Als je er niet bang van wordt, is het het waarschijnlijk niet waard

Soms moet je onderhandelen met je angst om je dromen waar te maken. Je moet leren leven met je angsten. Niet alle angsten blokkeren of limiteren je, zodat je je doelen opgeeft. Vele veroorzaken een soort gevoel van duizeligheid, wat je het gevoel geeft dat je vanaf een hoge klif naar beneden kijkt. Het geeft je het gevoel dat je vol adrenaline en onbekende sensaties zit.

Het gevoel van onzekerheid en angst ontstaat als iets ons echt motiveert. Angst schudt ons uit de routine, omdat het wil dat we iets van ons leven maken. Angst laat ons de weg zien die we moeten volgen. Het moedigt ons aan om de grenzen op te blijven zoeken tussen wat mogelijk is en wat onmogelijk is. Dit doet het om te proberen het waar te maken.

Angst, de emotie die ons bang maakt

Geralt Hüther legt in zijn boek ‘The biology of fear’ uit dat we niets meer vrezen dan onze angsten. Maar het is juist die emotie, in al zijn nuances, die onze intellectuele en emotionele ontwikkeling in beweging brengt. Angst veroorzaakt een stressreactie in de hersenen. Dit creëert de juiste staat voor intellectueel, emotioneel en lichamelijk gedrag.

We moeten in staat zijn de grens te vinden tussen vriendelijke en beschermende angst en pathologische angst, het soort dat tot paniek- en angstaanvallen leidt.

Quantum fysica legt uit hoe het lichaam en de emoties geen onderscheid kunnen maken tussen wat er in de echte en de denkbeeldige werelden gebeurt. Zo geven onze hersenen dezelfde reacties. We lijden dus op precies dezelfde manier aan de effecten van stress en andere biologische mechanismen. Ongeacht of we iets ervaren, anticiperen of het ons gewoon voorstellen.

Het ingewikkelde circuit van angst in ons lichaam: een mengsel van stress en genot

Zoals we net al hebben gezegd, verschijnt angst als een volledig onaangepaste sensatie wanneer het verandert in een verstikkende en continue emotionele gemoedstoestand, in plaats van als alarmsignaal te dienen voor potentiële dreigingen uit de buitenwereld. Het onderdrukt mensen in een spiraal van hun eigen onaangename gevoelens als het geen onderscheid meer kan maken – adaptief gezien – tussen gevallen van alarm en ontspanning.

Het ingewikkelde proces en het fysieke en hormonale circuit van stress wordt geactiveerd door zintuiglijke stimuli. Zoals door het gezichtsvermogen of het gehoor, om informatie naar een deel van de hersenen dat de amygdala heet te sturen. Dit deel van de hersenen is verbonden met de hypothalamus, om zo toegang te krijgen tot het geheugen en te kijken wat er gebeurde in soortgelijke situaties in het verleden. Ook is het verantwoordelijk voor het sturen van elektrische impulsen naar onze spieren om actie te ondernemen.

Op het emotionele gebied scheidt de hypofyse stresshormonen uit. Deze activeren ons en produceren twee andere hormonen: cortisol en adrenaline. Adrenaline verwijdt je pupillen en versnelt de ademhaling. Cortisol verhoogt het glucoseniveau in het bloed, wat meer spierkracht opwekt.

Het meest interessante aan dit ingewikkelde circuit is dat het uiteindelijk dopamine produceert. Dit is een gasotransmitter die wordt geassocieerd met genot, dat op zijn beurt gepaard gaat met de sensaties van angst, risico en triomf.

Als angst niet meer werkt: een voorteken van een ramp

Bij dit ingewikkelde circuit van angst en zijn nut, niet alleen voor ons overleven maar ook voor ons emotionele welzijn, is het normaal dat mensen die pijn hebben geleden nadat ze bang waren niet veel waarde hechten aan dit waarschuwingsteken. Want hoewel ze het gevaar verwachtten, konden ze er uiteindelijk toch niets aan doen om het te stoppen.

Dit geldt bijvoorbeeld voor mensen die het slachtoffer waren van agressie. Als de schade die zij hebben geleden emotioneel nog niet verwerkt is zal hun angst permanent geactiveerd zijn, zelfs in situaties waar geen dreiging plaatsvindt. Mensen kunnen dit ook ervaren als ze een situatie hebben meegemaakt waarbij de middelen die werden gebruikt om te ontsnappen niet hebben gewerkt.

Maak een bondgenoot van angst om genot te bereiken

In gevallen waarbij de angst niet heeft gewerkt als een adaptief teken, maar meer als een gegeneraliseerde sensatie die veel ongemak veroorzaakt, moet het op de juiste manier behandeld worden. Als er een trauma is ontstaan, kunnen technieken zoals EMDR in combinatie met andere technieken goede resultaten bieden. In ieder geval is het beste advies dat we kunnen geven, het zoeken van hulp van een deskundige.

Angst dient als waarschuwing, nooit als manier van leven. Zoals we aan het begin van het artikel ook hebben gezegd, is het idealiter een sensatie die ons de afgrond en de ongebruikte wegen laat zien, maar zonder dat je simpelweg de verkeersborden hoeft te volgen.

Het zou vergelijkbaar zijn met de angst die we voelen als we geconfronteerd worden met doelen die onhaalbaar lijken, maar waarvan we weten dat ze dit niet zijn. Dat is hoe iemand zich voelt voordat hij het carrièrepad ingaat na een jarenlange studie. Of hoe een atleet zich voelt als hij zijn vorige persoonlijke record probeert te verbreken. Cortisol wordt wel geactiveerd, maar blokkeert ze niet.

Zo kan de mogelijkheid om van angst je bondgenoot te maken, als je het kan realiseren, een prachtige prestatie zijn. Je kunt de waarschuwingsborden die het je geeft waarderen zonder deze blind op te volgen. Het voelen van dat gevoel van alarm als iets dat aanwezig en echt is, terwijl je het tegelijkertijd onder ogen ziet en weet hoe je je er doorheen beweegt. Op een dag kan je misschien niet vermijden waar je bang voor bent, en zal je het ook niet kunnen confronteren, maar je moet die ervaring afleren om een vol leven te kunnen leiden.

Uiteindelijk zou de sensatie van succes of prestatie niet kunnen bestaan als er geen angst was.  Als je de ene vermijdt, vermijd je de ander ook, met beide hetzelfde resultaat: je vermijdt het leven. Sta jezelf toe deze emotie te ervaren en te tolereren. Reken er maar op dat het interessante dingen in je leven zal brengen.