De Hikikomori, Japanse jongeren geïsoleerd in hun kamer

Eenzaamheid is een fenomeen dat ons achtervolgt op manieren die we niet kunnen doorgronden. Jonge mensen in Japan leven er elke dag mee en beseffen het in veel gevallen niet.
De Hikikomori, Japanse jongeren geïsoleerd in hun kamer

Laatste update: 08 januari, 2024

De Hikikomori zijn jonge Japanners die het idee om hun kamer te verlaten helemaal hebben opgegeven. In de Japanse cultuur is alleen zijn altijd een traditionele waarde geweest.

Het staat voor een zoektocht naar wijsheid over jezelf, de natuur en sociale relaties. In sommige opzichten is het feodaal, maar ook positief. In de huidige Japanse samenleving is deze lange eenzaamheid echter een pathologisch isolement geworden.

Meisje dat zichzelf afsluit voor de wereld, net als de hikikomori

Na de Tweede Wereldoorlog begon de Japanse samenleving zich op economisch vlak snel te ontwikkelen. Dat leidde tot steeds hogere eisen wat betreft school en werk. Jongeren kregen een strenge opleiding. Het bevorderde de ijzeren discipline van het vergaren van kennis boven al het andere. En het zette de communicatieve en psychologische problemen van de studenten in de klas aan de kant.

De ouders van de Hikikomori-jongeren zien hun kinderen als een schande. Als iets dat ze verborgen moeten houden voor hun buren en familieleden. Uit angst voor een schandaal en om gestigmatiseerd te worden.

Geconfronteerd met deze druk van hun families en de samenleving, hebben de Hikikomori een vorm van isolatie ontwikkeld die zeldzaam is in de westerse wereld. Ze brengen maanden of jaren door in hun kamers zonder te willen terugkeren naar de echte wereld.

De definitie van Hikikomori

De eerste persoon die de term Hikikomori gebruikte, was de Japanse psychiater Tamaki Saito. Hij deed dit in zijn boek Hikikomori, Rescue Manual in 2002. In dit boek beschrijft de psychiater Japanse jongeren die zich terugtrekken in hun kamers.

Als slachtoffers van een steeds verstikkender en competitiever onderwijssysteem en arbeidsmarkt. Hij wijst erop dat het grootste probleem de slechte communicatie is tussen ouders en kinderen van sommige Japanse gezinnen.

De huidige Japanse samenleving

De Japanse samenleving heeft zich met een enorme snelheid ontwikkeld. Dit leidde tot een economische crisis waarin je, als je sociaal wilt groeien, een enorme bekwaamheid en discipline moet tonen. Veel stelletjes die deze economische groei hebben meegemaakt, hebben slechts één kind.

Op dit kind vestigen ze vervolgens al hun hoop op een betere toekomst en een beter leven. Daarnaast zijn ze vaak ook geneigd om de onvervulde verlangens uit hun eigen jeugd op hun kind te projecteren.

Mensen op het kantoor die zich in tegenstelling tot de hikikomori niet afsluiten van de wereld

Gezinnen leveren enorme economische inspanningen, zodat hun kinderen vervolgens een goede baan kunnen bemachtigen. Ze sturen ze naar de beste scholen waar ze enorm veel huiswerk krijgen. Ze geven ze veel buitenschoolse activiteiten die weinig of geen ruimte laten voor ontspanning en relaties met hun leeftijdsgenoten.

Scholen in Japan

De scholen in Japan hebben een zeer veeleisend en gevarieerd opleidingsniveau en programma. Ze hebben doorlopende examens, huiswerk en de leraar houdt strikt toezicht op de activiteiten van de studenten. Japanse jongeren doen vaak intensieve naschoolse sessies waarbij ze avonden en weekenden op school doorbrengen.

Ook worden soms intensieve kampen georganiseerd op scholen waar de leerlingen slapen en eten in de klas. En waar ze voortdurend examens afleggen over verschillende onderwerpen totdat ze slagen. Velen zijn pas in staat om te slapen als ze alle examens goed hebben doorstaan.

