Wat schuilt er achter een perfectionist?

We kunnen perfectionistisch zijn tegenover onszelf, maar ook tegenover anderen. Lees er alles over in dit artikel.
Wat schuilt er achter een perfectionist?

Laatste update: 05 februari, 2023

Het is onmogelijk om alles perfect te maken. Het is per definitie een onbereikbare daad. Dat komt omdat er altijd ruimte is voor verbetering. Je kunt bijvoorbeeld meer werken, meer leren, stipter zijn, in vorm komen…de lijst gaat maar door. Maar perfectie bereiken is een onmogelijke droom en erdoor geobsedeerd zijn is uiterst pijnlijk. Maar wat schuilt er achter een perfectionist?

Voor Jeffrey Young wordt het zoeken naar perfectie verklaard door de onbereikbare doelen die we nastreven. Onbereikbare doelen zijn overtuigingen die we erop nahouden dat we harder ons best moeten doen om aan steeds hogere interne prestatienormen te voldoen. In veel gevallen gebeurt dit om kritiek van anderen en ook van onze eigen zelfkritiek te vermijden.

Perfectionistische vrouw
Perfectionisten hebben de neiging extreem hoge doelen voor zichzelf te stellen, naast het feit dat ze zichzelf echt kritisch evalueren en zich veel zorgen maken over hun fouten.

Onbereikbare doelen

De doelen van perfectionisten zijn niet haalbaar. Ze hebben de neiging om er op dezelfde afstand van te blijven of verder weg, zelfs als het duidelijk is dat het individu vooruitgang heeft geboekt.

In de regel veroorzaakt dit gevoelens van druk of een gevoel van moeite om te vertragen, evenals hyperkritiek ten opzichte van anderen en zichzelf. Als gevolg daarvan vermindert hun vermogen om te ontspannen en plezier te ervaren. Dit tast hun gezondheid en gevoel van eigenwaarde aan. Onbereikbare doelen worden vaak voorgesteld als:

  • Perfectionisme. Overmatige aandacht voor details of onderschatting van eigen kunnen.
  • Rigide regels of ‘moeten’. Deze komen op veel gebieden van hun leven voor en omvatten onrealistisch hoge morele, culturele en ethische voorschriften.
  • Bezorgdheid om tijdigheid, efficiëntie en de constante behoefte om meer te bereiken.

Perfectionisme komt in niveaus en gradaties en varieert in intensiteit. Het is niet iets wat je wel of niet hebt, maar wordt door iedereen ervaren.”

-Egan-

Perfectionisten

Mensen met gezond perfectionisme (Spaanse link) hebben het vermogen om terug te stuiteren als ze falen. Ze accepteren hun beperkingen, zowel als die van henzelf komen als van hun omgeving.

Positief perfectionisme kan werken als een motor die ons activeert en aanmoedigt om onze doelen te bereiken op verschillende gebieden, zoals sport, muziek, werk of school. Dit is het fundamentele verschil met pathologisch perfectionisme.

Aan de andere kant lijden mensen die gekenmerkt worden door maladaptief perfectionisme. Belangrijke gebieden van hun leven, zoals hun relaties, werk, interpersoonlijke of academische prestaties verslechteren omdat ze niet voldoen aan de hoge verwachtingen die ze aan zichzelf stellen.

Zelfkritiek is een fundamenteel onderdeel van de anatomie van een perfectionist. Het gaat om een pathologische angst om te falen. Het komt voort uit de nauwgezette zelfevaluatie en zelfcontrole van de perfectionist over zijn eigen prestaties.

Ze zien zichzelf ofwel als falend in het bereiken van hun doelen, ofwel als bereikend en toch kleinerend. Dit bevestigt hun negatieve zelfevaluatie en drijft hen ertoe nieuwe normen te creëren die nog veeleisender zijn.

“Perfectionisme is een probleem wanneer de aanwezigheid ervan gevoelens van ongelukkigheid genereert en het functioneren van het individu verstoort.”

-Antony-

De zelfgeoriënteerde perfectionist

Zelfgeoriënteerd perfectionisme omvat perfectionistische gedragingen die hun oorsprong en bestemming in het individu hebben. Ze vormen zowel de eisen van het perfectionistisch zijn als de verwachting van het bereiken van perfectie in relatie tot wat ze van zichzelf eisen.

Mensen met een hoog zelfgeoriënteerd perfectionisme hebben de neiging zichzelf extreem te evalueren. Ze richten zich op hun gebreken en tekortkomingen, terwijl ze verwachtingen genereren die verre van reëel zijn.

SOP is in verband gebracht met klinische entiteiten waarbij het zelfbeeld een rol speelt. Bijvoorbeeld depressie en eetstoornissen.

De ander-georiënteerde perfectionist

Ander-georiënteerd perfectionisme (OOP) verwijst naar de eisen die we stellen aan de mensen om ons heen. We kunnen aannemen dat er bepaalde ‘perfecte’ mensen in onze omgeving zijn die belangrijke en strenge beoordelingen van anderen maken.

OOP is niet gekoppeld aan klinische stoornissen, maar het kan ontevredenheid en moeilijkheden opleveren in de omgang met mensen die we als perfect beschouwen.

Couple arguing in the street
Volgens Hewitt is het mogelijk dat mensen die hoog scoren op ander-georiënteerd perfectionisme interpersoonlijke problemen ervaren en zelfs het verlies van belangrijke relaties.

De sociaal voorgeschreven perfectionist

Sociaal voorgeschreven perfectionisme omvat interpersoonlijke dimensies. Eisen van perfectie komen van anderen en zijn gericht op het individu. Sociaal voorgeschreven perfectionisme houdt in dat we de overtuiging koesteren dat we niet in staat zijn te bereiken wat anderen van ons eisen. Wanneer dit gebeurt, kunnen zorgen ontstaan over een gebrek aan perfectie.

Concluderend kunnen we zeggen dat elke vorm van extreem perfectionisme een aanzienlijke invloed kan hebben op de gezondheid van mensen. In feite is het in verband gebracht met verschillende significante klinische entiteiten (depressie, GAD, en andere).

“Het lijkt erop dat de zorg om de goedkeuring van anderen te bereiken en te behouden in deze dimensie relevanter is.”

-Hewitt-

Daarom is het nuttig om onze verwachtingen van perfect zijn in alles, voor iedereen, en te allen tijde te verlagen. We moeten die aanpassen aan de realiteit van de menselijke natuur. We moeten onthouden dat we, omdat we biologische wezens zijn, soms falen, en falen is volkomen normaal.


Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.


  • Arana, F. G., Galarregui, M. S., Miracco, M. C., Partarrieu, A. I., De Rosa, L., Lago, A. E., … & Keegan, E. (2014). Perfeccionismo y desempeño académico en estudiantes universitarios de la Ciudad Autónoma de Buenos Aires. Acta Colombiana de Psicología, 17(1), 71-77.
  • Bagnoli, L., Chaves, M., & de Vera, N. C. (2017). Dimensiones del perfeccionismo y sintomatología depresiva en universitarios de psicología. Eureka (Asunción, En línea).

Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.