Ik wil gelukkig zijn, niet doen alsof ik het ben

Niets is belangrijker dan je gelukkig te voelen. Maar is het daardoor direct noodzakelijk er actief naar op zoek te gaan? Wat als we al gelukkig zijn? Zou dat ons leven per definitie zinloos maken?

Hoewel het onmogelijk is de buitenwereld te allen tijde een glimlach te tonen, dwingen we onszelf daar dikwijls toch toe. Is het jou ook opgevallen dat verdriet sociaal gesproken vaak niet echt verwelkomd wordt? Om die reden verbergen veel mensen onbewust hun negatieve gevoelens en emoties.

Gelukkig zijn, of worden, was nooit je eerste opdracht

Waar kunnen we het grote geluk vinden? Van jongs af aan werd je impliciet in de oren geknoopt welke stappen je moest volgen om een bevredigend leven te hebben. Met als meest hardnekkige advies misschien wel dat je prioriteit geeft aan het vinden van een goede baan, zodat we, dankzij deze economische zekerheid, zullen overleven.

Naast het belang van werk, idealiseert onze cultuur de langdurige liefdesrelatie, en het nucleaire gezin, als hét model voor persoonlijke vervulling. Maar wat gebeurt er als die romantische beloftes zich niet waarmaken? Wat als we ons ongelukkig blijven voelen, zelfs al hebben we een vrouw of man, kinderen en een stabiel inkomen?

Als we altijd getrouw het maatschappelijke recept gehoordzaamd hebben en ons langverwachte geluk desalniettemin uitblijft, worden we bevangen door een diepe droefheid en voelen we ons vreselijk ellendig. We beginnen te geloven dat we geen leven vol vreugde verdienen.

Al die ouderlijke richtlijnen die zogenaamd toekomstig geluk garanderen, creeëren in feite hooggespannen verwachtingen die in de praktijk bovendien niet het beoogde bereiken. Hoe graag we ook zouden willen dat het anders was, geluk is niet wat zij ons voorhielden. We moeten dan ook zelf onze ogen openen en met een frisse blik om ons heen kijken.

Zodra je dat doet, zul je zien dat – over het algemeen – niet degenen met meer geld en bezittingen per se het gelukkigst zijn. Integendeel, mensen die het met weinig moeten doen hebben veel vaker een glimlach op hun gezicht. Zij waarderen echt wat ze hebben en weten dat geluk geen kwestie is van eigendom, beroepsmatige erkenning of status. Zij beseffen dat geluk draait om het cultiveren van de juiste houding.

Zulke mensen hebben voor een oprechte glimlach niemand nodig. Zij voelen zich niet onsuccesvol omdat ze niet altijd krijgen wat ze willen en accepteren dat het leven soms hard is. Toch zijn ze optimistisch over de toekomst en blijven ze vechten voor een beter bestaan.

Is gelukkig zijn mijn plicht?

In zekere zin worden we er sociaal toe gedwongen om gelukkig te zijn, of op zijn minst te lijken. Om te glimlachen zelfs als we onze tranen nauwelijks nog kunnen onderdrukken. Werp alleen al een vluchtige blik op de stortvloed aan zelfhulpboeken, die ons  ‘helpen’ (en toezeggen) ons beter te voelen over onszelf en anderen.

Het fundamentele probleem echter kan niet worden genegeerd: het is onrealistisch – voor wie dan ook –  om je non-stop, 24 uur per dag, gelukkig te voelen. Boven alles omdat positieve en negatieve emoties coëxisteren, dat wil zeggen wederzijds van elkaar afhankelijk zijn. We proberen haast automatisch aan onaangename emoties te ontsnappen, omdat ze afbreuk zouden doen aan ons welzijn.

Gelet op deze conditionering, is het dan ook niet gek dat we in de meeste gevallen een glimlach veinzen, doen alsof we gelukkig zijn. Omdat wie braaf deze sociale conventie volgt, eerder wordt geaccepteerd, en makkelijker integreert. Positiviteit prevaleert, want dat is voor iedereen het meest wenselijk.

Met als spijtig gevolg dat we onze ware gevoelens verdoezelen, juist wanneer we van binnen te gronde gaan. Zonder het door te hebben, verhullen we ons verdriet met een gemaakte glimlach, verstommen we innerlijke noodkreten met geforceerd gelach en verstoppen we hartzeer achter vals grijnzende ogen.

In de hieronder gepresenteerde video wordt zo’n schrijnende situatie treffend geïllustreerd. Dit medium vertekent dusdanig dat enkel het rooskleurige deel van ons leven de revue passeert. En soms is dat nu net het meest gekunstelde aspect van onze ervaring. (De video bevat helaas enkele Spaanse ondertiteling, maar de beelden spreken voor zich.)

De beslissing om niet gelukkig te zijn

Wat als je besluit niet gelukkig te zijn? Hoewel het ons wellicht vreemd in de oren klinkt, zijn er wel degelijk een hoop mensen die niet werkelijk naar geluk verlangen. En dat hoeft geen verbazing te wekken zodra je eenmaal ziet – klaar als een klontje – dat we welbeschouwd alles doen om deze heilige graal der gemoedstoestanden, geluk, te ontlopen.

We willen het geluk bereiken via professioneel succes, via ons gezinsleven, door een behaaglijke balans te vinden op alle vlakken van ons leven. Kortom: doelen en nog meer doelen, die ons, zelfs bij welslagen, niet eeuwige euforie bieden.

Je gelukkig voelen is een specifieke stemming van je gemoed. En in jou kunnen zich tegelijkertijd vele verschillende gevoelens voordoen. Vanuit dit bewustzijn openbaart zich precies wat je wel en wat je niet onder controle hebt om je eigen geluk te bevorderen.

Schat op waarde wat je nu al hebt en doe niet alsof je je altijd tip-top in orde voelt. Laat je door niets of niemand overhalen je anders voor te doen dan hoe je je van binnen voelt en wie je werkelijk bent. Blijf uit de buurt van de luchtkastelen waarvan je omgeving je verzekerde dat ze je gelukkig zouden maken, maar die immer ongrijpbaar bleken. Geluk ligt in jezelf. Daarom de vraag: ben jij op dit moment gelukkig?