Waarom we verliefd worden op wat eigenlijk onbereikbaar is

Misschien is het omdat we – in sprookjes, series, films en boeken – zo veel romantische liefdesverhalen lezen en zien. Of omdat we graag lijden en een soort masochistisch genot halen uit amoureuze zelfkwelling. Dat we onszelf telkens tot slachtoffer maken van onhaalbare, doch dwangmatig verheerlijkende verkeringsfantasiëen, heeft namelijk maar een beperkt aantal (psycho)logische verklaringen.

Dat wat bij voorbaat lijkt te zijn uitgesloten – of het nou het vriendje van een vriendin is, een filmster, of iemand die op het eerste gezicht totaal niet bij ons past – is doorgaans gek genoeg hetgeen (of degene die) we het meest aantrekkelijk vinden. Natuurlijk luidt het bekende gezegde niet voor niets: het hart heeft zijn redenen die het verstand niet kent. Maar als deze zucht naar het onmogelijke je leven in de greep houdt, dan kan dit artikel je wellicht helpen.

Wegwijzers in onze wilde zoektocht naar het onmogelijke

Heb je je wel eens (of zelfs vaker) verlekkerd aan iemand die je – om diverse redenen – niet kon krijgen? Kijk je überhaupt naar getrouwde of verloofde mensen als potentieel avontuurtje of lustobject? Smaakt niets je beter dan (het vooruitzicht van) verboden ‘vruchten’?

Uiteraard heeft iedereen het recht om naar eigen wens en inzicht te leven, het probleem ligt er echter in hoezeer we zelf te lijden hebben onder, en van, onze eigen verlangens, gewoonten en beslissingen. In het geval van dwaze verliefdheden, zijn er meerdere motieven denkbaar:

Het overwaarderen van wat niet kan of mag

Het gebeurt op allerlei gebieden: van relaties en spullen tot koopwoningen en vakanties. We idealiseren altijd iets dat (nog, of momenteel) ontbreekt, dat niet beschikbaar, of uiterst zeldzaam en exclusief is. Dit geldt niet geheel toevallig zowel voor ons winkelgedrag als ons sollicitatie- en flirtgedrag! Mocht je bijvoorbeeld verliefd worden op een reeds gehuwde man, dan beeld je je misschien in dat hij ‘bezet’ blijkt juist omdat hij de moeite (van het begeren) dubbel en dwars waard is. Als hij jou positief opgevallen is, en je waarneemt dat ook anderen hem bovengemiddeld bewonderen, dan wordt die spontane aantrekkingskracht alleen nog maar groter.

De charme van het uitgedaagd worden

Omdat we – normaal gesproken – een behoorlijk monotoon en voorspelbaar leven leiden, zijn we erg gretig in het verwelkomen van alles wat de dagelijkse sleur belooft te doorbreken. Dat is dan ook de drijfveer om een ver, exotisch oord als volgende vakantiebestemming te kiezen, om in een hip restaurant met een menukaart vol internationale gerechten te gaan eten of om een niet ontvankelijk persoon proberen te veroveren.

We kunnen de routine niet langer verdragen, en één van de manieren om daaraan te ontsnappen, is door ongeschreven sociale regels, en conventies, te overtreden, of zelfs brutaal aan je laars te lappen.

Een gebrek aan zelfvertrouwen of eigenwaarde

Het betreft vaak de liefde, maar hetzelfde principe is van toepassing op bijna al onze ambities en toekomstprojecties. Veel mensen stellen zichzelf – express, en dus met voorbedachte rade – praktisch onmogelijke doelen. Aldus kunnen ze – zonder zichzelf echt iets te hoeven verwijten als hun voornemen flopt – blijven geloven dat de oorzaak van het falen niet bij hen lag, maar meer bij de gecompliceerde of weerbarstige situatie per se.

Volgens deze interpretatie zijn zij zelf geheel gevrijwaard van enige verantwoordelijkheid. Er stelselmatig niet in slagen om het beoogde te bereiken ligt nooit aan mij, maar altijd aan de omstandigheden en de ontoegankelijkheid van het doel zelf. Ze geven desondanks zelden toe – noch aan anderen, noch aan zichzelf – dat ze hun lot juist aan dát specifieke doel verbinden omdat ze vooraf al zeker weten dat het op een fiasco zal uitlopen.

Bindingsangst

Dit is evengoed een veelgebruikt excuus voor het saboteren van serieuze relaties, voor het rechtvaardigen van en genoegen nemen met seksuele escapades (onenightstands), of voor het geobsedeerd versieren van en naar bevestiging bedelen bij een collega op kantoor. Als je je – bewust of onbewust – niet wilt of durft te committeren, zul je namelijk geheid iemand najagen die de facto niet bij je past.

