Wanneer mensen zeggen 'ik weet hoe je je voelt'

Zeggen 'ik weet hoe je je voelt' tegen iemand die pijn heeft, kan hem het gevoel geven dat je zijn gevoelens ongeldig maakt. Je kunt immers nooit echt weten wat een andere persoon doormaakt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Wanneer iemand iets tegen je zegt als ‘ik weet hoe je je voelt’, lijkt dit een vriendelijk en medelevend gebaar. Vanuit psychologisch oogpunt is dit echter niet altijd de beste opmerking die je kunt maken.

In werkelijkheid kun je namelijk nooit echt volledig begrijpen wat een andere persoon doormaakt. Het is vaak daarom beter om alleen maar te luisteren en de ander te laten weten dat je hem steunt.

Een van de redenen waarom deze opmerking problematisch kan zijn, is omdat je vaak niet eens precies weet of begrijpt wat je zelf voelt. Dus als iemand er dan bijna terloops uitgooit dat hij precies weet wat je doormaakt, is dit eigenlijk niet echt gepast. De meeste mensen zijn geen therapeuten of experts op het gebied van psychologie.

Je zult dit hoogst waarschijnlijk ervaren bij degenen die het dichtst bij je staan. Ouders maken bijvoorbeeld vaak gebruik van deze opmerking om met hun kinderen te praten. Door tegen een kind te zeggen ‘ik weet hoe je je voelt’, geef je hem echter niet de ruimte om je in zijn eigen woorden te vertellen wat hij precies doormaakt.

Vergeet nooit dat ieder mens uniek is en in zijn eigen universum leeft. Dit universum kan chaotisch zijn. Er kunnen planeten zijn die alle kanten op razen en kleine zwarte gaten die niemand anders kan zien.

Wanneer mensen zeggen: ‘Ik weet hoe je je voelt’, is dit vaak juist niet het geval

De meesten van ons hebben helaas de slechte gewoonte om dingen aan te nemen in plaats van ernaar te vragen. Dit doen we omdat het minder cognitieve inspanningen vereist en we er soms zelfs wat tijd mee kunnen besparen. Het is veel makkelijker om ervan uit te gaan dat je iets weet op basis van de informatie die je al hebt.

Stel je bijvoorbeeld eens voor dat een collega je vertelt dat zij een slechte dag heeft gehad met haar partner. Je bent waarschijnlijk geneigd te zeggen: ‘Ik weet precies hoe je je voelt’.

Dit geeft jou wellicht het gevoel dat je medeleven toont en verbinding maakt met je collega. In feite is dit echter niet het geval. We hebben vaak de neiging te vergeten dat het emotionele kader van een ander nooit hetzelfde zal zijn als dat van onszelf.

Bovendien is het in dit soort situaties helemaal niet zo medelevend om tegen de ander te zeggen dat je weet hoe zij zich voelt. In plaats van de gevoelens van de ander te erkennen en te valideren, valideer je hiermee namelijk alleen je eigen gevoelens. En hier heeft je collega natuurlijk niet zoveel aan.

We zijn van nature geneigd om verbinding te maken met anderen, maar we weten niet altijd hoe

Terwijl ze onderzoek deden voor een studie aan de Universiteit van Virginia, kwamen Drs. Lane Beckes en James A. Coan tot een zeer interessante ontdekking.

Ze ontdekten namelijk dat het menselijk brein een reeks neurale patronen heeft die uitsluitend gericht zijn op het maken van verbindingen met andere mensen. Hierdoor hebben we soms zo’n sterke band met anderen dat we hun lijden echt kunnen voelen.

Voelen wat een ander voelt, stelt ons echter niet altijd in staat om ook zijn realiteit volledig te begrijpen. Een moeder kan lijden voor haar kind zonder echt te weten wat er met hem aan de hand is.

Een vriend kan je pijn voelen zonder precies te begrijpen waar je doorheen gaat. Daarom is het zo belangrijk om te weten hoe je op een passende en respectvolle manier verbinding kunt maken met een ander.

Hoe kun je het beste contact maken met iemand die het moeilijk heeft?

Of het nu gaat om een kind, een tiener, je beste vriend of een vreemde, probeer opmerkingen als ‘ik weet hoe je je voelt’ te vermijden. Probeer er niet vanuit te gaan dat twee mensen die dezelfde situatie doormaken, ook noodzakelijkerwijs dezelfde emoties ervaren.

We geven even een voorbeeld. Drs. Klaus R. Scherer en Agnes Moors van de Universiteit van Genève voerden namelijk een interessant experiment uit. Ze stelden 3.000 volwassenen dezelfde vraag: hoe zou je je voelen als je twee vrienden in negatieve zin over je zou horen roddelen?

Verrassend genoeg identificeerden de onderzoekers tot wel 14 verschillende soorten emotionele reacties op die stelling. Sommige mensen zeiden dat ze boos zouden zijn.

Anderen zouden zich schamen en teleurgesteld zijn. Sommigen zouden zich schuldig voelen, anderen zeiden dat ze zich eenzaam zouden voelen, en sommigen zeiden zelfs dat het ze niet veel zou kunnen schelen omdat iedereen die achter hun rug over hen zou roddelen simpelweg geen echte vriend kon zijn.

Gezien het brede scala aan mogelijke emotionele reacties op alleen al dit eenvoudige scenario, lijkt een opmerking als ‘ik weet hoe je je voelt’ steeds minder gepast. Hoe kunnen we dan echter nog meer reageren?

Het belangrijkste is om te weten hoe je echt moet luisteren. Onthoud vervolgens dat bepaalde woorden en opmerkingen ervoor kunnen zorgen dat de ander een muur optrekt.

Wat je kunt doen

• Probeer geen dingen te zeggen als ‘Dat is toch niets’, ‘Ik heb het ook meegemaakt, volgens mij overdrijf je een beetje’, ‘Dit overkomt jou nou altijd’, ‘Probeer je op iets anders te richten’, enz.
• Zeg in plaats van ‘Ik weet hoe je je voelt’ liever ‘Vertel me hoe je je voelt’.
• Het is niet altijd makkelijk om uit te drukken wat je voelt. Emoties zijn complex en chaotisch. Het accepteren en begrijpen van emoties kost dan ook tijd. Wat iemand echt nodig heeft als hij met al deze emoties geconfronteerd wordt, is steun en veiligheid.

Soms is het al voldoende om simpelweg te zeggen: ‘ik ben er voor je’. Uiteindelijk zou het namelijk je doel moeten zijn om aanwezig en beschikbaar te zijn. Probeer een gevoel van veiligheid en intimiteit te creëren waarbij niets wordt verondersteld en niemand oordeelt over een ander of een ander zijn gevoelens.