De donkere triade-persoonlijkheid en morele beslissingen: hoe hangen ze samen?
Een donkere triade-persoonlijkheid is narcisme, psychopathie en machiavellisme. Dit zijn mensen die zeer conflictueus zijn in hun interpersoonlijke relaties en die het moeilijk vinden om hun gevoelens een naam te geven, omdat ze geen of minimale empathie hebben.
Bovendien is dit type persoonlijkheid meestal niet in staat om iets altruïstisch te doen met het doel om het anderen naar de zin te maken en op hun gemak te stellen: ze vertonen tekortkomingen in prosociaal gedrag.
In dit verband heeft een nieuw onderzoek (Engelse link), gepubliceerd door het Centre for Research in Health Technologies and Services (Portugal), geprobeerd om de relatie tussen de duistere drie-eenheid en morele besluitvorming te analyseren. Maar laten we eerst definiëren en de basis leggen voor wat de duistere persoonlijkheid is en waaruit morele beslissingen bestaan.
“Je moet een vos zijn om de vallen te kennen en een leeuw om de wolven af te schrikken”.
Misschien vind je dit artikel ook interessant: Tekenen van de donkere triade van persoonlijkheid
De donkere triade-persoonlijkheid
Het is al jaren bekend dat er drie factoren zijn die, wanneer ze gecombineerd worden, leiden tot een donkerder en somberder persoonlijkheidstype: de donkere triade-persoonlijkheid. Het concept (Engelse link) werd in 2002 geboren door Delroy Paulhaus en Keving Williams, die de kenmerken van elke component definieerden.
1. Narcisme
Deze persoonlijkheidstrek verwijst naar een subklinische dimensie. Dit betekent dat hoewel de karaktertrek duidelijk aanwezig kan zijn, deze nog lang niet ernstig genoeg is om de diagnose narcistische persoonlijkheidsstoornis te rechtvaardigen.
Narcisme kan worden uitgelegd met een metafoor. Stel je een koorddanser voor die op grote hoogte aan een zijden draadje hangt. Zo gaan narcistische mensen door het leven: aan de ene kant van het dunne koord lijken ze grandioos, verdienen ze het hoogste aanzien en de grootste bewondering. Aan de andere kant zijn het echter mensen met een buitengewoon kwetsbaar gevoel van eigenwaarde.
Narcisme is een proces met als doel zelfconstructie. De drijvende kracht van de narcist is de behoefte aan zelfbevestiging.
Machiavellisme
Het belangrijkste kenmerk van Machiavellisme is cynisme. Volgens het woordenboek van de Real Academia de la Lengua Española verwijst cynisme naar het feit dat je je niet schaamt als je liegt.
Mensen die hoog scoren in cynisme worden dus gekenmerkt door de afwezigheid van principes of waarden. Voor hen is het doel belangrijk, wat ze willen. In die zin manipuleren cynische mensen andere mensen als middel om hun doel te bereiken.
“Cynische mensen geloven in interpersoonlijke manipulatie als de sleutel tot succes in het leven, en ze gedragen zich daar ook naar.”
-Fernando Renee Gonzalez-
3. Psychopathie
Mensen met psychopathie hebben antisociale persoonlijkheidskenmerken. Ze worden gekenmerkt doordat ze ongevoelig en koud zijn voor de behoeften van anderen. Daarnaast hebben ze geen of heel veel moeite om zich emotioneel te verbinden met de mensen om hen heen. Hun vermogen tot empathie is aangetast.
Ze zijn koud als het gaat om het nemen van beslissingen en handelen impulsief. Het overtreden van sociale normen is voor hen dan ook verre van ongemakkelijk. Het is daarom dat wanneer ze in contact komen met de maatschappij, de vonken ervan af vliegen, omdat conflicten eerder de norm dan de uitzondering zijn.
“Psychopathie wordt gekenmerkt door een laag niveau van vriendelijkheid en verantwoordelijkheid.”
-Fernando Renee González-
Wellicht vind je dit artikel ook interessant: De lichte triade van persoonlijkheidskenmerken
Wat zijn morele beslissingen?
We kunnen morele beslissingen definiëren als het pad dat we volgen als we redeneren over een gebeurtenis met als doel te bepalen of de oplossing goed of fout is vanuit een moreel oogpunt. De studie van morele beslissingen wordt gewoonlijk uitgevoerd door middel van dilemma’s.
Sociale dilemma’s kunnen worden ingedeeld in drie hoofdgebieden:
- Persoonlijk, wanneer ze verwijzen naar gedrag dat direct ernstige schade kan toebrengen aan een persoon of een groep.
