Blauwe gebieden: opgroeien aan de kust verbetert onze geestelijke gezondheid

Is er een verband tussen onze blootstelling aan natuurlijke omgevingen en onze geestelijke gezondheid? In dit artikel benaderen we het onderwerp vanuit een wetenschappelijk perspectief.
Blauwe gebieden: opgroeien aan de kust verbetert onze geestelijke gezondheid
José Padilla

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 04 december, 2022

Contact met natuurlijke gebieden (zowel blauwe als groene) lijkt meerdere voordelen op te leveren. Of het nu gaat om het vergroten van ons vermogen om de aandacht erbij te houden, stress te beheersen of problemen op te lossen. Ze hebben ook een opmerkelijke invloed op de manier waarop we onze emoties beheersen. Dat komt uiteindelijk onze geestelijke gezondheid (Engelse link) ten goede.

Leven in de buurt van blauwe gebieden (Engelse link) heeft ook positieve effecten op het lichaam via andere variabelen, zoals lichamelijke activiteit. Bovendien vermindert dit type omgeving stress en angst, terwijl het de stemming en het psychologisch welzijn verbetert. Bovendien lijken de positieve gevolgen van blootstelling meestal na verloop van tijd te blijven bestaan.

Volgens recent onderzoek (Engelse link) genieten degenen die hun jeugd doorbrachten met spelen in de buurt van meren of oevers gemiddeld van een betere geestelijke gezondheid.

Kinderen bij een meer
Leven in de buurt van water bevordert een groter emotioneel welzijn bij kinderen.

De voordelen van opgroeien dichtbij de kust

Gebrek aan blootstelling aan de natuur tijdens de kindertijd lijkt onze geestelijke gezondheid negatief te beïnvloeden. Aan de andere kant is het genieten van blauwe gebieden in de kindertijd in verband gebracht met een groter subjectief welzijn.

Dat geldt ook voor een lager risico op geestelijke gezondheidsproblemen (Engelse link). Het wordt ook in verband gebracht met lagere percentages schizofrenie en depressie.

Ondanks deze bevindingen blijft de rol van blootstelling aan blauwe gebieden op het welzijn van volwassenen onbestudeerd. Gezien dit gebrek aan onderzoek gingen Vitale, et al. (2022) op onderzoek uit. Zij gebruikten gegevens van een onderzoek(Engelse link) in 18 landen dat zich richtte op blauwe gebieden zoals rivieren, meren en de kust. Deze studie onderzocht:

  • Blauwe gebieden (kusten, rivieren, meren, enz.).
  • Associaties tussen de herinnerde blootstelling van volwassenen aan blauwe gebieden in hun kindertijd. Ook de frequentie van hun recente bezoeken aan deze gebieden, en hun subjectieve gevoelens van welzijn.
  • De rol die de blootstelling aan blauwe gebieden in de kindertijd speelde bij hun motivatie om tijd door te brengen in een natuurlijke omgeving.
  • De consistentie van deze relaties tussen verschillende landen.

De onderzoekers vroegen de respondenten zich hun ervaringen met blauwe gebieden te herinneren toen ze tussen 0 en 16 jaar oud waren. Ze verduidelijkten hoe dicht ze bij deze gebieden woonden, hoe vaak ze er kwamen.

Ook benoemden ze hoe comfortabel hun ouders het vonden dat ze in deze omgevingen speelden. Ze moesten ook details geven over hun meest recente bezoek aan een blauwe ruimte gedurende de laatste vier weken. Tot slot moesten ze de toestand van hun geestelijke gezondheid gedurende de laatste twee weken beschrijven.

Blootstelling van kinderen aan blauwe gebieden en het welzijn van volwassenen

Dit onderzoek werd gepubliceerd in het Journal of Environmental Psychology. Het toonde aan dat respondenten die zich meer ervaringen in blauwe gebieden tijdens hun jeugd herinnerden, meer waarde hechtten aan de natuur.

Ze hadden ook de neiging zich meer te vermaken in minder kunstmatige omgevingen. De onderzoekers ontdekten ook dat blootstelling aan blauwe gebieden positief correleerde met een groter subjectief welzijn op volwassen leeftijd.

“Onze bevindingen geven aan dat de potentiële voordelen van blootstelling aan blauwe gebieden in de kindertijd zich, naast motivationele factoren en frequentie van recente bezoeken, kunnen uitstrekken tot een beter subjectief welzijn op volwassen leeftijd.”

