Angst voor verlating en de gedachten die het in stand houden

Er is geen ergere wond dan die van verlating. Degenen die deze ervaring in hun jeugd of op enig moment in hun verleden hebben meegemaakt, ontwikkelen vaak een mentale focus die deze angst verder versterkt en ook hun relaties op scherp zet.
Angst voor verlating en de gedachten die het in stand houden
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 15 oktober, 2022

Zij die angst ervaren voor verlating ontwikkelen een reeks gedragingen die uiteindelijk in trieste selffulfilling prophecies veranderen. Anticiperen op afwijzing en geobsedeerd raken door het idee van verlating leidt tot te grote houdingen en reacties die uiteindelijk, naar alle waarschijnlijkheid, partners wegjagen. Er is immers geen ergere vijand dan angst.

Bovendien is ook geen ergere wond dan die van verlating. Er zijn bijvoorbeeld veel mensen die in hun jeugd geen adequate emotionele en fysieke bescherming hebben gekregen. Het is inderdaad niet nodig dat ouders afwezig zijn voor een kind om zich alleen en hulpeloos te voelen. Opgroeien zonder een liefde die bedekt, begeleidt en veiligheid geeft is alles in de menselijke ontwikkeling.

Er zijn ook mensen die meer dan eens in de steek zijn gelaten door romantische partners. In deze gevallen kan zich een soort bijtende schaamte ontwikkelen, samen met een enorme angst dat de gebeurtenis zich opnieuw zal voordoen. Bovendien kunnen ze het gevoel hebben, geheel ten onrechte natuurlijk, dat er iets mis is met hen en dat ze de liefde niet waard zijn.

Het lijden onder de ervaring van verlating in de kindertijd leidt tot de ontwikkeling van een bijna pathologische behoefte aan anderen om voor ons te zorgen.

wanhopige man
Tegenwoordig weten we dat veel mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis in hun jeugd aan de wond van verlating hebben geleden.

Vijf ideeën die bijdragen aan de angst voor verlating

De angst voor verlating is een verontrustend element dat aanwezig is in de geest van degenen die ooit het gewicht van eenzaamheid en gebrek aan liefde hebben gevoeld. In feite heeft deze angst bijna altijd zijn oorsprong in de kindertijd.

Een onderzoek (Engelse link) van de Arizona State University beweerde dat kinderen die getuige zijn geweest van het relationele conflict van hun ouders en de daaropvolgende scheiding deze angst vaak ontwikkelen.

Verder is de laatste jaren ook duidelijk geworden hoe klinische werkelijkheden zoals borderline persoonlijkheidsstoornis (BPD) ook verlatingsangst oproepen. Het hebben geleden onder nalatigheid, zoals het gebrek aan emotionele gehechtheid van verzorgers, evenals bepaalde vormen van misbruik, legt de basis voor deze klinische aandoening.

De afdruk die wordt achtergelaten door zich niet geliefd, verzorgd en beschermd te voelen is verwoestend voor de hersenen. Het zorgt ervoor dat iemand volwassen wordt met een bijna obsessieve behoefte om door anderen verzorgd te worden.

In feite is het een bijna biologische impuls die de ontwikkeling van afhankelijke banden bevordert. Daarin leidt de angst om verraden of verlaten te worden tot problematisch gedrag.

Een geest die gedomineerd wordt door specifieke gedachtencycli motiveert dit gedrag. Ze zijn een reeks duidelijk gevaarlijke redenatieschema’s die voortdurend de angst voor verlating orkestreren.

Mensen met een angstige gehechtheid hebben de neiging om voortdurend angst voor verlating en afwijzing te ervaren.

1. Ze denken dat ze nooit de liefde zullen vinden die ze nodig hebben

Soms hebben degenen die bang zijn voor verlating in een relatie het gevoel dat een partner niet de juiste voor hen is. Dat komt echter meestal omdat ze er niet in slagen hun leegte te vullen, hun angsten te kalmeren, of hun vraatzuchtige emotionele behoeften te bevredigen (vanwege het feit dat ze in het verleden in de steek zijn gelaten).

Mensen die bang zijn voor verlating dorsten naar genegenheid. Toch lukt het niets en niemand om die langverwachte versterking te zijn. Geen enkele liefde is voldoende, geen enkele persoon, hoe hard hij ook probeert, zal zijn behoefte aan liefde kunnen bevredigen. Dat komt omdat achter de leegte een trauma schuilgaat.

2. Het gevoel dat ze er voor niemand toe doen

“Ik sta er alleen voor en niemand geeft om mij.”  Dit is het soort schadelijke en destructieve mentale discours dat een constante is in het individu dat vreest verlaten te worden.

