Accepteer jezelf zonder enig voorbehoud

We worden allemaal geboren met op zijn minst een vleugje onvoorwaardelijke eigenliefde. In de loop der jaren lijkt het leven dit beschermende laagje zelfwaardering bij veel mensen echter langzaam af te slijten. Negatieve ervaringen en moraal-brekende problemen op persoonlijk, sociaal of financieel vlak kunnen dit vermogen om jezelf fundamenteel te aanvaarden, ernstig aantasten en uithollen. Herkennen hoe en erkennen dát je dit oorspronkelijke vertrouwen en zelfrespect weer kunt herstellen, vergt bovendien een hoop tijd, en vastberadenheid.

Jezelf onvoorwaardelijk accepteren is niet een mentale knop die je één-twee-drie kunt omzetten. Integendeel, het is een levenslang leerproces  – betracht dus geduld, en onthoud dat goede dingen niet gehaast kunnen worden.

Accepteer jij jezelf volledig – zonder enige ‘mitsen’ of ‘maren’?

Ieder conflict, kritisch commentaar, bezwaar, (zelf)destructieve gewoonte of pijnlijke perikelen uit je omgeving (bijv. qua werk, huisvesting, familie enz.), vreet – bewust of onbewust – aan je gevoel van eigenwaarde. We komen – vroeg of laat – allemaal wel eens terecht in structureel schadelijke situaties die ons zelfvertrouwen ondermijnen. En helaas dringt dat vaak pas tot ons door als het – in wezen – te laat is: op het moment dat we al diep in de put zitten, en onszelf daar nog verder indrukken.

Wil je weten of jij jezelf eigenlijk wel onvoorwaardelijk accepteert? Als je het met één of meer van de volgende stellingen eens bent, is dat waarschijnlijk niet het geval.

• Je voelt je bij bepaalde gelegenheden of in zekere kringen het beroerde buitenbeentje
• Je gelooft dat je andermans liefde, begrip en affectie niet waard bent
• Je vergelijkt jezelf voortdurend met anderen, en waant je altijd minderwaardig
• Je denkt dat je niet goed, leuk, slim of knap genoeg bent voor anderen
• Je neemt nooit echt risico’s in je leven, puur uit angst om te mislukken
• Je houdt jezelf zo erg in, dat er niets van je primaire persoonlijkheid, en kwaliteiten, overblijft
• Je vindt het moeilijk om alleen te zijn met je eigen gedachten

Als je jezelf herkent in bovengenoemde symptomen, of indicaties – maak je dan niet extra zorgen. Je bent niet de enige. Vanaf zeer jonge leeftijd wordt ons namelijk geleerd om ons plichtsgetrouw aan te passen aan de algemeen geldende sociale maatstaven en verwachtingen. Met als gevolg het tragische verlies van authenticiteit.

We conformeren ons braafjes aan het maatschappelijk meest gewenste ‘mens-model’. Zelfs zogenaamd bekende Nederlanders en buitenlandse beroemdheden lijken stuk voor stuk uit hetzelfde hout gesneden. Toch zijn er bepaalde trekjes en bijzonderheden die echt bij jou horen, en die je nooit – op zijn minst niet in die specifieke combinatie – in iemand anders zult aantreffen. Dit totaalpakket, deze uitzonderlijke synthese, is wat jou zowel uniek als authentiek maakt.

Misschien loop je op een kenmerkende manier, praat je honderduit, of vat je dingen wat lichter op dan de gemiddelde zenuwpees. Kortom: je hebt ongetwijfeld een hoop kwaliteiten die je niet noodzakelijkerwijs deelt met jan en alleman. Maar de heersende normen tijdens je opvoeding hadden een beteugelend effect, en stilaan heb je alles wat andere mensen onwenselijk vonden aan je gedrag of voorkomen, weggefilterd of gesublimeerd.

Jezelf bevrijden uit dit beklemmende korset is verre van eenvoudig. In het begin zal het heel raar, heel vreemd, voelen. Om ooit onvoorwaardelijk van jezelf te kunnen gaan houden, moet je – hoe confronterend ook – al die schijnbaar correcte, maar in feite opgedrongen en onheuse overtuigingen één voor één durven loslaten.

