William James en zijn formule om het zelfvertrouwen te verbeteren

Hoe gezond is je gevoel van eigenwaarde? Denk je echt dat je in staat bent om de doelen te bereiken die je voor jezelf hebt gesteld? William James, de vader van de moderne psychologie, ontwikkelde hierover een interessante theorie.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 04 december, 2022

Hoeveel doelen en dromen heb jij in je leven bereikt? Als mens is niets zo belangrijk voor je als je competent voelen en bereiken wat je wilt. Het is echter niet altijd mogelijk om te slagen in elke uitdaging die je jezelf stelt. Je bent immers geen superheld met buitengewone krachten en je hebt ook geen magische lamp met een geest erin.

Het magische element dat de taak om te bereiken wat je wilt zoveel gemakkelijker maakt, is je gevoel van eigenwaarde. In feite kan deze dimensie gedefinieerd worden als de hoeksteen van je psychologisch welzijn. Zonder die dimensie struikel en faal je en vervagen je menselijke normen en waarden. Het bestaat inderdaad niet alleen uit het vermogen om van jezelf te houden en jezelf te respecteren.

In feite is eigenwaarde ook het vertrouwen dat je in jezelf hebt om te zijn wie je werkelijk wilt zijn. Een zelfgerealiseerd en onafhankelijk persoon die zijn doelen bereikt en het soort leven opbouwt dat hem gelukkig maakt.

Een van de eerste figuren in de psychologie die dit construct onderzocht, was William James. Het was in 1890, toen hij The Principles of Psychology publiceerde, dat hij een formule ontwikkelde om het zelfvertrouwen te verbeteren.

William James’ formule om het zelfvertrouwen te verbeteren

Een weinig bekend feit over William James is dat hij tijdens zijn jeugd overwoog zich van het leven te beroven. Bovendien leed hij vele jaren aan vreemde ziekten en opmerkelijk lijden en was hij zelfs gedeeltelijk doof.

Zijn vader was een theoloog die tot de hogere burgerij behoorde. Daarom verwachtte iedereen veel van William en zijn broer, de schrijver, Henry James. Dankzij een daad van introspectie zei William uiteindelijk tegen zichzelf dat zijn melancholie niet normaal was. Hij voelde dat hij aan een of andere ziekte moest lijden.

Dit wekte een interesse en een doel in hem op. Hij stelde zich tot taak te proberen de mechanismen te begrijpen die de geest en de ziel besturen. Daarom besloot hij een opleiding in de psychologie en filosofie te volgen.

In zijn bekendste werk, The Principles of Psychology (1890), gaf James een van de belangrijkste definities van eigenwaarde. Hij conceptualiseerde het via een formule die ook nu nog interessant en praktisch is. Voor William James was welzijn gebaseerd op de aspiraties die we hebben en de prestaties waartoe we in staat zijn.

Laten we zijn bekende formule voor het verbeteren van het zelfvertrouwen beteren eens nader bekijken.

Het maakt uit wat je doet, niet zozeer wat je bent

Veel tieners koppelen tegenwoordig hun eigenwaarde en zelfvertrouwen (Engelse link) aan hun lichaamsbeeld. Ze nemen aan dat een goede eigenwaarde betekent dat ze zichzelf accepteren zoals ze zijn. Maar hoewel het waar is dat dit construct fysieke zelfacceptatie omvat, zijn er veel meer gebieden die het uitmaken en die niet verwaarloosd moeten worden.

William James stond erop dat geluk en welzijn beginnen bij wat je doet in het leven. Het maakt niet uit wie je bent of hoe je bent, het maakt alleen uit wat je met je leven doet. Dat is de grootste verantwoordelijkheid van allemaal.

• Je moet je afvragen wat je leuk vindt en waar je goed in bent. Alleen dan kun je al je energie richten op je doelen. James vond zin in zijn leven precies op het moment dat hij zijn doel om de mysteries van de menselijke geest te willen blootleggen, verduidelijkte.
• James benadrukte dat er altijd een moment in je bestaan komt waarop je je moet afvragen wat als je redding zal fungeren. Dat is het moment waarop je de beste motivator vindt om als persoon te groeien.

Wees realistisch in je eisen

William James’ formule om het zelfvertrouwen te verbeteren is de verhouding tussen successen en aspiraties. Met andere woorden, naarmate je de doelen waarnaar je streeft verovert, zal het gevoel van zelfvertrouwen te verbeteren.

Wees echter voorzichtig, want vaak kunnen je verwachtingen of dromen onrealistisch zijn, en mislukking ondermijnt de positieve visie die je op jezelf hebt.

Vermijd dus het stellen van doelen die te hoog gegrepen zijn of duidelijk onmogelijk. Het is goed om aspiraties te hebben, maar probeer ze aan te laten sluiten bij je eigen vaardigheden en capaciteiten.

Zoals William James uitlegde in The Principles of Psychology, besteden veel mensen hun inspanningen aan taken die niet overeenkomen met hun sterke punten, en dan valt alles in duigen. Maar door verstandige doelen te stellen, zal bij elke prestatie je gevoel van eigenwaarde groeien. Vervolgens kun je de uitdagingen vergroten. Zo zul je uitmuntendheid bereiken.

Ga voorbij de angst en onthoud je sterke kanten

In zijn boek, The Optimistic Child (2011), heeft Martin Seligman het over de formule van William James voor het vergroten van het gevoel van eigenwaarde. Hij stelt ook voor dat ouders en opvoeders de zelfredzaamheid en het zelfvertrouwen van hun kinderen moeten verbeteren.

Als ze van jongs af aan leren dat ze in staat zijn zelfstandig taken uit te voeren, zullen ze zich competent voelen en een positief zelfbeeld ontwikkelen.

Als mens word je dagelijks gedwongen eindeloze moeilijkheden en angsten te overwinnen. In veel van je uitdagingen zul je falen. Er zullen zelfs dromen zijn die je opzij moet zetten ten gunste van anderen. Het is echter essentieel dat je vertrouwt op je waarde en krachten. Je bent wat je in het verleden hebt bereikt en ook wat je nu voorstelt.

Dus als je je vast voelt zitten en jezelf wantrouwt, is het de moeite waard om terug te kijken. Je hebt in het verleden immers meer dan één succes gehad en je bezit vaardigheden op meer dan één gebied.

Dus waarom niet opnieuw vertrouwen op je sterke punten en jezelf nieuwe uitdagingen stellen? Volgens William James vereist eigenwaarde actie en beweging. Het wordt toch zeker tijd dat je een begin maakt.