De wond van verwaarlozing geneest niet zomaar

Dat gezegd hebbende, verwaarlozing wordt niet alleen veroorzaakt door een fysieke afwezigheid. De meestvoorkomende vorm van verwaarlozing is emotioneel, waar desinteresse, apathie en gevoelloosheid hun lelijke koppen opsteken. Dit blijft door geen enkel kind onopgemerkt en zal uiteindelijk, en vanzelfsprekend, het leven van elke volwassene verwoesten.

Vaak wordt gezegd dat om te kunnen begrijpen wat het inhoudt om verwaarloosd te worden, ‘men verwaarloosd moet worden’. Dit is echter iets dat niemand verdient, omdat we met elke afwezigheid een deel van onszelf verliezen. Dergelijk leed zou iedereen dan ook bespaard moeten blijven.

De psychologische gevolgen van het op vroege leeftijd al in aanraking komen met verwaarlozing zijn over het algemeen behoorlijk ernstig. Hoewel elk kind er anders mee omgaat, is het vaak zo dat het trauma hen voor het leven tekent. Dit trauma kan niet worden genezen door de tijd, maar alleen door het op de juiste manier te behandelen. Een intieme en persoonlijke strijd waar veel mensen ook op dit moment mee te maken hebben…

Verwaarlozing: afdrijvende schepen gevuld met afwezigheden

Verwaarlozing kent vele vormen en hetzelfde geldt voor de manier waarop we het ervaren. Zo kunnen we afdrijvende schepen worden wanneer we onze baan verliezen en op geen enkele manier opnieuw de banenmarkt kunnen betreden. We blijven gestrand liggen, als een verloren kind dat op jonge leeftijd door zijn moeder verlaten is of als een man die op een dag thuiskomt van zijn werk en daar niets aantreft behalve een leeg huis en de afwezigheid van de vrouw van wie hij hield.

Er is een interessante website genaamd ‘Abandonment.net’ waar iedereen die hier behoefte aan heeft zijn persoonlijke ervaring met verwaarlozing kan uiten. Voor veel mensen blijkt het therapeutisch te zijn om deze ervaringen te kunnen delen, maar wat vooral uit deze getuigenissen blijkt, is dat het trauma vaak al op zeer jonge leeftijd plaatsvond: de dood van hun moeder of vader, een ouder met een drankprobleem of vrijwel altijd al aan hun lot te zijn overgelaten…

Als kind een vorm van verwaarlozing meemaken is bepalend. Zozeer zelfs dat deskundigen zeggen dat het als een tweede geboorte is. Als de eerste pijnlijk maar bemoedigend was, dan impliceert de tweede dat we ‘herboren’ moeten worden in een wereld waarin we ons geliefd voelen, waarin we moeten leren om onszelf te waarderen door die navelstreng door te knippen die ons bindt aan een hart, emoties, behoeften waaraan moet worden voldaan…

De gevolgen van emotionele verwaarlozing

Als het aankomt op de gevolgen die geassocieerd worden met een traumatische psychologische dimensie, dan is het belangrijk om in gedachten te houden dat er grote verschillen bestaan. Niet iedereen gaat tenslotte op dezelfde manier met zijn pijn om. Toch zouden we de volgende opsomming kunnen maken:

• Verwaarlozing gedurende de kinderjaren zorgt vaak voor moeilijkheden bij het onderhouden van stabiele relaties tijdens de volwassenheid. Het is vaak zo dat deze mensen wantrouwend zijn, zich kwetsbaar voelen, tijden doormaken van zekere apathie, waarin het ontzettend moeilijk voor ze is om op gezonde wijze om te gaan met emoties als boosheid of verdriet.

• Wanneer een persoon verwaarlozing ervaart door een partner of de maatschappij zelf, dan kan hij zichzelf uiteindelijk zelfs ‘saboteren’ door bijvoorbeeld te denken dat hij het niet verdient om gelukkig of geliefd te zijn, dat hij geen vaardigheden heeft, dat het het niet langer waard is om te vechten voor zijn eigen dromen omdat er toch niets meer is dat hij kan doen.

• Problemen met codependency (medeafhankelijkheid) doen zich eveneens voor. Iemand die als kind verwaarloosd is, heeft vaak een sterke behoefte aan goedkeuring en erkenning, maar geeft uiteindelijk te veel van zichzelf weg aan anderen en blijft daardoor achter met een gevoel niet evenveel te hebben teruggekregen als dat er gegeven is.

• Het komt ook vaak voor dat er wordt geleden onder bepaalde ’emotionele herinneringen’. Soms gebeurt het dat iemand of iets de gevoelens van verwaarlozing activeert, waardoor hun hele wereld opnieuw stil komt te liggen.

Al deze dingen zijn tekenen van ernstige post-traumatische stress die behandeling vereist.

Hoe genees je de wond van verwaarlozing?

De wond van verwaarlozing moet worden genezen door speciale aandacht te besteden aan het gevoel van eigenwaarde. Het is belangrijk dat we in staat zijn om te vergeven, dat we onszelf bevrijden van ons verleden als iemand die het touw doorknipt van een ontzettend donkere ballon en deze laat wegvliegen. Dit is natuurlijk een ontzettend moeilijke stap.

• Eye Movement Desensitization and Reprocessing (EMDR)-therapie,kan bijvoorbeeld erg behulpzaam zijn om traumatische herinneringen uit de jeugd op te sporen en te transformeren. Het stelt de persoon in staat om zijn lichaam en geest te bevrijden en om zijn hart open te stellen voor gepaste emotionele verlichting.
• Deskundigen op het gebied van traumatische ervaringen benadrukken het belang van het bespreekbaar maken van de emotionele behoeften. Door middel van woorden kan de gewonde persoon verbinding maken met de mensen om zich heen die hem kunnen helpen en steunen, waardoor er sterkere en veiligere relaties tot stand kunnen worden gebracht.

Om niet langer gevangenen te zijn van onze wonden uit het verleden, is het van essentieel belang dat we voor onszelf leren zorgen, dat we onszelf elke dag weer tot prioriteit maken zodat we beetje bij beetje losgekoppeld raken van alle woede en wrok. We kunnen het verdriet van het verleden niet uitwissen, maar we kunnen het wel een plekje geven. Visualiseer al je verdriet als een kalme en vredig stromende rivier: alles gebeurt en hoewel de koudste, donkerste stenen altijd op de boden zullen blijven liggen, zal het water dat over hen heenstroomt helder en puur zijn. We kunnen opnieuw beginnen…