Vijf citaten van Lao Tse om bij stil te staan

Lao Tse is een Chinees woord dat ‘oude meester’ betekent. Het is ook de naam van een filosoof en denker die vermoedelijk in de zevende eeuw leefde. Hij zou de ‘Tao Te Ching’ geschreven hebben. Maar hij is ook een figuur die omgeven wordt door mysterie. Vele mensen betwijfelen zelfs of hij echt bestaan heeft.

Wat we wel met zekerheid weten, is dat er tot op de dag van vandaag een intellectuele erfenis bestaat met de naam ‘Lao Tse’. Misschien heeft het geen belang of het van één man komt of van velen. Wat belangrijk is, is dat deze erfenis lessen doorgegeven heeft die duizenden jaren later nog steeds relevant zijn.

We moeten Lao Tse de eer geven voor de wijsheid die we geërfd hebben. Zijn gedachten weerspiegelen vele essentiële grondbeginselen van de Oosterse cultuur. Ze doen beroep op een goede manier van oordelen, op eenvoud en sereniteit. Ze verheerlijken intelligentie en matigheid. In dit artikel bespreken we vijf van zijn prachtige gezegden en spreuken.

Vijf citaten van Lao Tse

1. Geluk in de ogen van Lao Tse

Lao Tse heeft nagedacht over geluk. Vanuit zijn visie, en vele eeuwen voor het tijdperk van voortdurend consumeren, heeft de Oosterse filosofie geluk en bezit van elkaar gescheiden. In een tijdloos citaat over dit onderwerp zegt Lao Tse: “Hij die niet gelukkig is met een beetje, zal niet gelukkig zijn met veel.”

Het kader waarin men hier geluk omschrijft, zegt dat het niet belangrijk is wat iemand heeft. Weinig hebben is niet hetzelfde als ongelukkig zijn. Veel hebben is ook niet gelijk aan geluk. We bereiken een gevoel van welbevinden door middel van dingen die niets met bezittingen te maken hebben. Geluk en ongeluk zijn gewoon te vinden in het zijn, niet in wat zich rond ons bevindt.

2. Rigiditeit en buigzaamheid

Voor vele mensen is kordaat en streng zijn een grote deugd. Maar dit perspectief vergeet wellicht wat de logica is van in leven zijn. Waar leven is, is verandering. En verandering vraagt om aanpassing. In plaats van net als staal te zijn vereist het leven dat we vloeien als water.

Lao Tse heeft ons nog een prachtige gedachte over dit onderwerp nagelaten: “In het leven is de mens flexibel en evolueert hij. Op het moment van de dood is hij stijf en onveranderlijk. Planten in de zon zijn flexibel en vezelig, maar ze lijken droog en breekbaar. Dat is waarom flexibiliteit en veerkracht geassocieerd worden met leven, en stijfheid en onveranderlijkheid samengaan met de dood.”

3. Graag zien en graag gezien worden

Lang voordat de humanistische leer ontstond en populair werd, gaf Lao Tse zijn visie op de liefde. Liefde is volgens Lao Tse een kracht. Hij beklemtoonde het diepgaande verschil tussen graag zien en graag gezien worden in één van zijn spreuken: “Intens graag gezien worden geeft je kracht terwijl iemand intens graag zien jou moed geeft.”

Er is een subtiel maar belangrijk verschil tussen kracht en moed. We kunnen kracht omschrijven als het lichamelijke of subjectieve vermogen om iets te doen. Aan de andere kant verwijst moed naar dapperheid en de keuze om het te doen. Kracht is in staat zijn iets te doen, moed is het willen doen. Tussen het ene en het andere concept is er een volledige emotionele reeks van verschil. Iets willen leidt tot in staat zijn het te doen, maar het omgekeerde is niet noodzakelijk waar.

4. Verlangen en frustratie

Aziaten verwerpen verlangen op een empathische manier. Want ze beschouwen het als de bron van overmatig lijden. Deze filosofie focust meer op het vermogen om op te geven wat je bezit, voordat je op zoek gaat naar wat je verlangt. Trouw aan zijn filosofie biedt Lao Tse ons deze woorden:

“Hij die niet verlangt, raakt niet gefrustreerd. En hij die niet gefrustreerd raakt, wordt niet corrupt. Een echt wijze man wacht in stilte terwijl alles gebeurt. Verlangen dicteert niets. Op die manier hebben vrede en harmonie hun plaats en volgt de wereld zijn natuurlijke koers.”

Voor westerse mensen klinkt dit idee bijna absurd. In westerse samenlevingen is ambitie een bron voor groei en vooruitgang. Toch toont onze huidige werkelijkheid dat verlangen een bodemloze put kan zijn. Want het wordt nooit bevredigd.

5. Vechten of je terugtrekken

Het Oosten is de thuisplaats van de vechtsporten. Maar paradoxaal genoeg leren de meeste vechtsporten je om een gevecht zoveel mogelijk te vermijden. De grootste wijsheid die oorlog verschaft, is precies dat we ons best moeten doen om het te vermijden. De filosofie van Lao Tse bekrachtigt dit idee met dit gezegde: “Het strategieboek zegt: lok geen gevecht uit, aanvaard het; het is beter een meter achteruit te stappen dan een centimeter vooruit.”

De citaten van Lao Tse zijn ongetwijfeld een groot geschenk van wijsheid aan de wereld. Ze bieden niet alleen richtlijnen om goed te leven, maar gebruiken ook de taal van de poëzie om de lessen van deze wijze man te verspreiden. We hebben nog veel te leren van dit duizend jaar oude personage dat vandaag meer dan ooit leeft.