Chaostheorie of "het vlindereffect"

We hebben allemaal wel eens gehoord van het vlindereffect. Het is de basis van de chaostheorie. De chaostheorie is voor het eerst in 1975 benoemd door James Yorke en T.Y. Li en laat ons denken aan iets belangrijks.

De wereld volgt geen voorspelbaar patroon. Of we het leuk vinden of niet, chaos maakt deel uit van ons leven. Er zijn veel kleine ruimtes waar verandering plaatsvindt en het is onmogelijk om de effecten van bepaalde gebeurtenissen te voorspellen.

Chaostheorie wordt vaak geassocieerd met wiskunde of natuurkunde, want daar vindt deze theorie zijn oorsprong. We vergeten echter vaak dat deze wetenschappen ons leven direct beïnvloeden.

In feite hebben weinig theorieën zo’n directe invloed op ons gedrag en begrip. James Yorke vat deze theorie zelf samen door te zeggen: “De meest succesvolle mensen zijn degenen die goed zijn in plan B.”  Je moet op elk moment klaar zijn om plannen te veranderen.

Het vlindereffect

Iedereen kan omgaan met een beetje onzekerheid. Op een bepaald moment worden de hersenen meer alert als je nadenkt over alle dingen die kunnen gebeuren.

We geven echter vooral de voorkeur aan stabiliteit. We willen graag weten dat twee plus twee vier is. Het is troostend voor ons te denken dat wat we vandaag hebben er morgen ook nog is. Zo voelen we ons alsof we alles onder controle hebben.

Chaostheorie maakt ons echter bewust van een onweerlegbaar feit. Het ritme van het leven is niet zo voorspelbaar als het tikken van een klok. Er zijn veel onvoorspelbare en oncontroleerbare dingen om ons heen.

Er kan altijd iets gebeuren. Het is de vlinder die met zijn vlinder slaat in Amerika en in Europa belandt in een economische crisis. Het is de witte bal die we raken op de pooltafel waardoor de andere ballen in alle richtingen schieten.

Chaostheorie: de natuur is onvoorspelbaar

Chaostheorie vertelt ons dat de uitkomst van een gebeurtenis afhankelijk is van verschillende variabelen. We kunnen niet altijd voorspellen hoe die variabelen de uitkomst beïnvloeden.

Er is niet altijd een foutmarge, ruimte voor verandering, een schok die alles verandert op het laatste moment. Soms is een kleine verandering van grote invloed waardoor het hele plan chaotisch wordt.

Sommige mensen geloven dat chaostheorie een van de meest fascinerende gebieden in de moderne wiskunde. Het is een wetenschap die probeert het onvoorspelbare voorspelbaar te maken.

Je kunt je voorstellen hoe dat moet zijn geweest toen het voor het eerst werd geïntroduceerd. Vergeet niet dat de wetenschap tot op dit punt gericht was op het wegnemen van onzekerheid. Het doel was om het gedrag van alles uit te leggen met logica en harde gegevens.

Nu accepteren we echter dat er op elk moment iets kan gebeuren dat alles kan veranderen. In feite werken meteorologen en wiskundigen dagelijks met deze onzekerheid.

In 1961 probeerde Edward Lorenz een computer te maken die de tijd kon voorspellen. Tijdens het proces merkte hij op dat het hele systeem onvoorspelbaar gedrag begon te vertonen. Dit was te wijten aan een afrondingsfout met de cijfers. Later zou deze ervaring helpen om het vlindereffect te definiëren.

Chaos: onze constante metgezel

Chaos vindt niet alleen plaats in de natuur. Het zit ook in weersverwachtingen en zelfs in de biologie. Op elk moment kan de gouden draad van onvoorspelbaarheid het gat van de naald binnenkomen.

Zo gebeuren er dagelijks chaotische dingen om ons heen die we niet eens opmerken. Chaos beweegt zich in de economie, thermodynamica, astronomie en zelfs in de psychologie onder onze neus.

Vandaag de dag weten we dat elke kleine verandering in de hersenen, zoals de misstap van een neurotransmitter, kan leiden tot drastische veranderingen in gedrag.

Bovendien is de chaostheorie ook van toepassing op de psychiatrie. Het komt voor dat een voorgeschreven medicijn de patiënt op de tegenovergestelde manier beïnvloedt dan voorspeld wordt.

Hoe pas je chaostheorie toe in het dagelijks leven

We proberen allemaal om chaos te vermijden. Het is de enige manier waarop we ons veilig voelen. Door het voorspelbare zijn we in staat om zonder angst het huis te verlaten. Het stelt ons in staat om ons leven en de toekomst met vertrouwen te creëren.

James Yorke, de vader van de chaostheorie, zegt echter dat je op elk moment klaar moet zijn om van plan te veranderen.

In zekere zin heeft zijn principe veel te maken met een andere theorie, die de zwarte zwaan wordt genoemd. Essayist, econoom en wiskundige Nassim Nicholas Taleb bedacht de term.

In zijn opmerkelijke boek, dat dezelfde titel draagt als de theorie, herinnert hij ons eraan dat alles met het blote oog voorspelbaar lijkt. Op elk moment verschijnt er echter iets vreemds of chaotisch dat we niet verwachten. Dan worden we gedwongen de gebeurtenis te accepteren en te begrijpen.

In plaats van te moeten reageren op het moment dat de chaos zich voordoet, zijn we er echter al op voorbereid. James Yorke herinnert ons eraan dat mensen die succes hebben in het leven en gelukkig zijn, ook degenen zijn die altijd een “plan B” hebben.

Laten we proberen een flexibele mentaliteit te ontwikkelen die niet hoeft te reageren op onverwachte gebeurtenissen. Benader het onverwachte met acceptatie en nieuwsgierigheid. Vaak ontstaan er namelijk kansen uit chaos. Het onverwachte verwachten, helpt je om op het ritme van het leven te gaan bewegen.