“Beschouw een studie nooit als een verplichting. Beschouw het als een kans om de prachtige en wondere wereld van kennis binnen te dringen.”

Velen passen zich nooit aan, ofwel omdat ze speciale onderwijsbehoeften hebben ofwel omdat dit soort stress verschillende psychische stoornissen veroorzaakt. Helaas beschikt Japan niet over voldoende systemen om jongeren te ondersteunen die dit tempo niet aan kunnen.

Relaties met gelijken – competitie, isolatie en pesterijen

Veel van deze kinderen en adolescenten beginnen met achterdocht en wantrouwen naar hun gelijken te kijken. Velen worden gepest vanwege slechte cijfers of andere delen van hun persoonlijke leven. Er is geen begeleider of maatschappelijk werker die let op de mentale behoeften van leerlingen, waardoor het probleem blijft bestaan.

Meisje dat zich afsluit voor de buitenwereld, als voorbeeld van hikikomori

Deze jongeren zien werk niet als een manier om hun vaardigheden te gebruiken en persoonlijke onafhankelijkheid te bereiken. Ze zien het als een vijandig terrein waar ze bang voor zijn, omdat ze misschien niet aan de verwachtingen kunnen voldoen.

Velen zien zichzelf als alleen, gestrest en geïsoleerd. Onder druk gezet door hun familie en met een toekomstige baan die te moeilijk is voor hun niveau. Als we de ongelooflijke technologische uitbreiding in het land toevoegen, is dit een ware explosieve cocktail.

Velen krijgen hierdoor de behoefte om zichzelf te isoleren en ‘een virtueel leven’ te creëren. Het is een manier om genoeg te zeggen tegen de samenleving en hun families.

Wat gebeurt er met de Hikikomori

De ouders van de Hikikomori-jongeren zien hun kinderen als een schande. Als iets dat ze verborgen moeten houden voor hun buren en familieleden. Uit angst voor een schandaal en om gestigmatiseerd te worden.

Als een jongere zich wekenlang opsluit in zijn kamer en de ouders hier geen duidelijk antwoord op hebben, is het probleem meestal chronisch. Jonge mensen gaan niet meer naar school en sluiten zichzelf op in hun isolement. Ze eten, slapen en gebruiken virtueel entertainment binnen die vier muren.

De wereld lijkt beter via een computer. Of door films te kijken, te lezen, videogames te spelen, naar muziek te luisteren en te slapen. Ze zorgen slecht voor zichzelf en als ze bijvoorbeeld hun haar knippen, doen ze het zelf. Zo gaan er soms wel jaren voorbij. Het is een epidemie in Japan geworden omdat er ongeveer twee miljoen Hikikomori in het land zijn.

Japanse jongeren die zich terugtrekken in hun kamers als slachtoffers van een steeds verstikkender en competitiever onderwijssysteem en arbeidsmarkt.

Hoe dit probleem opgelost kan worden

De Japanse autoriteiten hebben al een interventieplan opgesteld. Dit is namelijk een groot generatieverlies. Ze onderzoeken manieren om deze jongeren te helpen. Veel psychologen wijzen erop dat de beste interventie een systeemgezin zou zijn. Ze moeten ervoor zorgen dat het gezin geleidelijk communiceert met de patiënt om hem uit zijn isolement te kunnen halen.

Integratie in de samenleving moet geleidelijk gebeuren. In veel gevallen zijn herstelde Hikikomori degenen die andere jongeren begeleiden en ondersteunen om hun vrijwillige opsluiting te verlaten. Het probleem is geen sociale fobie, agorafobie of extreme verlegenheid. Het is iets anders.

De oplossing moet preventief zijn. De Japanse samenleving moet dit probleem serieus nemen om het gewenste niveau en het sociale isolement dat door scholen wordt gepromoot, te verlagen. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.