Als de enige uitweg is om te gaan leven
Vaak denken we er niet over na hoe ontzettend geweldig het is om echt te leven, met al onze emoties, gedachten en keuzes. Of hoe we op één dag zowel boos kunnen zijn, ons gemotiveerd kunnen voelen, gelukkig kunnen zijn, verdrietig kunnen zijn, van iemand kunnen houden, iemand kunnen verlaten, terug kunnen keren, kunnen doen en ongedaan kunnen maken.
Dit lijkt allemaal heel duidelijk. En vandaag de dag hebben we toegang tot meer media dan we kunnen consumeren, dus gewoon media hebben betekent niets. Maar we managen onze tijd nog steeds op een manier die ons toestaat om zo veel mogelijk ervan te consumeren.
Wat als je niets anders zou kunnen doen dan denken, voelen of gewoon leven? Leven stond niet tussen de dagelijkse ervaringen in het lijstje hierboven, wat je misschien niet meteen is opgevallen. Leven, als het wordt gezien als “doorgaan met leven” of “in leven blijven”, is iets zo fundamenteels dat we er niet eens over nadenken.
Veel mensen over de hele wereld staan iedere morgen op en gaan iedere dag naar bed met dit dilemma. Mensen die gewend zijn aan een algemeen welzijn hebben het moeilijk om te begrijpen hoe het is om te vechten om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen, onder omstandigheden als honger, armoede, terminale ziekten en natuurlijk oorlog.
De strijd om te leven
We gebruiken het ultieme voorbeeld en richten ons op de oorlog in Syrië. Vijf jaar zijn er voorbij sinds de Syrische burgers lukraak begonnen te sterven. Vandaag de dag hebben meer dan 250.000 burgers de dood gevonden.
Hoewel we ongevoelig zijn geraakt voor nieuwsberichten over bombardementen die we iedere dag horen, voelen de mensen in de gebieden waar deze levens verloren zijn gegaan de zware impact op ieder niveau. Het zou onmogelijk zijn om in woorden samen te vatten wat de omvang is van de rampen waar de overlevenden onder hebben geleden.
Alle Syriërs worden geconfronteerd met hetzelfde dilemma: leven of niet leven. Zal ik de avond overleven? Zal ik mijn kinderen kunnen zien opgroeien? Dit zijn logische, menselijke en zelfs noodzakelijke vragen of je af te vragen in een situatie waar iedere dag 512 bommen op de bevolking neerkomen.
Tegen alle verwachtingen in houden de overlevenden het mentaal vol. Ze worden niet gek. Ze vechten om mentaal en lichamelijk in leven te blijven. En niet alleen dat, ze vinden ook manieren om de zin van het conflict te zien en er iets aan te doen.
Ze verlaten hun huizen om ergens anders te gaan wonen, ze strijden in het verzet terwijl ze niet weten of ze zullen slagen of ze zoeken ergens anders een baan om mensen die het nog meer nodig hebben te steunen (zoals het houden van workshops voor vrouwen die nog nooit hebben gewerkt, medische assistentie bieden in ziekenhuizen,informatie documenteren enzovoort).
Ze blijven alert, met kapotte zenuwen en nauwelijks rustige gezichten, waarbij ze de gewoonten die de oorlog niet kapot heeft gemaakt in leven houden. Ze strijden om hun families te onderhouden. En als ik bericht over van deze trieste realiteit, hoor ik één vraag steeds luider in mijn hoofd: hoe krijgen ze dit voor elkaar?
“Sommige kinderen kwamen tevoorschijn uit een zijstraat, waar ze een cirkel vormden en begon te spelen en te lachen. Maar ik vond het niet grappig. Mijn geest was nog steeds afgeleid door het vliegtuig dat boven ons hoofd hing, dat hen aan stukken kon scheuren in slechts een paar seconden. Twee moeders stonden bij de deur, neerslachtig. ”
Hoe is het mogelijk om te leven?
Het is moeilijk om je voor te stellen hoe mensen in staat zijn om te overleven in situaties zoals deze. We kunnen een paar verklaringen verzinnen voor dit soort altruïstisch gedrag, zoals veerkrachtigheid, intense angst of het sociale gevoel van eenheid tijdens tegenslag. Het kan ook worden verklaard door de vaardigheid van mensen om dingen te normaliseren die eigenlijk niet te normaliseren zijn, zoals de dood.
Al deze psychologische verklaringen, en nog meer die we hier niet hebben genoemd, kunnen een goed begin zijn om te begrijpen hoe de geest van iemand in dit soort situaties werkt. Ze hebben allemaal één ding gemeen: er is geen andere keuze dan om te leven.
Dit klinkt ongevoelig en zelfs hypocriet als we dit zeggen vanuit de veiligheid van ons eigen huis, maar er zit een kern van waarheid in. Om te verduidelijken, waarom hebben we gezegd dat ze geen andere keuze hebben? Dat is niet helemaal waar, ze hebben ook altijd de keuze om niets te doen en af te wachten of ze gedood worden door hun aanvallers of niet. Ze zouden dit kunnen doen en het zou logisch zijn onder de omstandigheden.
Als we zeggen dat ze geen andere keuze hebben, bedoelen we dat bij mensen de drang tot overleving in hun natuur zit, de drang naar optimaal gebruik van hun mentale en lichamelijke bronnen. De drang om te vechten en te zoeken naar rede. We hebben dit in zo veel overlevenden gezien die hun ervaringen hebben gedeeld met schrijvers en psychoanalytici, zoals Viktor Frankl, Erich Fromm en Boris Cyrulnik onder anderen.
Iets gemeenschappelijk
En dit is iets dat alle overlevenden gemeen hebben met ieder van ons: menselijke natuur. De natuur die het mogelijk maakt dat we angst voelen, veerkrachtig zijn, normaliseren, vechten of vluchten, is dezelfde natuur die onze dagen zo rijk maakt aan emoties, gedachten en keuzes. Maar boven alles is het de motivatie om te leven.
We kunnen vervreemd van de buitenwereld leven, omringd in een bubbel van informatie. We kunnen ervoor kiezen om niets te doen aan het conflict of we kunnen ervoor kiezen om er alles aan te doen. Wat er ook gebeurt, we zullen altijd deze onfeilbare bron van menselijkheid hebben. We zullen de wereld altijd door menselijke ogen zien, ons altijd mens voelen en leren als mensen. Leren dat als we niet in staat zijn, als er geen andere uitweg is, als alles verloren lijkt, we altijd de keuze hebben om te leven.
