Zo herken je een meester in manipulatie

Manipulatie past uitstekend bij de wereld van tegenwoordig. Mensen gebruiken macht, de media en interpersoonlijke relaties om anderen te manipuleren. Het is zelfs zo dat we elke dag wel ware meesters in manipulatie tegenkomen.

Manipulatie is een vorm van emotionele chantage. Manipulators gebruiken bepaalde gedragingen om invloed te hebben op wat andere mensen denken, voelen en doen, zonder dat zij dit doorhebben. En de manipulator krijgt ze precies waar hij ze hebben wil.

En dit is nu precies het hele probleem met manipulatie: die geheime gedragingen die door het slachtoffer niet altijd herkend worden. Veel mensen trappen er dan ook in en laten de manipulator er uiteindelijk mee wegkomen.

Daarom is het zo belangrijk dat je leert hoe je de tactieken die manipulators gebruiken kunt herkennen. Hieronder beschrijven we zeven manieren waarop je een meester in manipulatie kunt herkennen.

1. Ze zorgen ervoor dat je je schuldig voelt en je weet niet waarom

Meesters in manipulatie vertrouwen op een constant slachtofferschap. Ze hebben waarschijnlijk een ‘traumatroef’ of ze hebben iets moeilijks meegemaakt in hun leven en gebruiken deze periode altijd om dat wat ze fout doen te rechtvaardigen.

‘Een moeilijke jeugd’, ‘ondankbare kinderen’, ‘geen geluk’ en andere soortgelijke formules zijn favoriet. Ze tonen hun emotionele littekens met een zekere mate van trots en zullen er uiteindelijk zelfs over opscheppen.

Als je bijvoorbeeld klaagt over hun gebrek aan belangstelling, zullen ze iets terugzeggen als ‘Je bent boos omdat ik niet attent ben, maar ik heb te maken gehad met een vader die mij in de steek liet toen ik drie jaar oud was’. Dit zet jou buitenspel. Als je hem nu tenslotte nog zou bekritiseren, nadat hij zijn heftige trauma erbij gehaald heeft, zou je wel totaal gevoelloos zijn. Dit hoort allemaal bij hun spel.

2. Ze bedreigen je subtiel

Indirecte bedreigingen zijn een andere veel voorkomende tactiek die door manipulators graag wordt ingezet. Dit is altijd zo geweest en zal altijd zo zijn, of het nu gaat om grote wereldleiders, kleine tirannen binnenshuis of de altijd deskundige reclamebureaus. Deze tactiek omvat het voorzien van de meest slechte uitkomst als gevolg van jouw gedrag.

‘Als je zo blijft eten, zul je er binnen zes maanden uitzien als een walvis.’ Ze willen niet dat je eet en hebben vast en zeker wel een of ander medisch argument dat ondersteunt wat ze zeggen; ze willen gewoonweg niet dat je je op die manier gedraagt. Misschien kunnen ze er niet tegen om te zien hoe gelukkig je bent wanneer je ijs eet of misschien vinden ze dat je te veel geld uitgeeft aan eten. Maar ze zeggen het niet direct, ze waarschuwen je alleen voor een dreigende ramp.

3. Ze devalueren wat je doet door middel van sarcasme

Als manipulators ergens een hekel aan hebben, dan is het wel directe communicatie. Ze zullen je dan ook nog net geen hond noemen, maar ze zullen je wel een bot aanbieden. Ze gebruiken sarcasme om je belachelijk te maken of de waarde van jouw gedachten, gevoelens of daden te minimaliseren. Manipulators willen dat anderen zich onzeker en minderwaardig voelen.

Een voorbeeld hiervan is wanneer ze je zogenaamd een vriendelijk berichtje sturen, maar je wanneer je tussen de regeltjes door leest ontdekt dat de inhoud eigenlijk behoorlijk agressief is. ‘Als je wat meer zou lezen, zou je misschien wat gecultiveerdere vrienden hebben’, vertaalt zich als ‘Je bent ongeschoold en je vrienden zijn arme stakkers.’

