De fases van de menstruatiecyclus

Tijdens de menstruatiecyclus ondergaat het lichaam van een vrouw veel veranderingen. Deze veranderingen hebben ook invloed op de hersenen en de chemische balans, en ook op de emotionele toestand van de vrouw.
De fases van de menstruatiecyclus
María Alejandra Castro Arbeláez

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog María Alejandra Castro Arbeláez.

Laatste update: 27 december, 2022

Vrouwen menstrueren elke maand. De veranderingen die een vrouw ervaart tijdens haar menstruatiecyclus maken deel uit van een natuurlijk fenomeen dat vier verschillende fasen kent. De menstruatie is de bekendste fase vanwege de kenmerken ervan en de reclame eromheen. Er zijn echter nog drie andere fasen, namelijk:

  • de folliculaire fase
  • de proliferatieve fase
  • de luteale fase

In dit artikel gaan we elk van deze fasen nader bekijken. Je moet niet vergeten dat de menstruatiecyclus een organisch proces is. Door er meer over te weten te komen, kun je dus meer lichamelijke tekenen herkennen en beter interpreteren.

De fasen van de menstruatiecyclus

Er zijn vier fasen in de menstruatiecyclus. In elke fase worden bepaalde hormonen en neurotransmitters geproduceerd. Door deze productie te meten, kunnen we heel nauwkeurig beschrijven wat er tijdens elk van deze fasen gebeurt.

De menstruatiecyclus begint op de eerste dag van de menstruatieperiode van een vrouw en eindigt een dag voor de volgende. Ze duurt tussen de 21 en 35 dagen. Het is onmogelijk om te voorkomen dat de hormonale veranderingen je emoties beïnvloeden. Hormonen beïnvloeden de chemische balans van de hersenen en dus ook je humeur.

Een kalender met daarop een bloem

De menstruatiefase

De fasen van de menstruatiecyclus beïnvloeden de emoties en het gedrag van vrouwen gedurende die tijd van de maand. Tijdens de menstruatie is er bijvoorbeeld een daling van het oestrogeen, een hormoon dat de prikkelbaarheid van het zenuwstelsel beïnvloedt. Bovendien verhoogt het het gehalte van bepaalde neurotransmitters, zoals:

  • enkefaline
  • endorfine
  • serotonine

Wanneer het oestrogeengehalte daalt, neemt ook het gehalte aan deze neurotransmitters af. Dit zijn dezelfde neurotransmitters die ons een goed gevoel geven.

Bovendien veroorzaakt de oestrogeendaling ook een daling van de oestradiolwaarde, een hormoon dat de seksuele lust beïnvloedt. Ook is een er lagere progesteronspiegel. Dit is een hormoon dat de nerveuze spanning en prikkelbaarheid beïnvloedt.

Met dit in gedachten kun je gebruik maken van deze fase om je op jezelf te richten. Dit is een periode die introspectie bevordert. Activiteiten zoals schrijven zijn dus vaak vloeiender. Het is ook een goed moment om beslissingen te nemen die veel analyse en rust vereisen.

De folliculaire fase

De eerste fase van de menstruatiecyclus is de folliculaire fase. De duur ervan varieert van vrouw tot vrouw. Daarnaast is het ook afhankelijk van de groei van de ovariële follikel.

Wanneer de eerste dag van de menstruatieperiode aanbreekt, eindigt deze met de cultivering van de eicel. In dit stadium produceert het lichaam luteïniserende en follikelstimulerende hormonen. Dit leidt tot de productie van oestrogeen.

De hoeveelheid oestrogeen neemt in dit stadium geleidelijk toe. Op biologisch niveau betekent dit een toename van neurotransmitters zoals enkefaline, endorfine en serotonine. Rond de elfde dag worden gebieden geactiveerd die in verband staan met het beloningssysteem.

Wat er op biologisch niveau gebeurt, wordt zo op psychologisch niveau weerspiegeld. In deze fase neemt het gevoel van geluk en seksueel verlangen toe. Ook neemt de kracht en energie toe met de opkomst van oestradiol.

Deze fase is een unieke kans om projecten te ondernemen. Dankzij de activering van het beloningssysteem is dit een fase die je aanmoedigt om doelen te stellen en te bereiken. In deze periode is de kans groter dat je het gevoel hebt dat je harde werken loont.

