Zo verlicht je de pijn van teleurstelling

We hebben allemaal weleens iemand vertrouwd die ons uiteindelijk gekwetst heeft. Na deze gebeurtenis hebben we vast en zeker gezegd dat we hier niet nog eens ‘in zullen trappen’. En toen we dit zeiden, hadden we het niet alleen over teleurstellingen in de liefde, maar over elke vorm van teleurstelling.

Wat het geval ook was, het is normaal dat een diepe teleurstelling ons ook een diepe wond bezorgt die pas na lange tijd zal genezen. Een wond die over het algemeen het vertrouwen dat we in anderen hebben aantast, wat misschien wel een van de moeilijkste dingen is om te herstellen.

Bescherm jezelf tegen teleurstelling: het regenjaseffect

Na een teleurstelling te hebben meegemaakt, sluiten we vaak de deuren naar nieuwe ervaringen. Zo kunnen we tenminste niet nog eens worden gekwetst. Veel mensen kiezen er dan ook voor om zich niet meer aan een ander te hechten, omdat ze denken dat ze het risico om opnieuw gekwetst te worden zo minimaliseren.

Psychologen noemen deze keuze het ‘regenjaseffect’. Dit kan zich voordoen wanneer we het beste van onszelf aan onze partner hebben gegeven en deze ons terugbetaalde door ons te bedriegen met een ander, wanneer we volledig eerlijk zijn geweest tegen een vriend en deze ons een mes in de rug stak of wanneer we in de steek gelaten zijn door onze ouders of familieleden. Misschien lag de situatie bij jou iets anders, maar helaas heb je vast en zeker een vergelijkbaar gevoel ervaren.

Er bestaat een populair gezegde dat luidt ‘Door schade en schande wijs worden’, en iets vergelijkbaars kan worden toegepast op dit regenjaseffect. Om de twee te vergelijken, de schade en de schande zouden de teleurstelling zijn en jij bent degene die wijzer geworden is en die zich dan ook niet nog eens zal laten teleurstellen. Door niemand. Ook al gaat het om een heel ander persoon dan degene die jou kwetste, de schade en de schande van het pijnlijke incident ben jij niet vergeten.

Dus wat houdt dit ‘regenjaseffect’ nu precies in? Wanneer we met iemand omgaan, beginnen de verwachtingen zich te vormen en toe te nemen. We beginnen te voorspellen hoe de ander zich zal gedragen, wat hij zal denken en wat hij zal voelen.

Onze verwachtingen kunnen deels gebaseerd zijn op wat we al weten, op informatie die we gedeeld hebben met de andere persoon. Een ander deel zou gebaseerd kunnen zijn op wat we over die ander gehoord hebben. En weer een ander deel zou simpelweg kunnen zijn gebaseerd op onze idealisering en onze verlangens. Feit is dat we onze wensen en de realiteit met elkaar vermengen.

Als onze verwachtingen te hoog zijn of als de andere persoon niet voldoet aan de door ons opgelegde ‘impliciete verplichtingen’, dan voelen we ons ontgoocheld, gefrustreerd, verdrietig en zelfs boos. Dit is volkomen normaal. We moeten echter proberen om ons niet door deze verwachtingen te laten kwetsen of we zouden kunnen proberen om onszelf aan te passen aan wat die ander ons werkelijk geeft.

Maar de teleurstellingen die we ervaren zijn niet altijd het gevolg van ons idee van de ‘perfecte’ partner, vriend of collega. Teleurstelling kan zich ook voordoen omdat iemand ons slecht behandelt en dingen doet die ons leed bezorgen. In dat geval kunnen we gevoelens ervaren zoals wrok en woede, dit naast de gevoelens die we eerder al noemden (frustratie, verdriet, ontgoocheling en boosheid).

En wat gebeurt er dan? Dan doen wij onze regenjas aan om te voorkomen dat we nat worden, zelfs als het buiten helemaal droog is. Dit betekent dat wanneer er een nieuw persoon in ons leven komt, wij zo bang zijn om gekwetst te worden, dat we ons niet genoeg openstellen om diegene binnen te laten.

Van sommige mensen zouden we kunnen zeggen dat ze geen regenjas aantrekken, maar een heel harnas, je weet wel, zoals de ridders hadden in de Middeleeuwen. Dit hangt allemaal af van hoeveel we hebben geleden en hoe moeilijk het voor ons is geweest om die situatie te boven te komen.

De gevaren van het regenjaseffect

We voelen ons veilig onder deze laag, alsof ons niets slechts kan overkomen. We lopen echter het gevaar dat we hele mooie ervaringen mislopen. Als we onze regenjas aandoen en het regent niet, dan kunnen we bijvoorbeeld ook niet genieten van de warmte van de zon op onze huid.

Door onszelf te veel te beschermen met deze ondoordringbare jas, kunnen we niet groeien als mensen. Het is waar dat als we met een teleurstelling of verraad geconfronteerd worden, we in eerste instantie geen nieuwe mensen willen leren kennen of de wereld in willen treden, maar het is van cruciaal belang dat we deze fase geleidelijk te boven komen.

We zullen niets positiefs bereiken als we onszelf in onze innerlijke wereld opsluiten en iedereen de toegang tot onze ‘veilige haven’ ontzeggen.

Nog iets wat er gebeurt als we de deuren en ramen van ons huis (ons hart) vergrendelen, is dat de mensen om ons heen afstand van ons zullen nemen. We zullen denken dat ze ons in de steek gelaten hebben of dat het allemaal rotzakken zijn. Het zal echter onze eigen barrière zijn die de mensen van wie we houden en die om ons geven kilometers ver van ons wegduwt.

Niemand zegt dat het makkelijk is om teleurstelling te boven te komen, vooral teleurstellingen in de liefde, maar het is van cruciaal belang dat we onze regenjas uitdoen als er buiten geen teken van storm is, zodat we kunnen genieten van het briesje en het zonlicht op een stralende dag.