Wat is het psychologische patroon van iemand met een gokverslaving?

Vaak schuilt er achter een man of vrouw met één of meerdere verslavingen een verborgen psychologisch trauma. Deze mensen worden vaak gekenmerkt door impulsief gedrag en een gebrek aan emotionele regulatie.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 16 februari, 2025

Kansspelen, gokautomaten, bingo en zelfs videogames… Het spectrum van gokverslaving is zeer breed. Wanneer echter met behandelingen voor het psychologische patroon van gokverslaving wordt begonnen, vinden we meestal een aantal gemeenschappelijke variabelen die de verslaving versterken. Het zijn mensen met een hoge impulsiviteit en vervormde denkpatronen.

Een verslaafde is vooral iemand die lijdt. Door bepaalde gedragingen te vertonen, zoals het plaatsen van een sportweddenschap met hoge inzet, wordt vaak een leegte opgevuld. Beetje bij beetje leidt wat begon als een nonchalante handeling om verdriet of frustratie te maskeren, tot zulke diepgaande veranderingen op hersenniveau dat het leven volledig wordt opgeslokt.

Kenmerken van de persoonlijkheid van iemand met een gokverslaving

Het profiel van een gokverslaafde wordt bijna altijd gedefinieerd als dat van een jongvolwassene die er lang over doet om zich bewust te worden van zijn of haar probleem.

We zien deze klinische aandoening steeds vaker bij adolescenten, meestal jongens, die uiteindelijk financiële schulden bij hun ouders opbouwen. Dit zijn zeer harde realiteiten die vaak vergelijkbaar gedrag vertonen. Wij hebben het geanalyseerd.

Een veelvoorkomende predisponerende factor: trauma

Het gedrag van een gokverslaafde blijft in eerste instantie vaak onopgemerkt. Uiteindelijk is het een vorm van gedragsverslaving die zich in het geheim ontwikkelt en geen fysieke symptomen vertoont. Wanneer psychologische interventie uiteindelijk noodzakelijk wordt, kampen we met een frequentie die de afdruk is van een jeugdtrauma.

Fysiek of emotioneel misbruik en disfunctionele gezinnen zijn de twee factoren die bij deze mensen vaak voorkomen en die vaak tot grote emotionele kwetsbaarheid leiden. In een artikel in BMC Psy chiatry (Engelse link) wordt dit verband benadrukt.

We mogen ook niet vergeten dat deze ervaringen invloed hebben op de ontwikkeling van de hersenen van het kind, en met name op zijn regulerende vaardigheden. Beetje bij beetje hebben deze vroege ervaringen invloed op meerdere vlakken, zoals het zelfbeeld, het vermogen om goede sociale relaties op te bouwen, een bijna terugkerende angst…

De afgelopen decennia is gokverslaving het type verslaving geworden dat het vaakst in medische centra wordt behandeld, en niet aan middelen gerelateerd is. De meest voorkomende zijn die met bingo en gokautomaten. Er is een duidelijke toename van online gamen onder jongeren.

De kern van elke verslaving: impulsiviteit

De gokpersoonlijkheid manifesteert zich door een dwangmatige behoefte om deel te nemen aan gokactiviteiten. Hun gebrekkige vermogen om impulsen te reguleren werkt als een nucleaire trigger die hen ertoe aanzet om te gokken als een snel bevredigingsmechanisme. Het is vaak ook een emotionele toevluchtsoord waar ze zo hard naar op zoek zijn als er iets niet goed gaat in hun leven.

Houd er ook rekening mee dat deze mensen een zeer lage frustratietolerantie hebben en dat ze slechte psychologische vaardigheden hebben, zowel op het gebied van reflectie als emotionele regulatie.

Ze proberen koste wat kost sterke emoties te ervaren en gokken geeft hen de broodnodige dosis dopamine die de cycli van plezier en beloning versterkt. Het probleem is natuurlijk dat er steeds vaker aan gokken wordt blootgesteld, de impulsiviteit toeneemt en de verslavingscyclus prominenter wordt.

Het spel is jouw toevluchtsoord om te ontsnappen aan de realiteit

Er zijn mensen die aan de dagelijkse problemen ontsnappen door een wandeling in het bos te maken of mandala’s te schilderen. Anderen gaan daarentegen naar een wedkantoor en verliezen hun volledige maandsalaris.

Als we het psychologische patroon van een gokverslaafde willen begrijpen, moeten we ons iemand voorstellen die probeert te ontsnappen aan de realiteit. Hij of zij doet dat op een uiterst ongelukkige manier.