Nogmaals, het maakt niet uit of het individu een goed ondersteunend netwerk heeft. Hun wond van gisteren werkt als een interne devaluator. Het is als een laag negativiteit die voorkomt dat ze de oprechte genegenheid en bezorgdheid van anderen zien.

3. Ze geloven dat ze vroeg of laat alleen zullen eindigen

Het gerommel van wantrouwen en de drumbeat van angst voedt de angst voor verlating. Het maakt dat hun hersenen in een constante staat van alarm en hyperwaakzaamheid leven.

Ze voorzien het ergste en het ergste betekent veracht, verlaten en niet verzorgd worden. Verder is het gebruikelijk dat deze mensen attent zijn op elk teken, woord, gebaar of gedrag dat (volgens hen) een ondubbelzinnig teken is dat iemand hen zal verraden.

Alles wordt overdreven of verkeerd begrepen. Inderdaad, zoals we eerder vermeldden, is de selffulfilling prophecy bijna een constante in het leven van deze mensen. Ze zien alleen maar tekenen die erop wijzen dat hun partner niet van hen houdt en hen in de steek wil laten. In feite wordt dit vaak werkelijkheid, vanwege het gebrek aan vertrouwen in de relatie.

4. Ze denken dat er iets mis met hen is en dat ze het niet waard zijn om van te houden

Degenen die bang zijn voor verlating, afwijzing of het mislukken van een relatie geloven dat ze op de een of andere manier gebrekkig zijn. Ze denken dat er iets mis met hen is waardoor anderen niet van hen kunnen houden. Schuld, schaamte en zelfhaat minimaliseren alle gevoelens van waarde en vernietigen elk element van eigenwaarde.

De wond van verlating creëert scherpe randen waarmee het individu zowel anderen als zichzelf schade toebrengt. Zelfs als iemand van hen wil houden, zullen ze dat zelden toestaan.

5. Ze hebben rancuneuze gedachten

Emoties liggen altijd aan de oppervlakte bij mensen die bang zijn voor verlating. Dit voortdurend emotioneel redeneren creëert mentale toestanden vol tegenstrijdige gewaarwordingen. Soms is er angst en op andere momenten passie. Het duurt echter nooit lang voordat haat en wrok (Engelse link) naar boven komen.

Wanneer anderen hen niet bieden wat ze nodig hebben of de wereld niet is wat ze willen, vallen ze in de diepte van woede. Ze verschuilen zich achter het alleen willen zijn en nemen afstand. Deze houding, maakt dat ze nog meer lijden.

De gedachten die gepaard gaan met de angst voor verlating worden gevoed door angst en de schaduw van een trauma.

Meisje in therapie
Achter de angst voor verlating zit meestal een ongeadresseerd trauma. Psychologische therapie is de beste optie.

Hoe de angst voor verlating te verminderen?

Verlatingsangst is een voortdurend gevoel van onzekerheid. Dit gevoel roept het verschijnen van allerlei zeer schadelijke mentale scenario’s op. Intrusieve gedachten verschijnen samen met gevoelens van leegte, angstige gehechtheid en stemmingswisselingen.

Het is geen verrassing dat ze leiden tot ongelukkige en mislukte relaties. Om welzijn en gezondere banden te bereiken, moeten degenen die bang zijn voor verlating

ophouden zichzelf op te vatten als gebrekkige mensen die ergens gebrek aan hebben en zichzelf gaan herkennen als complete mensen. Mensen die het waard zijn van zichzelf te houden en bemind te worden. Dit vereist echter psychotherapeutische en professionele ondersteuning.

  • Ze moeten hun verleden begrijpen en de reden voor hun angst om verlaten te worden.
  • Ze moeten hun gedrag begrijpen. Bovenal moeten ze de gedachtepatronen begrijpen die hun angsten versterken.
  • Ze moeten een gezonder mentaal en emotioneel perspectief ontwikkelen. Dat moet een adequaat gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen inhouden.
  • Ze moeten werken aan hun interne dialoog. Daarvoor moeten ze hun kritische stem uitschakelen en hun vermogen ontwaken om met mededogen tot zichzelf te spreken.

Als weerbare volwassenen zullen ze dat gewonde deel van zichzelf kunnen wiegen en helen. Zelfliefde en zelfvertrouwen zullen hun beste bondgenoten zijn om dit te bereiken.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Delaunay, Valerie. (2012). Institutional Care and Child Abandonment Dynamics: A Case Study in Antananarivo, Madagascar. Child Indicators Research. 5. 659-684. 10.1007/s12187-012-9141-y.
  • Wolchik SA, Tein JY, Sandler IN, Doyle KW. Fear of abandonment as a mediator of the relations between divorce stressors and mother-child relationship quality and children’s adjustment problems. J Abnorm Child Psychol. 2002 Aug;30(4):401-18. doi: 10.1023/a:1015722109114. PMID: 12108768.

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.