De proliferatieve fase

De proliferatieve fase is de volgende fase van de menstruatiecyclus. Wanneer de ontwikkeling van de eicel stopt, produceert de hypofyse een toename van luteïniserende hormonen. Deze hormonen zijn verantwoordelijk zijn voor de ovulatie.

De eicel kan dan gedurende een periode van 12 tot 36 uur bevrucht worden door sperma. Als er bevruchting plaatsvindt, leidt dit tot zwangerschap. Als dat niet het geval is, leidt dit tot de menstruatie in de volgende maand.

Wat is het proces nu precies? In deze fase neemt het oestrogeengehalte toe en worden er enzymen geproduceerd om de afbraak van het follikelweefsel mogelijk te maken. Dit zorgt ervoor dat de ontwikkeling van de eicel stopt en die vervolgens wordt vrijgegeven.

Tijdens deze fase is er een toename van de seksuele begeerte en energie. Dit komt door de toename van oestrogeen en de invloed van oxytocine en serotonine. Bovendien is het een gunstige periode om te proberen zwanger te worden, omdat dit het moment is waarop vrouwen een grotere kans hebben op zwangerschap.

Om te profiteren van deze fase, kun je proberen op een andere manier naar de voortplanting te kijken. Je zou bijvoorbeeld al je energie kunnen steken in creatief bezig zijn.

Dit zal je helpen bij projecten waar je in een flow moet zitten. Daarnaast kun je ook delen en liefde geven aan de mensen die je nodig hebben. Zo kun je vooruitgang boeken in je doelen en je inleven in anderen.

De luteale fase

De laatste fase van de menstruatiecyclus is de luteale fase. Na de ovulatie komt het corpus luteum los. Dit is een structuur in de eierstokken waarin de eicel, die nog in ontwikkeling is, zich bevindt. Als deze eicel niet is bevrucht, stopt het corpus luteum met de productie van progesteron. De baarmoederwand zal het dan in de volgende periode loslaten.

Een week voor de menstruatie daalt het gehalte aan oestrogeen en progesteron. Tijdens deze periode uit zich meestal het premenstrueel syndroom, wat leidt tot symptomen zoals:

  • verdriet
  • prikkelbaarheid
  • minder concentratievermogen
  • angstgevoelens
  • slecht humeur
  • rugpijn
  • hoofdpijn
  • minder slaap
  • buikpijn
  • trek
  • diarree of constipatie
Persoon houdt handen tegen de buik aan

Het kan problematisch zijn als de symptomen ernstiger zijn. Ook is er de kans dat premenstruele dysfore stoornis optreedt. Onderzoek naar het aantal incidenten toont aan dat 3% tot 8% van de vrouwen hier last van heeft.

Een onderzoek van Uriel Halbreich, gepubliceerd in het tijdschrift Psychoneuroendocrinology, toonde aan dat deze stoornis de kwaliteit van leven van patiënten ernstig beïnvloedt.

Ondanks de storm aan emoties

Ondanks de storm aan emoties kun je van deze fase profiteren. Hoe doe je dit? Het is een tijd om alle lasten die je draagt los te laten. Het is een goed idee om je gedachten en gevoelens te uiten. Hierdoor voel je je minder gespannen. Het is dus een geweldige kans om de dingen die je schaden los te laten.

Zie je menstruatiecyclus als een kans om je met jezelf te verbinden en in contact te komen met je lichaam en geest. Je zou bijvoorbeeld de folliculaire fase kunnen zien als een periode van reflectie en besluitvorming.

De proliferatieve fase kan een moment van expressie zijn. De luteale fase moet een bevrijdend moment zijn. Ten slotte kan de menstruatieperiode een periode van emotionele groei zijn.

Elke fase van de menstruatiecyclus manifesteert zich zowel in het lichaam als in de geest. Bewustwording ervan zal je helpen om meer over jezelf te weten te komen.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Halbreich, U., Borenstein, J., Pearlstein, T., & Kahn, L. S. (2003). The prevalence, impairment, impact, and burden of premenstrual dysphoric disorder (PMS/PMDD) Psychoneuroendrocrinology, 28, 1-23.
  • Guyton, A.C., & Vela H. (1969). Fisiología Humana (Vol. 1). Interamericana: España.
  • Gray, Miranda., & Steinbrun, N. (2007). Luna Roja: los dones del ciclo menstrual. Gaia Ediciones.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.