Gokken fungeert als een toevluchtsoord vol opwindende prikkels die verdriet camoufleren, frustraties verdoven en angsten niet oplossen… In plaats van hun zorgen onder ogen te zien, verlangen ze ernaar om los te komen van de realiteit, waardoor de oorspronkelijke problemen alleen maar erger worden (en er nog ernstiger problemen ontstaan).

Dwangmatige gokkers liegen

Gokverslaving leidt vaak tot een terugkerend patroon van liegen. Deze mensen liegen om de omvang van hun probleem te verbergen. Bovendien zijn ze experts in het goedpraten van hun financiële verliezen en zijn ze erg goed in het verdoezelen van de uren die ze aan gokken besteden. Dit gedrag duurt maanden en soms zelfs jaren en schaadt het vertrouwen van de mensen om je heen volledig.

Lage tolerantie voor frustratie en slecht humeur

Het onvermogen om frustratie te verdragen is een eigenschap die veel mensen die verslaafd zijn aan gokken, vertonen. Dit leidt tot duidelijke problemen bij het omgaan met stress en ongemak, en tot een negatieve houding die vaak leidt tot woede. Zodanig zelfs dat hun gebrek aan geduld vaak uitmondt in boosheid en een slecht humeur.

Met zulke profielen is het moeilijk leven. Elke situatie waarin ze zich aangevallen, afgewezen of tegengesproken voelen, vergroot hun negativiteit. Het is ook belangrijk om op te merken dat het onvermogen om momenten van emotioneel ongemak of frustratie te verdragen bijdraagt aan terugval. Dit maakt herstel tot een delicaat en complex proces.

De valkuil van vervormd denken

“Ik heb de controle.” “Nog één keer en het is de laatste.” Het psychologische profiel van een gokverslaafde wordt gekenmerkt door een geest die wordt gedomineerd door meerdere cognitieve vervormingen. Deze disfunctionele ideeën kunnen ertoe leiden dat het maanden duurt voordat ze zich bewust worden van hun probleem.

Bovendien weerhoudt dit defensieve en vaak vijandige zelfbedrog hen ervan om gespecialiseerde hulp te accepteren. Ze werpen een heel palet aan rechtvaardigingen op die niet te overwinnen zijn en die de cyclus van verslaving alleen maar verergeren. In sommige gevallen worden extreme situaties bereikt, zoals grote financiële schulden of zelfs het vervallen in een andere verslaving.

Een zeer gefragmenteerd zelfbeeld

Elke verslaving herbergt een hoop schaamte en tekortkomingen. De dwangmatige gokker toont in feite een verslechterd zelfbeeld dat hij beschermt met vele lagen van zelfverdediging. In een artikel in het Journal of Gambling Studies (Engelse link) wordt dezelfde relatie tussen een laag zelfbeeld en de neiging tot problematisch gokken benadrukt.

Het spel verandert langzaam in een soort valse reddingsboei die gevoelens van falen en leegte verdooft. Ook in die sfeer waarin men zichzelf kan introduceren om de pijn te verlichten die voortkomt uit een laag zelfbeeld. Naarmate het probleem echter verergert, vernietigt zelfhaat alle resterende kracht die iemand nog heeft.

Sociale isolatie, een gevolg van gokverslaving

Sociale isolatie is zowel een gevolg als een oorzaak van verslaving. Vaak distantiëren deze mensen zich van hun geliefden, uit schaamte of omdat hun gedrag conflicten veroorzaakt. En het ontbreken van gezonde verbindingen versterkt het gevoel van eenzaamheid, waardoor gamen een allesoverheersende factor wordt.

Een gokverslaving bgrijpen om te handelen

Inzicht in het psychologische profiel van de gokverslaafde is essentieel voor het ontwikkelen van effectieve interventiestrategieën. In deze gevallen vormt een allesomvattende aanpak, die psychologische, sociale en gezinsondersteuning omvat, een essentiële basis om herstel te bevorderen en de kwaliteit van leven van de patiënt te verbeteren.

We moeten ons van één aspect bewust zijn. Er is veel meer investering nodig in programma’s ter preventie van gokverslaving. Zoals we al eerder aangaven, zijn tieners frequente gebruikers van online goksites, waaronder ook gokhuizen. Als ze bovendien uit disfunctionele gezinnen komen, neemt de neiging tot dit soort consumptie toe. Laten we er eens over nadenken.