Zware tijden kunnen helend zijn

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

De zware tijden in mijn leven hebben mij de belangrijkste lessen geleerd over het leven en groei. Dit waren momenten waarop ik mijn wonden kon helen.

Het waren fasen van langzame genezing die mij hoge doses zelfliefde, een paar druppels voorzichtigheid, veel wijsheid en momenten voor reflectie gaven. Er zijn maar weinig dingen die net zo veel van ons eisen als zware tijden. Op deze momenten zijn er slechts twee opties: bij de pakken neer gaan zitten of vooruit blijven gaan

William Shakespeare zei in zijn toneelstuk De storm, dat wat er ook gebeurt, zelfs op de meest tumultueuze dagen, de uren blijven verstrijken. De tijd verstrijkt.

Hoewel deze redenering natuurlijk enige waarheid in zich draagt, heeft het ook een aspect dat we niet kunnen verwaarlozen. De manier waarop we omgaan met de storm zal bepalen hoe deze ons later beïnvloedt.

Dus als we ons obsessief vastklampen aan een traumatische gebeurtenis, teleurstelling, verlies of frustratie, zullen de dagen boven op elkaar voorbijgaan. We zullen een lege schulp worden van verdriet en wanhoop bedekt met barnsteen.

We kunnen echter profiteren van onze zware tijden en ze gebruiken om te helen en nieuwe kracht te krijgen. In deze tijden kunnen we de situatie leren te accepteren en er vanuit een ander ooghoek naar kijken. Als we dit doen, zal de tijd altijd vooruitgaan – in ons voordeel.

Hierbij moeten we natuurlijk wel aangeven dat dit pad allesbehalve gemakkelijk is. Bijna niemand van ons is voorbereid op dit soort gebeurtenissen. Niemand vertelt ons hoe we zouden moeten omgaan met dit soort gebeurtenissen die het lot op ons pad gooit.

Zware tijden, ingewikkelde hoofdstukken van ons leven

De meesten van ons geven er de voorkeur aan dat dingen eenvoudig zijn. We kiezen de kortste afstand tussen twee punten. Kunnen geen onzekerheid tolereren. We geven de voorkeur aan vrijetijdsbesteding boven zorgen en we willen dat dingen net zo verlopen als we ze gepland hadden.

Eigenlijk zijn deze voorkeuren helemaal niet negatief. Ze zijn niet slecht, want dit is precies wat onze hersenen proberen te doen: risico vermijden, energie bezuinigen en overleven op de gecontroleerde, perfecte plek die onze ‘comfortzone’ wordt genoemd.

Desalniettemin weten we allemaal dat zware tijden in vele vormen voorkomen en wanneer we ze het minst verwachten. Ze kunnen de vorm aannemen van een geldprobleem, een relatiebreuk, een verlies, een bedrog of zelfs een existentiële crisis.

Deze moeilijke situaties hebben meestal een aantal dingen met elkaar gemeen. Ze zorgen ervoor dat we geen controle over ons leven meer hebben. Ze gaan gepaard met een gevoel van kwetsbaarheid, een gevoel van eigenwaarde, weerloosheid en angst. Ons vandaag vervaagt, de persoon die we waren wordt gewist en we veranderen in niets meer dan een stel losse krabbeltjes op papier.

Een interessante strategie die de psychologie ons biedt om met dit soort situaties om te gaan, is om ze om te zetten in tijden van reflectie. We moeten leren om vorm te geven aan ons eigen verhaal en het een verhaal te maken dat gaat over genezing, reflectie, verandering en nieuwe perspectieven.

Wie weet, wellicht geeft deze tussenperiode waarin we in contact kunnen komen met onszelf ons wel de kans om te beginnen aan een hoofdstuk dat bevredigender, vollediger en authentieker is.

Narratieve therapie in zware tijden.

Als je nog nooit van narratieve therapie hebt gehoord, is nu een goed moment om er meer over te leren. We hebben het over een therapeutische strategie waarin iemand geleidelijk aan een expert wordt in zijn eigen leven.

Hij wordt een expert door op zijn gedachten te reflecteren en ze te herorganiseren en zijn verhaal te vertellen. Zodoende zal hij in staat zijn om te begrijpen waarom bepaalde dingen zijn gebeurd zoals ze zijn gebeurd. Bovendien biedt dit tegelijkertijd de mogelijkheid om alternatieve verhalen te ‘creëren’ die zullen helpen om het huidige probleem te omzeilen.

Het goede aan deze vorm van therapie is dat de persoon die de therapie ondergaat zich de protagonist van zijn eigen verhaal kan voelen. Ook helpt het hem om zware tijden te zien als vitale hoofdstukken in zijn leven, kansen om te groeien.

Het zijn helende momenten waarop we helden worden, maar ook auteurs en makers van betere hoofdstukken in ons leven.

Laten we eens kijken naar wat narratieve therapie inhoudt.

Kenmerken van narratieve therapie

• Kort gezegd is narratieve therapie een reflexief proces. De persoon heeft als taak om zijn verhaal precies zo uit te leggen als hij het waarnemen.
• De therapeut fungeert als een facilitator. Hij zal pertinente vragen stellen om de patiënt te helpen om dieper in zijn verhalen te duiken. Hij zal bepaalde onderwerpen en patronen benadrukken en de patiënt uitnodigen om meer diepgaande, complexe reflecties te maken.
• Terwijl hij zijn verhaal vertelt, moet de persoon rekening houden met dingen die hij eerder misschien niet had willen zien. Hij zal gevoelens en emoties moeten overwegen die hij voorheen verborgen hield.
• Deze vorm van therapie probeert vragen te beantwoorden als ‘Wie ben jij?’ ‘Wat wil je nu?’ en ‘Wat heb je nodig om het verhaal te vertellen dat je echt wilt?’
• Velen van ons lopen rond met verhalen die ze hebben weggestopt, vergeten of verwaarloosd. Dromen uit het verleden, projecten die we verlieten vanwege besluiteloosheid of misschien angst. Soms is het belangrijk om deze verhalen te achterhalen, zodat we nieuwe hoofdstukken in ons leven kunnen schrijven.

Zware tijden vereisen dat wij de leiding nemen over het verhaal van ons leven. Als we dit niet doen, verliezen we de controle en worden we gewoon een van de personages. Maar als we de teugels vastpakken en de controle overnemen, zullen we zien dat dit fasen in ons leven zijn waarin we kunnen helen, nieuwe lessen kunnen leren en kunnen reflecteren.

Laten we vandaag nadenken over het verhaal dat we morgen willen beleven…