De industrie zorgt dat je je schuldig voelt
De mensheid heeft te maken gehad met uitdagingen die steeds geraffineerder worden. Dit gaat in een razend tempo en de biologie heeft het niet kunnen bijbenen. Onze lichamen, ontworpen om te jagen en de mens te beschermen onder zware omstandigheden, worden geconfronteerd met technologische uitdagingen. Een daarvan is de manier waarop de industrie mensen een schuldgevoel aanpraten.
Het boek The Enemy Understands the System van Marta Peirano legt goed uit hoe dit gebeurt. In het boek beschrijft ze hoe kennis over de werking van je geest je kwetsbaar maakt. Bedrijven misbruiken deze kwetsbaarheid om consumentisme te motiveren.
De industrie geeft je een schuldgevoel
Onderzoekers weten nu bijvoorbeeld dat vrolijke muziek ervoor zorgt dat je sneller dingen koopt. Rustige muziek moedigt je aan om ergens langer te blijven. Welke muziek hoor je in warenhuizen? Wat voor muziek speelt er op de achtergrond in een winkel die duurdere spullen verkoopt? Thuiskomen en al die overbodige dingen zien die je hebt gekocht, is desoriënterend. De industrie geeft je dus zeker een schuldgevoel.
Je kunt je ook schuldig voelen als je niet kunt stoppen met junkfood eten. Het gebeurt vaak: je besluit je eetpatroon te verbeteren, en dan mislukt het. De waarheid is echter dat dit met opzet gebeurt.
In de woorden van Peirano: “We denken liever dat we varkens zijn zonder een greintje discipline dan dat we geloven dat een van de machtigste en giftigste industrieën op de planeet werknemers heeft die buitengewoon gemotiveerde genieën zijn met exorbitante salarissen en laboratoria met de nieuwste technologie wier enige doel is ons te manipuleren zonder dat we het doorhebben.”
Met andere woorden, veel mensen en technologieën zijn bezig om je wilskracht te breken. Heb je er ooit bij stilgestaan met welke krachtpatser je te maken hebt?
De paradox van de industrie
Je hebt te maken met een industrie die goedkoop, onbevredigend voedsel verkoopt met een lage voedingswaarde. Dit creëert een paradox. Tegenwoordig zijn veel mensen zowel zwaarlijvig als ondervoed. Dit komt doordat de hoeveelheid voedsel niets te maken heeft met de kwaliteit ervan.
De industrie is erop voorbereid dat mensen impulsieve beslissingen nemen met weinig tijd en cognitieve energie en met te veel zaken om zich mee bezig te houden. Tegelijkertijd worden veel oudere recepten tegenwoordig als “gezond” doorgegeven, terwijl mensen zich meer zorgen beginnen te maken over hun voedingspatroon.
Op voedselverpakkingen zie je mensen die aan het sporten zijn en zinnen die reclame maken voor wat het product niet bevat. Wat je misschien vergeet, is te kijken naar wat het wel bevat.
Sommige industrieën hebben het suikergehalte in hun voedingsmiddelen verlaagd. De verkoop is daardoor echter gedaald. Zoals Peirano zegt: “Het is makkelijker een verslaving te creëren dan er van af te komen.”
Zeker, het is een cyclus die je van jongs af aan ingaat. Zo bevatten ontbijtgranen voor kinderen vaak potentieel verslavende en ongezonde ingrediënten, ook al beschouwen veel mensen ze als “gezond.”
Consumentisme op het internet
Op de een of andere manier is het doel van de industrie ervoor te zorgen dat je niet stopt met consumeren. Wat is populair op dit moment? Een perfect voorbeeld zijn online streamingplatforms met een overvloed aan tv-programma’s en films die je kunt bekijken.
Bioscopen zijn vervangen door platforms die mensen dosis na dosis onderbrekingsvrije afleveringen voorschotelen tegen een “betaalbare prijs.”
Als de industrie je al geen schuldgevoel geeft, welke emotie overheerst dan wel als je een hele middag voor de tv hebt gezeten terwijl je een lange to-do-lijst hebt? Sociale media zijn de kers op de taart. Hoe vaak heb je je telefoon niet gedeblokkeerd om iets te doen en ben je in plaats daarvan aan het scrollen?
Sociale media vooral erg automatisch. Sites met een oneindige scrollfunctie houden je aan je scherm gekluisterd. Je kunt bijvoorbeeld naar je Facebook-pagina gaan en scrollen, scrollen en nog eens scrollen. De verhalen, video’s, foto’s en commentaren van de mensen die je kent zijn eindeloos. Om je af te melden, moet je weer controle krijgen over je aandacht.
Dit is moeilijk om te doen omdat de mensen die deze platforms hebben ontworpen, ze juist voor dat doel hebben gemaakt. Ze willen dat je zo lang mogelijk in hun virtuele ruimtes blijft. Dit zijn mensen die alle kennis in huis hebben om te weten hoe je hersenen werken. Helaas is het heel erg makkelijk om daar misbruik van te maken.
Dit is hoe de industrie je schuldig laat voelen. Heel schuldig. Bijvoorbeeld, je eet ijs en voelt je schuldig. Als je wanhopig wordt, is dat meestal het gevolg van dat schuldgevoel. In werkelijkheid, net als in de films, zorgt deze wanhoop ervoor dat je uiteindelijk ijs gaat eten voor de televisie.