-Vitale, et al. (2022)-

De resultaten benadrukten de gunstige invloed die deze ervaringen in de kindertijd op de lange termijn hebben. Daarnaast benadrukten ze de beschermende rol die blauwe gebieden hebben tegenover geestelijke gezondheidsproblemen op volwassen leeftijd.

Bovendien maakten de bevindingen duidelijk dat het vertrouwd maken van kinderen met blauwe gebieden een inherente vreugde in de natuur kan stimuleren. Ook kan het bij hen het zoeken naar recreatieve ervaringen in natuurlijke omgevingen kan bevorderen. Zoals je ziet, hebben deze gebieden grote voordelen op lange termijn voor de geestelijke gezondheid van mensen.

“In de context van een steeds meer technologische en geïndustrialiseerde wereld is het belangrijk te begrijpen hoe natuurervaringen in de kindertijd zich verhouden tot het welzijn op latere leeftijd.”

-Vitale et al, (2022)

Kind aan zee
Leven in de buurt van de kust in de kindertijd heeft een positieve invloed op hun geestelijke gezondheid als volwassene.

Ieders verantwoordelijkheid

In een persbericht van de Universiteit van Exeter (VK) zei studie co-auteur Mathew White het volgende.

De huidige studie draagt bij aan ons groeiende bewustzijn van de noodzaak voor stadsplanners en plaatselijke instanties die verantwoordelijk zijn voor het beheer van onze groene en blauwe gebieden om veilige en toegankelijke toegang te bieden tot natuurlijke omgevingen voor de gezonde geestelijke en lichamelijke ontwikkeling van onze kinderen.

De voortdurende vooruitgang en ontwikkelingen suggereren de noodzaak van preventieve maatregelen op het gebied van de volksgezondheid. Dit om ervoor te zorgen dat de afstand tussen kinderen en natuurlijke omgevingen kleiner wordt. De verantwoordelijkheid rust echter niet alleen op de schouders van overheidsinstanties. Het is ook de verantwoordelijkheid van individuen, zoals ouders en voogden.

Het bevorderen van ervaringen van kinderen in blauwe gebieden kan een manier zijn om de geestelijke gezondheid van toekomstige volwassenen te ondersteunen. Van die generaties die hopen de kans te krijgen om gezond te leven en op te groeien.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Bratman, G. N., Anderson, C. B., Berman, M. G., Cochran, B., De Vries, S., Flanders, J., … & Daily, G. C. (2019). Nature and mental health: An ecosystem service perspective. Science advances5(7), eaax0903.
  • Bezold, C. P., Banay, R. F., Coull, B. A., Hart, J. E., James, P., Kubzansky, L. D., … & Laden, F. (2018). The relationship between surrounding greenness in childhood and adolescence and depressive symptoms in adolescence and early adulthood. Annals of epidemiology28(4), 213-219.
  • Engemann, K., Pedersen, C. B., Arge, L., Tsirogiannis, C., Mortensen, P. B., & Svenning, J. C. (2019). Residential green space in childhood is associated with lower risk of psychiatric disorders from adolescence into adulthood. Proceedings of the national academy of sciences116(11), 5188-5193.
  • Engemann, K., Svenning, J. C., Arge, L., Brandt, J., Geels, C., Mortensen, P. B., … & Pedersen, C. B. (2020). Natural surroundings in childhood are associated with lower schizophrenia rates. Schizophrenia Research216, 488-495.
  • Georgiou, M., Morison, G., Smith, N., Tieges, Z., & Chastin, S. (2021). Mechanisms of impact of blue spaces on human health: a systematic literature review and meta-analysis. International journal of environmental research and public health18(5), 2486.
  • Grellier, J., White, M. P., Albin, M., Bell, S., Elliott, L. R., Gascón, M., … & Fleming, L. E. (2017). BlueHealth: a study programme protocol for mapping and quantifying the potential benefits to public health and well-being from Europe’s blue spaces. BMJ open7(6), e016188.
  • University of Exeter. Positive childhood experiences of blue spaces linked to better adult well-being. https://www.exeter.ac.uk/news/research/title_932902_en.html
  • Vitale, V., Martin, L., White, M. P., Elliott, L. R., Wyles, K. J., Browning, M. H., … & Fleming, L. E. (2022). Mechanisms underlying childhood exposure to blue spaces and adult subjective well-being: An 18-country analysis. Journal of Environmental Psychology, 101876.
  • Weir, K. (2020, 1 de abril). Natured by nature. American Psychological Association. https://www.apa.org/monitor/2020/04/nurtured-nature

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.