Wat is melancholie en wat zit erachter?

Melancholie wordt gekenmerkt door een verergerd gebrek aan plezier, wanhoop, slecht humeur en ontmoediging. Wij nodigen je uit dit artikel te lezen om meer over dit onderwerp te weten te komen.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog José Padilla.

Laatste update: 22 juli, 2024

Melancholie wordt vaak verward met nostalgie of verdriet, maar het is anders. Door de jaren heen zijn er meerdere debatten geweest over de positie ervan binnen de geestelijke gezondheidszorg. Centraal staat daarbij: is het een unieke stoornis of een ander symptoom van depressie?

Vanwege de nabijheid van depressieve stoornissen heeft de melancholische toestand veel van de oorzaken ervan gemeen, wat het begrip ervan ingewikkelder maakt. Met het doel dieper in te gaan, zullen we in dit artikel een van de mogelijke definities en de oorzaken ervan presenteren. Ook geven we enkele algemene richtlijnen om ermee om te gaan.

Een stukje geschiedenis over melancholie

De term melancholie komt van het Griekse µέλαινα χολή (melaina chole), wat ‘zwarte gal’ betekent. Het vindt zijn oorsprong in de theorie van de vier lichaamsvochten van Hippocrates, die beweerde dat ziekte het product was van de onbalans van stoffen (bloed, slijm, gele gal en zwarte gal) of vloeistoffen die door het lichaam gingen.

Later, in de tweede eeuw voor Christus zou Claudius Galenus op dit idee terugkeren om zijn theorie over temperamenten vorm te geven. Hij postuleerde dat deze het product waren van de integratie van genoemde humors en de overheersing van één specifieke.

In die zin overheerste zwarte gal bij de melancholicus en werd hij gekarakteriseerd als een verdrietig, introvert, nostalgisch, gereserveerd, dromerig persoon.

Tijdens de middeleeuwen kreeg het melancholische een religieuze en artistieke nuance; Het werd zelfs geclassificeerd als een hoofdzonde. Met de komst van de Renaissance werd het verwelkomd als een symbool van genialiteit, gevoeligheid en verbeeldingskracht. Momenteel classificeert de DSM-5 het als een specificatie voor depressieve stoornissen.

In feite vat de American Psychological Association (APA) melancholie slechts op als een archaïsch woord dat zij gebruikte om aan te duiden wat tegenwoordig bekend staat als depressie (Engelse link).

Over de positie ervan binnen de psychologie en psychiatrie wordt veel gedebatteerd, waarbij sommigen beweren dat het een vorm van depressie is, terwijl anderen beweren dat het een geheel ander type is, bekend als melancholische depressie.

Ondanks institutionele en disciplinaire verschillen lijkt er overeenstemming te bestaan: melancholie wordt geassocieerd met depressie. Dit verband is mogelijk omdat het wordt beschouwd als een integraal onderdeel ervan, dat wil zeggen als een extra kenmerk of symptoom, of omdat het wordt beschouwd als een afzonderlijke of afzonderlijke depressieve entiteit.

Wat is op zichzelf melancholie?

In deze ruimte zullen we melancholie begrijpen als een specificeerder van depressieve stoornissen, net zoals het Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders dat doet. Een specificatie is in deze context een aanvullende beschrijving die wordt gemaakt om meer gedetailleerde informatie over een diagnose te geven.

We hebben het dus niet over een psychopathologische entiteit die verschilt van depressie. Het is eerder een kenmerk van sommige depressieve episoden of stoornissen. Volgens de DSM-5 zijn de melancholische kenmerken van een depressieve stoornis als volgt:

• Het is erger in de ochtend.
• Overmatig of ongepast schuldgevoel.
• Psychomotorische agitatie of vertraging.
• Ontwaken in de vroege ochtend.
• Anorexia of aanzienlijk gewichtsverlies.
• Diepe ontmoediging, wanhoop of slecht humeur.
• Verlies van plezier in alle of bijna alle activiteiten.
• Gebrek aan reactiviteit op doorgaans aangename stimuli (de persoon voelt zich niet beter als er iets goeds gebeurt).

Wat zijn de oorzaken

Daarachter schuilt een complexe interactie van biologische, psychologische en omgevingsfactoren. Op biologisch niveau wordt een ontkoppeling waargenomen tussen de insula- en aandachtsnetwerken (Engelse link). Deze verandering houdt verband met de slechte emotionele kwaliteit van de gedachten van melancholiek.

Uit een studie gepubliceerd (Engelse link) in Molecula r Psychiatry bleek ook dat deze mensen hyperactiviteit hebben in de hypothalamus-hypofyse-bijnier (HPA)-as en hogere niveaus van cortisol.

Met betrekking tot psychologische variabelen wordt deze specificatie, zoals elke depressie, geassocieerd met een laag zelfbeeld, overmatige zelfkritiek, pessimisme, negatieve gedachten, onaangepaste coping-stijlen, veranderde percepties en vervormingen over zichzelf en de anderen.

Ook de omgeving speelt een belangrijke rol in de uitstraling ervan. Traumatische ervaringen, het ontbreken van sociale steun, het verlies van een dierbare, interpersoonlijke conflicten en financiële moeilijkheden zijn enkele omgevingsfactoren.

Welke relatie heeft melancholie met verdriet?

