Black Mirror en de dood van een dierbare
Black Mirror is een Britse serie met volledig onafhankelijke afleveringen – zelfs de acteurs zijn niet hetzelfde. Het is geen anthologische serie in de stijl van American Horror Story, maar elke aflevering is als een korte film, met totaal verschillende acteurs, personages en scenario’s. De seizoenen volgen ook geen specifieke volgorde en hebben niet hetzelfde aantal afleveringen.
Black Mirror is vaak behoorlijk kritisch over het gebruik van nieuwe technologieën. De serie doet dit door dystopische toekomsten of extreme situaties weer te geven.
Black Mirror: “Ben zo terug”
De eerste aflevering van het tweede seizoen van Black Mirror heeft als titel “Ben zo terug.” In deze aflevering ontmoeten we een jong stel, Martha en Ash. Ash is een man die verslaafd is aan de sociale media, en vanaf het begin zien we hoe hij zijn hele leven blootlegt op de netwerken.
Deze verslaving ergert Martha, want zelfs wanneer ze met hem praat of om hulp vraagt, is hij alleen maar bezig met zijn smartphone en let hij niet op haar. Het is een vrij realistisch beeld van de manier waarop we gebruikmaken van sociale netwerken en hoe we soms, zelfs als we in gezelschap zijn, meer aandacht besteden aan onze mobiele telefoon dan aan onze vrienden.
Aan het begin van de aflevering vertelt Ash aan Martha dat zijn moeder, toen zijn broer en vader stierven, alle foto’s uit de woonkamer verwijderde en op zolder legde. Kort daarna krijgt Ash aan een verkeersongeluk en sterft hij ook.
Terug tot leven brengen
Na de dood van Ash zien we een apathische Martha, ze praat niet, ze huilt niet. Tijdens de begrafenis begint een vriend met haar te praten over een vreemde app die haar zal helpen om haar verlies te confronteren. Martha reageert boos op haar vriend en verkeert in een staat van ontkenning. Uiteindelijk accepteert ze echter de suggestie van haar vriend.
De app waar haar vriend haar over vertelt, is in staat om ‘ons weer tot leven te brengen,’ omdat hij al onze gegevens op het web grondig doorzoekt en zelfs in staat is om onze manier van spreken met volledige nauwkeurigheid weer te geven. Ash was verslaafd aan social media, hij zou dan ook de perfecte persoon zijn om te “redden.” Hoe meer informatie er is, hoe nauwkeuriger de reproductie van zijn woorden.
Martha begint te praten met “Ash” en is verbaasd om te zien dat hij precies hetzelfde is als hoe hij was. De app gaat een stap verder dan de chat en vertelt haar dat ze naar zijn stem kan luisteren. Zo beginnen ze aan de telefoon te praten.
Het verlies van een dierbare is altijd moeilijk. Het kan ontzettend moeilijk te acceptern zijn en soms moeten we om professionele hulp vragen. Martha ontkent de dood van Ash en dan ontstaat de mogelijkheid om Ash terug te brengen. Ze aanvaardt de mogelijkheid en begint aan een zeer riskante neerwaartse spiraal.
Het rouwproces in Black Mirror: “Ben zo terug”
Rouwen is een langzaam en pijnlijk proces dat heel moeilijk is voor ons allemaal. Het is natuurlijk noodzakelijk om het te confronteren en alle fases te doorlopen om er op de best mogelijke manier uit te komen. Accepteren dat een dierbare is overleden, betekent niet dat je diegene moet vergeten. Onze dierbaren kunnen in ons geheugen voortleven, maar we moeten naar de toekomst kijken en het verlies accepteren om verder te kunnen gaan.
Martha wordt de mogelijkheid geboden om geen vaarwel te hoeven zeggen, en om Ash bij wijze van spreken terug te brengen uit de dood. Op haar meest zwakke moment aanvaardt ze het aanbod. Het is best kil om het op het scherm te zien gebeuren. Maar ik denk dat als ons dezelfde mogelijkheid zou worden geboden, velen van ons dit waarschijnlijk ook zouden accepteren.
