Bruno Reidal: reis in de geest van een moordenaar
Bruno Reidal: Confessions of a Murderer is een briljante en rauwe productie die ons een onderdompeling biedt in de geest van een moordenaar.
Het dient ook als een getuigenis van het landelijke Frankrijk aan het begin van de 20e eeuw, toen de wetenschap ernaar streefde de onrechtvaardigheid van het meest sadistische en primaire geweld te begrijpen. Daartoe neemt de film ons mee naar een echte gebeurtenis die op 1 september 1905 in de streek Cantal plaatsvond.
Bruno, een jonge 17-jarige seminarist, vermoordt een 12-jarige jongen door hem te onthoofden. De film probeert uit te zoeken waarom. Wat het ontdekt is duister en beangstigend. Een medische commissie is belast met de beslissing of de jongen geïnterneerd of berecht moet worden. Vanaf dan schetst een volkomen ontmenselijkte stem een ongemakkelijk maar noodzakelijk verhaal.
Het kwaad is een complex verschijnsel waarin sociale context, opvoeding, familie, en bepaalde biologische componenten alle een rol spelen. Het kwaad omvat sadisme, psychopathie, en de morbide nieuwsgierigheid die ernaar verlangt om te schaden, te martelen en te doden.
Bruno maakt zich los van de maatschappij, wetend dat er iets verontrustends in hem zit en dat hij zijn gewelddadige behoeften niet kan onderdrukken.
Melancholisch, zwijgzaam, sluw, en gewend zijn gevoelens te verbergen. Zo beschreef de medische commissie Bruno Reidal in 1905.
Bruno Reidal: de oorsprong van het kwaad?
“Soms voel ik me gekweld door gedachten aan moord, maar ik ben niet ziek, ik ben niet gek. Ik wil het ook niet zijn.” De stem en gedachten van de hoofdpersoon leiden ons de hele film door. Deze film is het opmerkelijke debuut van Vincent Le Port, een filmmaker die beïnvloed werd door Michael Haneke en Robert Bresson.
Hij maakte grote indruk op het Filmfestival van Cannes in 2021, waar hij in een speciale vertoning werd voorgesteld. Vanaf dat moment begonnen de positieve kritieken toe te nemen. De manier waarop Le Port de menselijke afgronden van kwelling en de drang naar geweld (Engelse link) peilt laat ons gefascineerd, maar ook verward achter. Het is inderdaad nooit gemakkelijk om het portret van een misdadiger te begrijpen.
“Wat ik ook deed, misdaadscènes waren voor mij vol charme.”
De luciditeit achter sadisme
Wanneer de medische commissie de jonge Bruno Reidal vraagt zijn levensverhaal te vertellen, ontdekken we dat hij duidelijk, vloeiend en met een voortreffelijke literaire schoonheid spreekt. In feite heeft hij een briljante geest. Al snel raken we doordrongen van de psychologie van het kwaad en zijn mechanismen, en de eeuwige conflicten tussen rede en impuls die georkestreerd worden door neurose en psychopathie.
De reconstructie van het oorspronkelijke verhaal door de regisseur is onberispelijk. Het is geen eenvoudig ‘waargebeurd misdaad’ verhaal. De kijker wordt voortdurend meegesleept door de gedachten en het bewustzijn van de hoofdrolspeler.
Er is geen oordeel van buitenaf en men bewaart steeds een ethische afstand. Als toeschouwers fungeren we als getuigen en ook als rechters van dit sadistische verhaal dat met zo’n grimmige luciditeit gedetailleerd wordt.
De ontleding van een misdaad in het hoofd van de moordenaar
Het verhaal van het korte leven van Bruno Reidal dat zich voor de medische commissie ontrafelt grenst aan het psychoanalytische, het filosofische, en het lugubere. Zijn jeugd werd gekenmerkt door te veel broers en zussen en een liefhebbende vader die jong stierf.
Zijn alcoholische en gewelddadige moeder werkte als een katalysator voor een geest die al doordrenkt was van haat, jaloezie, frustratie en verveling.
Als kind verafschuwde hij zijn klasgenoten. Het duurde niet lang of hij wilde zijn armoedige milieu ontvluchten door gebruik te maken van zijn hoge intellectuele capaciteiten. Hij werd leerling aan een seminarie waar hij een diepe haat koesterde tegen andere studenten uit de gegoede klasse. Religieuze retoriek was een ander element waarover hij debatteerde terwijl hij zijn eigen conflicten tussen schuld en geloof voerde.
Geweld en het verlangen om kwaad te doen werken niet alleen als een cathartische fantasie in hem. Het idee van moord achtervolgt hem voortdurend, en wekt in hem een diep seksueel verlangen op. Dit is iets wat hij voor het eerst ontdekt bij het zien van het slachten van een varken. Masturbatie is een repeterend element en hij beleeft seksueel genot bij de gedachte aan het lijden van anderen.
De film wil ons doen begrijpen hoe moordenaars tot stand komen. Hij brengt ons dichter dan ooit bij de criminele geest, dankzij de verbalisering van Bruno’s leed. Bijvoorbeeld de uitdaging van een gewelddadige moeder, een seksuele aanranding, en de onmogelijkheid zich emotioneel en intellectueel te kunnen ontwikkelen in een ongunstig scenario.
Bruno Reidal, beul en slachtoffer van zijn afschuwelijke impulsen
Deze produktie van Vincent Le Port is meer dan zomaar een film. In feite is het een röntgenfoto van terreur, een voortreffelijk en tragisch portret van de psychopathische geest die tegen zichzelf worstelt. De jongeman geeft blijk van een enorme luciditeit in zijn levensverhaal, waarbij hij het monsterlijke laat samenvallen met het menselijke.
Hoewel het zinloos was tegen zijn afschuwelijke instincten te vechten, is zijn wanhoop over het feit dat hij met zijn andere gestoorde zelf moet leven zowel monumentaal als begrijpelijk. De visuele schoonheid van de film is immens. Het doet er niet toe dat de scènes in de rauwheid van een misdaad duiken en dat ze vaak gewelddadig en ongemakkelijk zijn.
Er zit een zekere poëzie in elk detail, landschap, gebaar en redenering van de jongeman. Het feit dat we een glimp van schoonheid zien in de anatomie van trauma en onredelijkheid veroorzaakt nog meer impact op de kijker. Het is inderdaad een must-see debuutfilm voor wie iets meer wil begrijpen van hoe een moordenaar geboren wordt.
In zekere zin doet het ook denken aan een serie als Mindhunter. Het zijn ook reizen in het duister, reizen waarvan we vaak vertrekken met meer vragen dan antwoorden.
Beelden behorend bij de film Bruno Reidal: bekentenis van een moordenaar (2021)