Onverbeterlijke romantisering

Veel vrouwen brengen zichzelf reddeloos in beroering en vervoering door te doen alsof zij de prinsessen en protagonisten zijn uit populaire idyllische films, boeken en sprookjes. Het einde van zulke verhalen is altijd volmaakt, ‘…en ze leefden nog lang en gelukkig’. Door je al fantaserend voor te stellen dat de man waar je thans naar smacht je favoriete, zij het fictieve prins op het witte paard is, creëer je een verschrikkelijke, verlammende vrees dat deze liefde werkelijkheid zou kunnen worden, of juist dat de rauwe realiteit daar nooit aan zal kunnen voldoen.

Kunnen we leren om niet op het onmogelijke verliefd te worden?

Absoluut! Door de beste versie van jezelf te zijn en te vertrouwen op je eigen potentie. Analyseer vóór alles de excuses, of alibi’s, die je er – innerlijk – toe verleiden om steeds de verkeerde mensen te kiezen. En herken helder de mentale, emotionele en materiële omstandigheden die daar – in negatieve zin – aan blijven bijdragen. Breng daarna de volgende vier tips in de praktijk:

Heb meer oog voor degenen die al om je geven

Dit betekent nadrukkelijk niet dat je verplicht verliefd zou moeten worden op je beste vriend of favoriete collega op het werk. Maar vaak ben je te (obsessief) gefocust op geïdealiseerde, onbenaderbare partners die je aanbidding en vurige passie naar alle waarschijnlijkheid nooit zullen beantwoorden. Geef en gun jezelf de kans – en de toestemming – om je blikveld te verruimen en rustig rond te kijken in je directe omgeving.

Onthoud dat het leven geen geregisseerde film is

Als je – al is het enkel in de privacy van je eigen gedachten – door een heroïsche ridder en zijn sneeuwwitte ros gered verwacht te worden van een helse heks, om vervolgens samen op een door hem getemde draak naar een luchtkasteel hoog in de hemel te vliegen, schud jezelf dan even goed wakker! Niet alleen omdat draken niet bestaan, en de middeleeuwen al lang en breed voorbij zijn, maar meer omdat jezelf fixeren op een imaginaire affaire je belet om de enige echte liefde van je leven in het hier-en-nu te ontmoeten.

Laat je niet be- of overheersen door negatieve gedachten

Geloof niet dat een getrouwd iemand daten voor jou het hoogst haalbare is. Want daarmee verlaag je – ten onrechte – jezelf, en dat verdien je niet. De dominante impuls, of drang, om verliefd te worden op het onmogelijke kan namelijk te maken hebben met eerdere, rampzalige relaties. Op die manier vermijd je immers, indirect, dat je weer aan zulk lijden wordt overgeleverd. Maar deze op angst gebaseerde strategie geneest je oude wonden niet, en jezelf schrapzetten in de overtuiging dat je gegarandeerd ongelukkig bent (en blijft) in de liefde helpt je niet om ooit wel je ware ‘wederhelft’ te vinden.

Vertrouw op je vaardigheden en karakter

Het zou kunnen dat je liefde niet beantwoord wordt omdat hij, of zij, niet eens weet – of zelfs maar beseft – wat voor bijzonders je allemaal te bieden hebt. Je hoeft je unieke persoonlijkheid heus niet te verbergen – integendeel! En her-inner je dat je eigenlijk altijd eerst oprecht van jezelf dient te houden, voordat je überhaupt liefde en genegenheid van anderen zal ontvangen.

Hoe je het ook wendt of keert, sommige mensen lijkt zich helaas door niets of niemand te laten tegenhouden om de liefde consequent te corrumperen tot dwangmatige martelgang of utopisch-frustrerende fata morgana. Door hun koortsachtige hartstocht te projecteren op een persoon die noch beschikbaar, noch bereikbaar is, en dat waarschijnlijk nooit wordt, doen zij uiteindelijk vooral zichzelf tekort. Zij ketenen zich mentaal vast aan zelfgecreëerde illusies, en ontnemen zichzelf zo de mogelijkheid om een (ge)liefde te (be)leven die ze daadwerkelijk kunnen aanraken, kussen, en in de ogen kijken.

* Ter informatie: dit artikel lijkt misschien meer gericht op vrouwen, maar vergeet alsjeblieft niet dat dit geen exclusief vrouwelijk verschijnsel is. Minstens evenveel mannen worstelen met de hierboven beschreven cyclus van bindingsangst en romantische zelfbegoocheling. Ook zij kunnen profiteren van de geopperde aanbevelingen.

Acht dingen die je moet weten over ware liefde

Liefhebben houdt in dat je werkelijk begrijpt, erkent en aanneemt dat mensen net zoveel gebreken hebben als deugden, dat sommige gewoonten ons een ongemakkelijk gevoel kunnen geven…   Lees meer .