- Onpersoonlijk, wanneer ze betrekking hebben op gedrag dat indirect iemand beïnvloedt.
- Zonder morele evaluatie, wanneer ze betrekking hebben op alternatief gedrag in een context van afwezigheid van schade.
Op hun beurt kunnen de beslissingen die we nemen in morele dilemma’s utilitair of niet-utilitair zijn. Utilitaire beslissingen worden gekenmerkt door het streven naar het beste voor het grootste aantal betrokkenen bij het dilemma, zelfs als dit betekent dat sommigen van hen schade wordt berokkend.
Bijvoorbeeld als we, ondanks de dood van één persoon, er twee redden. In de andere betekenis impliceren niet-utilitaire beslissingen dat niemand schade ondervindt van het waarderingsproces.
“Mensen hebben de neiging om utilitaristische beslissingen te nemen in niet-morele dilemma’s, terwijl in persoonlijke of onpersoonlijke dilemma’s beslissingen eerder niet-utilitair zijn.
-Fernando Renee Gonzalez-
Stress: een factor die duistere triade-persoonlijkheid en morele beslissingen met elkaar verbindt
Emotionele oververzadiging is een factor die invloed heeft bij het nemen van beslissingen over morele dilemma’s. In die zin ontstaat er stress wanneer er een stimulus uit de context opduikt die onze copingcapaciteit overstijgt.
Het is dan dat, onder omstandigheden van stress, ons vermogen om te redeneren en beslissingen te nemen over morele dilemma’s eronder lijdt. Dit gebeurt intens in morele conflictsituaties en bij mensen met kenmerken van de donkere triade-persoonlijkheid.
“Stress remt de cognitieve controle die nodig is om emotionele en automatische reacties te stoppen.”
-Fernando Renee Gonzalez-
Donkere triade-persoonlijkheden hebben de neiging om utilitaristische beslissingen te nemen. Daarbij is het belangrijkste doel om maximaal voordeel te behalen, zelfs als dit betekent dat anderen schade wordt berokkend.
Lees ook dit artikel: Donkere materie - bewegen en leren
Veranderingen in sociale cognitie
Onder stressomstandigheden vertonen mensen met kenmerken van de donkere triade-persoonlijkheid tekortkomingen in sociale cognitie. Sociale cognitie verwijst naar de manier waarop we informatie met betrekking tot andere mensen gebruiken, transformeren en verwerken.
Een van de conclusies van het onderzoek is dat mensen met deze persoonlijkheidskenmerken de neiging hebben om meer utilitaristische beslissingen te nemen. Dat wil zeggen, het is voor hen onbelangrijk of ze anderen schade berokkenen als ze daar het maximale voordeel uit halen.
In die zin kunnen morele dilemma’s een hoge mate van emotionele oververzadiging veroorzaken, wat op zijn beurt stress genereert. Bij mensen zonder deze karaktertrekken remt emotionele stress utilitaristische morele besluitvorming.
Mensen met kenmerken van de donkere triade-persoonlijkheid vertonen echter een zekere mate van ongevoeligheid voor deze emotionele stress. Als gevolg daarvan hebben ze de neiging om utilitaire morele beslissingen te nemen.
“De voorkeur voor utilitaristische besluitvorming kan ook voortkomen uit de verminderde zorg voor moraliteit die soms wordt toegeschreven aan mensen met hoge duistere triadekenmerken.”
-Fernando Renee Gonzalez-
Zoals gezegd is voor donkere persoonlijkheden de manier waarop het doel wordt bereikt onbelangrijk, zolang het doel maar wordt bereikt. De ineffectiviteit van empathie kan een rol spelen in de emotionele ongevoeligheid van deze mensen. Daardoor gedragen ze zich narcistisch en machiavellistisch wanneer gesteld wordt dat iemand gekwetst moet worden om te “winnen”.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Martins, A. T., Sobral, T., Jiménez-Ros, A. M., & Faísca, L. (2022). The relationship between stress, negative (dark) personality traits, and utilitarian moral decisions. Revista De Psicopatología Y Psicología Clínica, 27(3), 205–216. https://doi.org/10.5944/rppc.28948
-
Moraga, F. R. G. (2015). La tríada oscura de la personalidad: maquiavelismo, narcisismo y psicopatía. Una mirada evolutiva. Criminalidad, 57(2), 253-265.
-
Beltri, R. T., & Fuentes, À. C. (2008). Psicopatía: una entidad clínica controvertida pero necesaria en psiquiatría forense. Revista española de medicina legal, 34(1), 25-35.
-
Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The dark triad of personality: Narcissism, Machiavellianism, and psychopathy. Journal of research in personality, 36(6), 556-563.
