Wat ervaren mensen met een sociale angststoornis?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Laura Reguera.

Laatste update: 27 december, 2022

Als jij iemand bent met een sociale angststoornis, dan realiseren de meeste mensen zich vast niet hoeveel jij eigenlijk lijdt. Spreken in het openbaar maakt je niet alleen nerveus, je raakt er regelrecht van in paniek. Als je je in een groep begeeft, denk je dat iedereen naar je kijkt. Je bent ervan overtuigd dat ze denken dat je een lachertje bent, en dat je daar niet eens zou moeten zijn. Je wou dat je thuis was in plaats van in deze vreselijke situatie.

Maar dit gebeurt niet alleen met jou als je in een sociale situatie verkeert. De gedachte alleen al aan een feestje of een vergadering, maakt je nerveus. Je denkt na over welk excuus je nu weer kunt gebruiken om maar niet te hoeven gaan. Je zou alles geven om te kunnen ontsnappen, maar wat kun je eraan doen?

Wat is een sociale angststoornis?

Laten we eerst eens kijken wat een sociale angststoornis, ook wel sociale fobie genoemd, eigenlijk is. Angststoornissen zijn, in wezen, intense angsten over specifieke stimuli of situaties. Deze angst is natuurlijk irrationeel. Het overvalt je ondanks dat er geen echt gevaar is. Je voelt het op momenten dat het niet nodig is, en in veel grotere mate dan je zou moeten. Het verstoort je normale dagelijkse leven, terwijl dit totaal onnodig is.

Sociale angststoornissen manifesteren zich in situaties van sociale interactie. En aangezien we voortdurend in contact staan ​​met andere mensen, is het niet meer dan logisch dat ons dagelijks leven behoorlijk drastisch wordt beïnvloed. Hebben we nu een fobie voor spinnen of slangen, dan kunnen we er gewoon voor kiezen om deze zoveel als we kunnen te vermijden. We zouden deze angst niet dagelijks hebben. Dit is natuurlijk heel anders bij sociale angst.

Het is een feit dat we allemaal wel nerveus kunnen worden wanneer we nieuwe mensen ontmoeten of wanneer we op het punt staan in het openbaar te spreken. Meestal lukt het ons echter om ons eroverheen te zetten en genieten we uiteindelijk zelfs van de ervaring.  Dit geldt niet voor mensen met een sociale angststoornis. Hun angst is zo groot dat de ervaring hun gedrag negatief zal beïnvloeden, wat de angst helaas alleen maar nog meer zal versterken.

Hoe werken de cognitieve vooroordelen van mensen met een sociale fobie?

Het is heel belangrijk om te benadrukken dat een sociale angststoornis een aanzienlijke invloed heeft op wat en hoe we denken. Laat me het uitleggen. We hebben allemaal cognitieve vooroordelen op basis waarvan ons brein de informatie die we om ons heen ervaren, verwerkt.

Mensen met een sociale angststoornis zijn er over het algemeen gevoelig voor of anderen naar ze kijken of niet. Hun lichaam toont duidelijk het ongemak dat ze voelen in de vorm van blozen, een bevende stem enz. Als gevolg hiervan hebben de mensen om hen heen de neiging om hen negatief te beoordelen. Maar niet alleen dat, in hun gedachten versterken mensen met een sociale angststoornis deze negatieve momenten. Dit zorgt ervoor dat zij ook nieuwe sociale situaties op een zeer negatieve manier benaderen.

Laten we een voorbeeld nemen. Een persoon met een sociale angststoornis zal gevoeliger zijn voor de gebaren van andere mensen wanneer hij met ze in gesprek is, en zal deze gebaren interpreteren als tekenen dat ze hem niet leuk vinden. Tijdens het gesprek herinnert hij zich misschien een specifieke situatie waarin hij het niet goed kon vinden met nieuwe mensen. Dit wordt al snel een vicieuze cirkel van negatieve gedachten. Je kunt nu waarschijnlijk precies zien wat deze mensen doormaken.

Welke angsten hebben mensen met een sociale angststoornis?

Op basis van wat we zojuist hebben uitgelegd over cognitieve vooroordelen, kunnen we nu begrijpen met wat voor angsten mensen met een sociale fobie te maken hebben. Aan de ene kant zijn ze bang dat het duidelijk aan ze te zien zal zijn dat ze nerveus zijn. En aan de andere kant zijn ze bang om het middelpunt van de belangstelling te worden in sociale situaties.

Maar dat niet alleen. Ze zijn ook als de dood dat mensen naar ze kijken of observeren wat ze doen, of zelfs dat ze ze aan nieuwe mensen zullen voorstellen. Naast dit alles zijn ze bang om in het openbaar te eten, drinken of spreken, evenals om te bellen of afspraken te maken.

Al deze angsten zijn direct gerelateerd aan één zeer specifieke angst – de angst om zichzelf belachelijk te maken of negatief beoordeeld te worden. Sterker nog, deze mensen gaan er eigenlijk gewoon van uit dat dit zal gebeuren en juist daarom verschijnt de angst. Deze angst is zo sterk dat ze verstijven. Waardoor wat ze dachten dat zou gebeuren, ook daadwerkelijk gebeurt.

De oorspronkelijke gedachte dat ze minderwaardig zijn wordt versterkt, maar ze realiseren zich niet dat ze hun eigen glazen ingooien. Dit is de reden waarom een sociale angststoornis een psychologische behandeling vereist, bij voorkeur één die gebruikmaakt van cognitieve gedragstherapie. Een sociale fobie is een aandoening die de patiënt aanzienlijk treft, en het is erg ingewikkeld om dit soort gedachten aan te passen zonder de hulp van een gekwalificeerde deskundige.

Afbeeldingen met dank aan Rawpixel, Blake List en Kevin Curtis.