Beide veroorzaken een toestand van moedeloosheid en energieverlies, waardoor de persoon zich niet in staat voelt zijn of haar dingen te doen. Bovendien zijn de twee tot op zekere hoogte nauw met elkaar verbonden, omdat ze demotivatie, aandachtsproblemen en gebrek aan interesse veroorzaken.

Het ongeluk van degenen die eronder lijden is een typische eigenschap die hen nog meer met elkaar verbindt. De verdrietige en melancholische mensen verdiepen zich in hun pessimistische gedachten en zien geen veelbelovende toekomst voor zichzelf. Op dezelfde manier kunnen ze in meer of mindere mate de sociale, professionele en persoonlijke prestaties beïnvloeden.

Hoewel ze punten gemeen hebben, zijn er meer aspecten die hen scheiden. In die zin is een belangrijk verschil tussen hen dat verdrietig zijn een gezonde, natuurlijke en normale emotie is. Als het goed geregeld is, is het op de lange termijn geen probleem. Terwijl melancholie, opgevat als een specificatie van depressieve stoornissen, een geestelijk gezondheidsprobleem is.

Afgezien van het bovenstaande is de intensiteit en de negatieve impact die ze hebben op het leven van mensen verschillend. Hoewel de melancholiek ernstiger en intenser is, is de droefheid niet zo sterk en gaat meestal sneller voorbij – dit hangt ook sterk van de persoon af.

Hoe om te gaan met een melancholische toestand

Omdat dit een DSM-5-specificatie van depressie is, is het zoeken naar professionele hulp de beste manier om ermee om te gaan. Experts op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg zijn bereid interventieplannen te ontwerpen tegen depressie en de gevolgen ervan.

Daarnaast, en met toestemming van de psychiater of psycholoog die verantwoordelijk is voor jouw zaak, is het mogelijk om de volgende aanbevelingen toe te passen:

• Praat met mensen die je vertrouwt. Familie- en sociale ondersteuningsnetwerken bieden je de middelen om vooruit te komen. Het gezelschap van mensen die van je houden, helpt je veerkrachtiger te worden.
• Zorg voor een routine met doelstellingen. Een duidelijk doel in je dagen geeft een grotere impuls om te ontsnappen aan het gebrek aan motivatie, desinteresse en lethargie van melancholische toestanden. Bovendien kun je je op deze manier op iets anders concentreren dan je verdriet.
• Doe leuke activiteiten. Zelfs als je geen energie hebt, probeer dan een activiteit te doen die je verbindt met geluk, met mensen en met jou. Op deze manier moedig je het verschijnen aan van aangename emoties die het melancholische vervangen.
• Vermijd weerstand bieden aan de emotie. Het is beter om de emoties te accepteren, te observeren, niet te beoordelen of te bekritiseren, laat staan spijt te hebben van het ervaren ervan. Wanneer je ze accepteert, laat je ze los en laat je ze hun cyclus voltooien. In plaats daarvan geldt: hoe meer je je verzet, hoe langer ze aanhouden.
• Zorg voor je lichaam en geest. Doe oefeningen die je fysieke en mentale gezondheid beschermen, eet gezond, slaap goed. Als je lichaam niet gezond is, zul je niet de kracht hebben om ermee om te gaan. Als je in goede gezondheid verkeert, voorkom je niet alleen ziekten, maar zorg je er ook voor da jij je beter voelt.

Wanneer moet je een professional raadplegen?

Het is noodzakelijk dat je een deskundige raadpleegt als melancholie je functioneren op verschillende gebieden aanzienlijk verslechtert. Op persoonlijk, relationeel, werk, academisch, enz. Als je je de hele tijd leeg voelt en geen zin in je leven ziet, zoek dan hulp, vooral als je emotionele welzijn verminderd is.

Een andere manier om te weten wanneer je een specialist moet raadplegen, is door de kwaliteit van je relaties en banden te onderzoeken. Als deze dimensie van je leven verstoord raakt omdat je je isoleert, geen tijd wilt doorbrengen met je vrienden, partners of familie en bovendien regelmatig conflicten met hen hebt, wordt het tijd om naar een professioneel.

Als je werkprestaties worden beïnvloed doordat je je niet concentreert omdat je je melancholisch voelt, vraag dan om steun. Het verlagen van de productiviteit kan negatieve gevolgen hebben, zoals ontslag, waardoor je toestand verslechtert.

Kortom, onderzoek de mate en intensiteit van de negatieve invloed die het op je leven heeft. Laat het je niet beroven van de mogelijkheid om ten volle te leven en te genieten van een prettige relatie met jezelf, met anderen en met de wereld.

Zorg voor je geestelijke gezondheid!

Er zijn meerdere psychische problemen die het leven van mensen beïnvloeden. Een daarvan is melancholie, een toestand die gepaard gaat met depressieve stoornissen en die wordt gekenmerkt door verlies van plezier, verdriet, opwinding of psychomotorische retardatie, enz.

Daarachter schuilen verschillende psychologische, biologische en omgevingsvariabelen die met elkaar in wisselwerking staan. Ze kunnen een problematisch netwerk vormen voor het welzijn van de persoon. Aarzel niet om hulp te vragen. Gelukkig zijn er professionals die zijn opgeleid om dit probleem en de daarmee gepaard gaande stemmingsstoornissen te behandelen.