Ontdek opnieuw wie je bent

Jezelf volledig accepteren vraagt ook om radicale zelfkennis. Dat lijkt misschien vanzelfsprekend – ik weet toch wie ik ben – maar is, in de praktijk, bepaald geen sinecure. Om jezelf tot op de spreekwoordelijke bodem te leren kennen, dien je tijd alleen door te brengen, zonder gezelschap (noch van mens, dier, smartphone, boek, of snack). Hoewel je liever niet in je innerlijke spelonken afdaalt, hoef je niet per se te schrikken van wat je daar tegen het lijf loopt. Jij bent het tenslotte zélf – niets is jou wat dat betreft werkelijk vreemd!

Weet jij waar je echt van houdt? Wat je van en uit en in het leven wil? Welke kant je op hoopt te gaan? Wat je onvervalst gelukkig maakt? Wellicht twijfel je nu aan je eigen reactie. Natuurlijk kan het zo zijn dat sommige oeroude existentiële vragen geen eenduidig of vaststaand antwoord hebben, maar om daar überhaupt achter te kunnen komen, dien je je diepste zelf langdurig en herhaaldelijk in de ogen te kijken.

Zorg ervoor dat – naarmate je meer en meer ontdekt wie je bent, met ál je deugden en tekortkomingen – je acceptatie gelijke tred houdt. Val niet terug in de ingesnoerde stroman (of -vrouw) die anderen willen dat je bent. Het kan ontzettend moedig zijn om te zeggen wat je werkelijk denkt en voelt en vindt, maar uit angst voor afwijzing slikken we vaak onze woorden, en emoties, in. En dat is een zeer ongezonde gewoonte.

Zodra je je hier scherp bewust van wordt, is het moment aangebroken om deze kwalijke situatie te veranderen. Accepteer dat sommige mensen je daarin zullen steunen, en anderen nadrukkelijk niet. Want hoe je het ook wendt of keert, jezelf zonder schroom kunnen uiten – zonder bang te zijn voor andermans kritiek of afkeuring – werkt op slag bevrijdend.

Cruciaal in dit hele groeiproces is dat je jezelf – om geen enkele reden – uitscheldt of veroordeelt. Er zijn al meer dan genoeg andere mensen die zich daaraan zondig maken, en jij hoeft niet ook nog eens in hun beschamende voetstappen te volgen. Accepteer wie je – hier en nu – bent, en wees zowel trots als dankbaar. Je bent jezelf, anders dan alle anderen. Dat zal allicht niet iedereen bevallen – het zij zo, dat hoort erbij!

Vind en verbind je met je diepste zelf

Zelfs als je succes behaalt en je belangrijkste doelen bereikt, en hoezeer je ook beseft dat onvoorwaardelijke acceptatie de enige remedie is, blijf je jezelf toch te streng en perfectionistisch benaderen. En je daar – telkens weer – ongemakkelijk door en bij voelen. Daarom moet je non-stop op je hoede zijn voor deze pathologische tic.

Omdat we geloven dat hoe anderen ons zien, welke indruk zij van ons hebben, van groter belang is dan innerlijke acceptatie, besteden we normaliter meer aandacht aan onze sociale identiteit dan aan ons meest intieme gevoel van eigenwaarde. Zulke bedrieglijke overtuigingen leiden helaas enkel tot verwarring.

En maken het bovendien des te lastiger om in het reine te komen met jezelf – om de essentiële en onmiddellijke beleving van jezelf te bevrijden van je sociale rol en masker. Je ware zelf is zo puur en zuiver dat niets of niemand het kan verpesten, of zelfs maar negatief beïnvloeden.

Ben jij je bewust van de beperkende kaders die je om jezelf heen plaatst? Geef jij jezelf ooit echt de tijd om te ontdekken wie je bent? Onvoorwaardelijke acceptatie komt niemand aanwaaien – het vereist een hoop moed, moeite en energie. Maar het uiteindelijke resultaat maakt dat meer dan goed!

Je verdient het om jezelf te leren waarderen, en op waarde te schatten. Vertrouw op en geloof in jezelf, zodat niemand anders dat vóór je hoeft te doen. Geef je over aan deze onvoorwaardelijke acceptatie. Je bent een uniek en authentiek individu, met zo veel talent en potentie om iets moois aan deze wereld bij te dragen. Beroof jezelf niet van de zoete nectar der zelfkennis, noch van de ongeëvenaarde voldoening die voortkomt uit onvoorwaardelijke zelfacceptie.