Soms beginnen slachtoffers van manipulatie te geloven dat dit soort evaluaties een manier zijn om ze te helpen om betere mensen te zijn. Maar niets is minder waar. Wanneer iemand een ander wil helpen, dan gebruikt hij hierbij directe en oprechte communicatie. En hij haalt anderen niet omlaag, maar biedt ze concreet advies.

4. Het zijn bijna altijd charmeurs

Manipulators weten over het algemeen wel dat je het paard eerst even moet aaien voor je erop gaat zitten. Ze beginnen meestal door zich aardig en erg plezierig voor te doen. Ze zullen je vleien en je proberen te laten zien dat ze goede smaak hebben, dat hun gesprekken o zo vermakelijk zijn en ze ontzettend begaan zijn met jouw verwachtingen.

Dit is de eerste stap. Met de tweede stap veranderen de dingen. Als ze je eenmaal hebben overtuigd van wat voor een geweldige persoon ze zijn, zullen ze beginnen te proberen om je te manipuleren met al hun charmes.

Ze weven een web van verleiding om je heen en jij bent niet in staat om de zaken objectief te evalueren. Je ziet wat ze doen door een roze bril en ook al heb je zo af en toe je twijfels, de manipulator zal altijd een manier vinden om je eraan te herinneren dat je onmogelijk slecht kunt denken over iemand die zo fantastisch is.

5. Ze zijn de zelfbenoemde rechters die oordelen over jouw leven

Zonder dat je je ook maar realiseert hoe, is de manipulator nu ineens een soort van ‘spirituele gids’ voor jouw leven. Ze zijn ontzettend vaardig in anderen vertellen hoe ze zouden moeten leven, ook al leven ze hun eigen regels zelf niet na.

Ze geven je advies en citeren geweldige filosofische stelregels. Ze vertellen je wat je moet doen, stap voor stap. Als het niet gebeurt, dan geven ze jou de schuld. Ze hebben toch gezegd wat je moest doen en jij koos ervoor om hun advies niet letterlijk op te volgen, advies dat ze jou zo genereus gegeven hebben.

6. Ze zijn goed in praten en van onderwerp veranderen

Meesters in manipulatie zijn vaak ook ontzettend bedreven in de kunst van de taal. Ze maken gebruik van bloemrijke en vloeiende taal en hebben altijd wel een verrassend en geestig argument achter de hand, zelfs als dit is gebaseerd op leugens.

Als ze je belachelijk maken door bijvoorbeeld te zeggen ‘Je lijkt wel een pinguin in die jurk’ en jij dit vervelend vindt, zullen ze vervolgens zeggen ‘Sorry hoor, ik wist niet dat je zo slecht tegen een grapje kon’. Het is een win-winsituatie voor hen. Ze zijn meesters in het voor gek zetten van mensen.

Als je ze confronteert, zullen ze hier waarschijnlijk niet op reageren. Ze zullen het gesprek omleiden door van onderwerp te veranderen en voor je het weet praten ze over dingen die niets te maken hebben met wat ze in eerste instantie tegen je zeiden.

7. Ze schuiven maar al te graag de schuld op jou af

Zij zullen een glas breken en jij zult er uiteindelijk voor betalen en je excuses aanbieden.

Een klassiek voorbeeld hiervan is een man wiens vrouw hem betrapt op vreemdgaan. Wanneer de vrouw de rekening van de motelkamer die ze in een van zijn zakken vond tevoorschijn haalt, wordt meneer boos en schreeuwt tegen haar omdat ze hem bespioneert en in zijn persoonlijke spullen neust. En vervolgens begint hij natuurlijk aan een lange tirade over het belang van vertrouwen in een relatie en hoe partners elkaars ruimte moeten respecteren. Uiteindelijk voelt de vrouw zich zo schuldig dat ze om vergeving vraagt voor haar ‘controlerende gedrag’ en het onderwerp van vreemdgaan zal uiteindelijk worden afgedaan als een misverstand waar ze nooit over had moeten beginnen.

–Afbeeldingen met dank aan Art PK, Holly Clifton-Brown–