Martha sluit zich af van de wereld en vergeet zelfs dat ze had afgesproken met haar zus. Er is een sleutelmoment wanneer Martha een angstaanval krijgt als ze per ongeluk de telefoon stukmaakt die ze gebruikt om met Ash te praten. Op dat moment voelt ze dat ze hem kwijt is en dat Ash haar opnieuw heeft verlaten. De app vertelt haar echter dat er een volgende stap is die ze kan nemen…
“Het leven van de doden is in het geheugen van de levenden”
-Cicerón-
De volgende stap
Deze volgende stap is om een soort bionische pop te kopen die eruit zal zien als Ash. De pop zal klinken als Ash en in feite een exacte kloon zijn. Het is echter nog steeds maar een robot. Hij heeft geen gevoelens en Martha begint er genoeg van te krijgen. Wat eerst een goed idee leek, begint ze nu te verwerpen.
Tijdens de aflevering ontdekken we dat Martha zwanger is en ze ontdekt dit nieuws na de dood van Ash. Dit maakt het nog moeilijker voor haar om haar verlies te accepteren. Het nieuws over de zwangerschap veroorzaakt een soort ontkenning en Martha is ongelooflijk verdrietig omdat ze deze momenten niet met Ash kan delen.
Uiteindelijk kan Martha niet langer omgaan met de kopie van Ash en beseft ze dat ze de situatie zal moeten trotseren. Ash is gestorven en er is geen weg terug. Martha besluit de bionische pop op zolder te leggen, net zoals de moeder van Ash had gedaan met de foto’s van haar dierbaren.
Aan het einde van deze aflevering van Black Mirror zien we hun dochter met de robot. Het meisje noemt hem bij zijn naam. Ze noemt hem geen papa, omdat hij slechts een kopie is van haar vader. Hij denkt zoals hij, hij praat zoals hij en hij lijkt op hem, maar is het hem echt?
Black Mirror en nieuwe technologieën
Black Mirror richt zich voornamelijk op het gebruik van nieuwe technologieën, maar we wilden deze aflevering benadrukken omdat het een van de meest menselijke en intieme is. Het dwingt ons ook om ons af te vragen wat voor nut de sociale media voor ons hebben. In hoeverre worden we beschermd op het internet? De app kon Ash, zijn manier van spreken, zijn stem en zijn voorkeuren nauwkeurig nabootsen. De app creëerde zelfs zijn fysieke verschijning. Natuurlijk was deze verschijning ideaal, gebaseerd op hoe Ash er op zijn best uitzag. Het is zoals de kopie van Ash aan Martha uitlegde: we uploaden alleen onze beste foto’s op sociale media.
Daarom is het de moeite waard om ons af te vragen of de foto’s die we van onszelf online zetten echt zijn of slechts een luchtspiegeling. We laten alleen zien wat we willen dat mensen zien. Op social media is de concurrentie om overal de beste in te zijn vrij duidelijk. En elke keer dat we iets delen, zal datgene wat we delen in zekere zin aanwezig blijven. Totdat het internet sterft. Als gevolg hiervan zal een deel van ons altijd blijven. We zouden dan ook kunnen zeggen dat sociale media op de een of andere manier een stap zijn naar een soort onsterfelijkheid.
Zijn we online beschermd?
De app weet alles van Ash. De informatie die hij deelde was niet echt beschermd, iets wat we op een vrij openbare manier hebben gezien met de recente controverses rondom Facebook. Een app waarover hij geen controle had, wist alles over hem. Als we nadenken over het aantal mensen dat dagelijks toegang heeft tot de sociale media, dan realiseren we ons dat deze informatie oneindig is. Weten we echt in welke mate deze informatie wordt beschermd?
Wanneer de kopie van Ash wordt gemaakt, vindt alles plaats in een donker, koud bad. We kunnen al voelen dat er iets niet goed zal zitten, en dat we een monster à la dat van Frankenstein zullen zien. Deze “wederopstanding” heeft een duistere kant. Een kant die verder gaat dan het onderwerp van het overwinnen van het verlies van een dierbare. Het doet ons namelijk ook sterk afvragen hoe en in welke mate we ons bewust zijn van de impact die de sociale media op ons leven hebben.
“Het leven is slechts een voorbijgaande schaduw”
-William Shakespeare-