, maak je je minder zorgen over de indruk die je maakt op iemand die je net hebt ontmoet. Dat komt omdat je je zelfverzekerder voelt en zelfvertrouwen ligt ten grondslag aan een groot deel van je dagelijkse interacties.

Maar, wat kun je doen als dat onzekere stemmetje blijft bestaan in je mentale universum? Welke strategieën kun je toepassen als je je gesprekken blijft herhalen en bang bent een slechte indruk te geven aan de nieuwe mensen die in je leven komen?

Twijfels komen vaak voor: anderen denken hetzelfde als jij

“Kom ik onaangenaam op hen over?” of “Zullen ze denken dat ik te veel of te weinig praat?” of “Zullen ze me een saai en oninteressant persoon vinden?” Je kunt urenlang over dit soort gedachten nadenken. Maar, je moet begrijpen dat iedereen zelftwijfels ervaart als hij of zij net iemand heeft ontmoet.

De overgrote meerderheid van ons heeft er namelijk behoefte aan dat anderen ons aardig vinden. Daarom is het zeer waarschijnlijk dat, terwijl jij nadenkt over dat eerste gesprek, de ander precies hetzelfde doet.

Vind jezelf aardig en de juiste mensen zullen je aardig vinden

De Liking Gap kan kwellend zijn als je er te veel macht aan geeft. Het kan je zelfs doen afdrijven in de afgrond van sociale angst. Daardoor ga je ervan uit dat je jezelf altijd voor gek zult zetten en dat anderen je altijd beoordelen. Maar, weinig werkelijkheden kunnen bevrijdender zijn dan jezelf zijn en de juiste mensen in je leven toelaten.

Zelfvertrouwen en jezelf zien als een kostbaar wezen met de meest interessante deugden en waarden zullen je in staat stellen om met meer aplomb door je leven te lopen. Het is noch noodzakelijk, noch gezond om iedereen aardig te vinden. Je hoeft je alleen maar te verbinden met het soort figuren dat in harmonie is met jouw waarden en persoonlijkheid. Meer niet.

Ongetwijfeld kan het weefsel van sociale relaties soms kwellend zijn. Bovendien is het een constante leercurve. Je moet ervoor zorgen dat je altijd je goed geijkte kompas van eigenliefde en eigenwaarde bij je hebt. Dan kun je de best mogelijke verbindingen aangaan.