De symptomen, oorzaken en behandeling van cyclothyme stoornis
Het voornaamste kenmerk van een cyclothyme stoornis is een geestesgesteldheid die op een chronische manier schommelt. We kennen allemaal wel iemand die enorme stemmingswisselingen heeft. In een kwestie van dagen veranderen ze van verdriet in vreugde. Wel, misschien lijden deze mensen aan een cyclothyme stoornis.
De stemming van een persoon met een cyclothyme stoornis schommelt tussen toestanden van dramatische “geluk” en depressieve staten. Er is dus met andere woorden sprake van een opvallende verandering in het humeur die de meesten mensen niet “normaal” vinden.
Het is wel belangrijk dat we een onderscheid maken tussen een cyclothyme stoornis en een bipolaire stoornis. Deze laatste stoornis is immers ernstiger want de symptomen zijn hier erger. Bij de cyclothyme stoornis maakt de patiënt geen episodes mee die beantwoorden aan de criteria voor een depressieve, manische of hypomanische episode (DSM-V).
Criteria voor de diagnose cyclothyme stoornis
De DSM-V bepaalt de volgende criteria om tot de diagnose van deze aandoening te komen:
A. Aanwezigheid van talrijke perioden van hypomane en depressieve symptomen die over een periode van minstens twee jaar niet beantwoorden aan de criteria van een depressieve episode.
Opmerking: Bij kinderen en adolescenten is de duur van deze episode minstens één jaar.
B. Gedurende een periode van twee jaar of meer (1 jaar voor kinderen of adolescenten) is de persoon nooit méér dan twee maanden na elkaar opgehouden met symptomen te vertonen.
C. In de eerste twee jaren zijn geen depressieve episode, manische episode of gemengde episode opgetreden.
Opmerking: Na de eerste twee jaren van een cyclothyme stoornis kunnen er zich bovenop de cyclothyme stoornis manische of gemengde episoden voordoen. In dit geval is de diagnose zowel een cyclothyme als een bipolaire stoornis I. Of het individu kan depressieve episoden ervaren (in dit geval wordt de diagnose cyclothyme stoornis en bipolaire stoornis II gesteld).
D. De symptomen van criterium A worden niet verklaard door de aanwezigheid van schizo-affectieve stoornis. Er komen ook geen schizofrenie, schizofreniforme stoornis, waanstoornis of een niet gespecificeerde psychotische stoornis bovenop de cyclothyme stoornis.
E. De symptomen zijn ook niet te wijten aan de rechtstreekse fysiologische effecten van een stof (een drug of een medicatie bijvoorbeeld) of een medische aandoening (hyperthyroïdie bijvoorbeeld).
F. De symptomen veroorzaken een aanzienlijk klinisch ongemak of verslechtering op sociale, beroepsmatige of andere belangrijke gebieden van de activiteit van het individu.
Diagnostische kenmerken
Zoals we al in het begin gezegd hebben, bestaat de cyclothyme stoornis uit een schommelende verandering in de geestesgesteldheid van een individu. Het houdt talrijke perioden van hypomane symptomen en perioden van depressieve symptomen in die zich van elkaar onderscheiden. Hypomanie betekent dat de persoon in vervoering is maar zijn stemmingen bereiken niet het manische niveau. Er is wel sprake van prikkelbaarheid en milde compulsieve houdingen veroorzaken.
De symptomen van hypomanie gaan meestal ongemerkt voorbij. Dat komt ten eerste omdat de patiënt zich stabiel voelt. Ten tweede veroorzaakt het niet altijd een opmerkelijke achteruitgang op het werk, in de familie of in de sociale omgeving.
De diagnose is zelfs nog ingewikkelder. Want je kan hypomanie verwarren met gewoon “gelukkig zijn” of een lichte vorm van hyperactiviteit. Anderzijds beschrijft men manie als een tegenwicht voor depressie. De patiënt is dan euforisch en in vervoering.
Bij een cyclothyme stoornis zijn de depressieve symptomen ook onvoldoende aanwezig in aantal, ernst, algemeenheid of duur. Ze beantwoorden dus niet aan de criteria van een depressieve episode. De diagnose cyclothyme stoornis wordt alleen gesteld als er niet aan de criteria van een depressieve, manische of hypomanische episodes beantwoord wordt. Dit is erg belangrijk omdat dit deze stoornis onderscheidt van de bipolaire stoornis.
De ontwikkeling en het verloop van de cyclothyme stoornis
Een cyclothyme stoornis begint meestal in de adolescentie of de vroege volwassenheid. Wetenschappers vinden soms dat het in het temperament een aanleg weerspiegelt voor andere bipolaire stoornissen. Het begin van een cyclothyme stoornis is meestal geleidelijk. Maar het verloop is hardnekkig. Bovendien is het risico 15 tot 50% dat een patiënt met een cyclothyme stoornis vervolgens een bipolaire stoornis zal ontwikkelen.
De hypomane of depressieve symptomen kunnen ook tijdens de latere volwassenheid beginnen optreden. Om dan een correcte diagnose van een cyclothyme stoornis te stellen moet men het duidelijk onderscheiden van een bipolaire stoornis en de verbonden stoornissen die een gevolg zijn van een andere medische aandoening (multiple sclerose bijvoorbeeld). De cyclothyme stoornis begint bij kinderen gemiddeld op de leeftijd van 6,5 jaar.
Samengevat kunnen we zeggen dat de cyclothyme stoornis het kleine broertje van de bipolaire stoornis is. Bij deze stoornis is er een opvallende verandering in de stemming, in die mate dat het niet langer normaal is maar niet zo dramatisch als bij een bipolaire stoornis.
Geciteerde werken
American Psychiatry Association (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-V). Boom uitgevers Amsterdam.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). Manual diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales (DSM-5), 5ª Ed. Madrid: Editorial Médica Panamericana.