Wat te doen als iemand boos tegen je schreeuwt?

Bedenk dat als iemand tegen je schreeuwt, hij je aanvalt. Deze vorm van gewelddadige communicatie vereist dat je weet hoe je gepast kunt reageren. We leggen uit hoe.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Als iemand boos tegen je schreeuwt, lijden je hersenen daaronder. In feite wordt er een gevoel van alarm in je geactiveerd dat je aanspoort te vluchten of op dezelfde manier te reageren: met meer woede. Alleen doe je dat door nog harder te schreeuwen om jezelf te verdedigen, want je wilt hun psychologische klap teruggeven. We hebben het allemaal weleens gedaan.

Misschien kwam dit soort dynamiek ook in je jeugd voor. Inderdaad, sommige ouders schreeuwen tegen hun kinderen en zijn zich niet bewust van het effect dat deze praktijk op hen heeft. Je zou ook in een relatie kunnen zitten met een partner die vaak schreeuwt. Misschien heb je zelfs zo’n baas.

Het is niet gemakkelijk om te leven in een context waarin dit soort dialectische agressie veelvuldig voorkomt. Het is echter nog problematischer als ze tegen je schreeuwen uit woede, uit die vorm van vijandigheid en fysiologische opwinding die je soms zelfs bang maakt. Wat kun je in zulke gevallen doen?

Wat je kunt doen als iemand boos tegen je schreeuwt

We schreeuwen vaak, en we doen het om de meest uiteenlopende redenen. Het is een emotionele uiting, zowel voor positieve toestanden (zoals vreugde) als voor negatieve toestanden. We nemen onze toevlucht tot schreeuwen om anderen te waarschuwen voor situaties van paniek of gevaar, en we schreeuwen ook als we veel pijn hebben.

Het probleem met dit soort uitingen is dat ze niet onopgemerkt blijven door onze hersenen. Een studie (Engelse link) van de Universiteit van Genève (Zwitserland) onthulde dat we geprogrammeerd zijn om te reageren op stemmen die op een hogere toonhoogte dan normaal worden uitgesproken.

Het lijkt erop dat onze hersenen schreeuwen verwerken als alarmsignalen, die ons waarschuwen voor de nabijheid van potentieel gevaar.

Dit verklaart waarom we drie reacties ervaren als iemand met ons communiceert door te schreeuwen. Sommigen voelen het verlangen om aan te vallen (of in natura te reageren), anderen blijven hangen, terwijl de meesten de behoefte voelen om te vluchten.

Deze reacties zijn de instinctieve mechanismen waarmee we handelen bij gevaar. Als iemand boos tegen je schreeuwt, is het daarom logisch dat je je bedreigd of bang voelt, want het is een duidelijk gewelddadige vorm van communicatie.

Wat kun je in deze gevallen doen?

1. Blijf kalm, haal adem, en markeer je psychologische afstand

De persoon die tegen je schreeuwt is er waarschijnlijk aan gewend om op die manier te communiceren. Dat komt ofwel door patronen die ze van hun familie geleerd hebben, ofwel door een gewoon onvermogen om hun emoties onder controle te houden.

Het is iets dat voor hen volkomen natuurlijk is en ze hebben de neiging te proberen je zo te conditioneren dat je aan hun verwachtingen voldoet.

Laat dat niet gebeuren. Blijf kalm en laat je vooral niet meeslepen door woede. Anders zal de hele situatie escaleren. Maak een eind aan de situatie door diep adem te halen en een ontspannend beeld in je geest te visualiseren. Baken je afstand af om je niet mee te laten slepen in dat verbale geweld.

2. Doe een stap achteruit en loop weg. Wie schreeuwt wil niet communiceren, hij wil aanvallen

Als iemand boos tegen je schreeuwt, moet je jezelf herinneren aan een eenvoudige mantra: “Ik verdien dit soort mishandeling niet.”

Het is uiterst belangrijk dat je dit idee verinnerlijkt. Dat komt omdat er vaak, net zoals er mensen zijn die eraan wennen om met geschreeuw te communiceren, er ook mensen zijn die eraan wennen om toegeschreeuwd te worden. Dat gebeurt als we ouders hebben die altijd tegen ons geschreeuwd hebben.

Ook als je in een relatie zit waarin je partner vaak zijn toevlucht neemt tot schreeuwen moet je jezelf beschermen, een stap terug doen en een eind aan de situatie maken. Want communiceren met een verhoogde stemtoon en boosheid lost niets op. In feite veroorzaakt het nog meer problemen. Onthoud gewoon dat het volkomen aanvaardbaar is dat je ervoor kiest je om te draaien en weg te lopen.

3. Sta erop dat de situatie zich niet meer voordoet

Het is zeer waarschijnlijk dat de ander het niet leuk zal vinden dat je ervoor kiest weg te lopen als hij tegen je schreeuwt. Ze zijn er immers aan gewend hun stem te verheffen, ze hebben het genormaliseerd.

Bovendien vormt het een deel van hun communicatieve register. Iemand moet echter die dynamiek doorbreken. Iemand moet hen doen inzien dat schreeuwen anderen kwetst, dat stemverheffing een vorm van geweld is, en dat een geschreeuwde dialoog nooit productief is.

Voer hetzelfde gesprek met hen op een ander moment, wanneer je stemmingen en emoties meer ontspannen zijn. Ze moeten dit begrijpen, samen met het feit dat zo’n situatie zich niet mag herhalen. Als je geen grenzen voor ze stelt, zullen ze aannemen dat ze met je kunnen communiceren door te schreeuwen. Laat dat niet toe.

Probeer het goede voorbeeld te geven met je toon, dialoog, houding, goede manieren, en assertiviteit. Het geeft niet als ze je zeggen “Ik kan er niets aan doen” of “Zo ben ik nu eenmaal”. Leg uit welke effecten deze vorm van communicatie op je heeft, wat je voelt, en hoe je die vorm van verbaal geweld verwerkt. Niemand verdient het om uitgescholden te worden.

Bedenk altijd dat, waar geschreeuwd wordt, geen wijsheid is, maar gewoon onwetendheid en geweld.