Zelfmoord, een onherstelbare pijn voor de mensen die achterblijven

Zelden praten we over de pijn die de families en verwanten ervaren van iemand die zelfmoord pleegt. Niet alleen als het voorbij is, maar gedurende het hele proces is dit een taboe.

Zelfmoord is een onderwerp dat door de media verzwegen wordt en wat de samenleving elke dag, ook in stilte, bestrijdt. Het is één van de allergrootste taboe-onderwerpen. Dit komt gedeeltelijk wegens alle gevoelens die we zien uitbarsten wanneer een tragedie als deze zich voordoet. Wanneer iemand van wie we houden, beslist om een einde aan zijn leven te maken, is het vaak moeilijk voor ons om het te begrijpen. Het maakt niet uit hoe lang we erover nadenken.

Op het moment dat onze geest verwerkt wat er gebeurd is, zal die zich vullen met miljoenen vragen en twijfels. Waren er andere mogelijke keuzes die dit soort einde niet zouden hebben “toegelaten?” Aanvaarden dat de persoon van wie we hielden, beslist heeft om ons te verlaten, is echt moeilijk voor de menselijke geest om te begrijpen.

De schok die ons hard raakt, kan een lange tijd aanhouden. In deze sombere scène verschijnt ongeloof en het kan lang blijven duren. Er zal ook sprake zijn van ontkenning. “Hij wilde niet gaan, er moet iets gebeurd zijn want hij wilde niet gaan. Nee, ik geloof het niet. Hij zou zijn ouders niet op die manier verlaten hebben.”

Zelfmoord geeft ons een schuldgevoel dat erg dwingend is

We gaan op zoek naar elke mogelijke verklaring, elke uitleg behalve dat onze geliefde uit vrije wil beslist heeft om zelfmoord te plegen. We klampen ons aan elke uitleg vast behalve dat ze bewust die beslissing genomen hebben.

Bovendien hebben ze alle gevolgen aanvaard die ermee gepaard gaan. Als we aan deze dingen denken, kunnen we overweldigd worden door het gevoel dat we niet belangrijk genoeg voor hen waren om aan de andere kant te blijven, de kant van het leven.

Op dat moment zal woede optreden omdat we ons verraden voelen of onfair behandeld. We voelen ons schuldig omdat we niet meer gedaan hebben en niet genoeg van belang waren.

Jij hebt er niet voor gezorgd dat de persoon van wie je hield, wilde vertrekken. Je bent niet de oorzaak dat zij de wens hadden te gaan. Jij bent niet verantwoordelijk voor hun zelfmoord. De mensen die achterblijven, hebben behoefte aan al deze woorden. Ze moeten die woorden ook opnemen in hun nieuwe verhaal over wat gebeurd is en ze uitspreken.

Vaak ontstaat het schuldgevoel uit het feit dat men  die waarschuwingssignalen niet “gezien” heeft. Een andere aanleiding is dat we niet in staat waren om het verlies van onze geliefde te vermijden. “Hoe kon ik dat niet doorgehad hebben?

Het was zo gemakkelijk geweest als ik er voor hen geweest was. Op die dag… op dat moment.” We zetten onszelf in een positie die totaal niet waar is. Helaas konden we niets méér gedaan hebben. Een persoon die wil sterven, omdat hij de kwelling van het leven niet meer aankan, zal wanneer hij ook kan, een manier vinden… Op welke manier dan ook.

De mensen die achterblijven, ervaren erg vaak woede en piekeren

Dit is de harde waarheid die je moet aanvaarden, zonder jezelf de schuld te geven. Je moet dit ook doen zonder vast te houden aan het gevoel en de overtuiging dat jij verantwoordelijk bent voor hun verlies. Het is innerlijke werk dat je van bij het prille begin moet aanmoedigen en ernstig nemen. Want irrationele en onrealistische schuldgevoelens kunnen deze pijn die je pas beleefd hebt, langer en moeilijker maken.

Woede ten aanzien van de overleden persoon is ook een menselijk gevoel dat erg vaak optreedt. “Hoe kon je mij hier achterlaten? Heb je zelfs niet één seconde aan mij gedacht voor je het deed?”

Onze lege ruimten worden met een soort haat opgevuld. Woede over iets onverklaarbaars is één van de moeilijkste gevoelens om te sturen. We kunnen het op niemand richten omdat er niemand is om de schuld te geven.

Wanneer je een ervaring als deze meegemaakt hebt, dan is piekeren je allergrootste onafscheidelijke metgezel. Hoelang heeft hun pijn geduurd? Hebben ze heel even spijt gehad? Hebben ze afgezien? En het eeuwige, ontmoedigende WAAROM.

Het is het soort onzekere kwestie die niet gemakkelijk kan opgelost worden. Het vereist veel innerlijke arbeid om in staat te zijn het op een iets vredigere manier te verwerken.

De angst dat het met nog een andere geliefde zal gebeuren, verlamt het leven

Ook angst zal zich tonen… de angst dat nog iemand van wie je houdt, hetzelfde zal doen. De schrik die het schuldgevoel bij sommigen onder ons veroorzaakt, kan zo ondraaglijk zijn. Uiteindelijk zal deze angst een groot deel van het leven van mensen overnemen. Ze proberen op elke kleine vorm van leed te anticiperen alleen maar omdat het tot nog een tragedie kan leiden.

En tenslotte maar niet minder belangrijk is er… het stigma. Want vele gezinnen voelen de leegheid in hun leven. Ze zijn beschaamd omdat ze “niet in staat” waren deze tragedie te voorkomen. Dit creëert een stilte, het is een enorm taboe waarmee dit soort sterfgevallen gepaard gaan.

Dit zijn allemaal natuurlijke en volledig menselijke gevoelens die we moeten analyseren en erkennen. Het is natuurlijk dat we al deze gevoelens ervaren. Maar we moeten ervoor zorgen dat we een eind maken aan al onze irrationele gevoelens van schuld en schaamte.

Want die hoeven er niet te zijn. Op die manier kunnen we deze stilte die onze ziel weg vreet, eindelijk laten stoppen. Want onze ziel heeft behoefte aan praten, uitdrukken en voelen dat ze niet alleen is. We sturen al onze liefde en steun aan iedereen die, tragisch genoeg, meer dan vertrouwd is met zelfmoord.