Waarom vinden je hersenen altijd problemen?

Je hersenen hebben meer neuronen dan er sterren in de melkweg zijn. Het heeft echter een bijzonder gebrek. Het vindt altijd problemen waar er geen zijn. Waarom is dit? Wat is het nut van deze functie?

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Je probeert het, maar het lukt niet. Je probeert je geest ervan te overtuigen dat alles in orde is en niet stil te staan bij dingen die niet belangrijk zijn. Toch ben je daar, niet in staat om te slapen en het vuur van zorgen aan te wakkeren. Daarom vraag je je misschien af waarom je hersenen altijd problemen vinden?

Je bent er waarschijnlijk aan gewend om te horen dat je zorgen maken niet goed is. Sommigen beweren dat de reden voor overmatige zorgen het gevolg is van latente angst. De neurowetenschap beweert echter dat de menselijke geest veel van de dingen eromheen moet analyseren. Zo anticipeer je op risico’s en kun je daarop inspelen.

Als mensen brengen we ons leven door met piekeren en onze aandacht richten op een groot aantal verschillende dingen. We lijken bijna op de klassieke Auguste Rodin-figuur, The Thinker. We leggen onze kin op één hand en beginnen ons zorgen te maken. In feite is ons brein, de meest complexe structuur in het universum, ontworpen om 24 uur per dag te denken. Dit kan vermoeiend zijn.

Gelukkig kunnen we er allemaal meer controle over uitoefenen om die cycli van overmatig en ongezond herkauwen te voorkomen.

Waarom vinden je hersenen altijd problemen?

Een van de eindeloze taken die je hersenen uitvoeren, is het zorgen maken. Terwijl je longen ademen en je hart klopt, waardoor de bloedcirculatie wordt gestimuleerd, analyseren je hersenen mogelijke toekomstige gebeurtenissen om hun eigen overleving te garanderen.

De belangrijkste kracht van het moderne menselijke brein is om mogelijke scenario’s voor te stellen om beter door de wereld te navigeren. Scenario’s zoals, wat als je dat rapport sneller schrijft, zodat je er goed uitziet bij je baas en niet ontslagen wordt?

Of wat als je de reis niet met de auto maakt, maar met het vliegtuig, wat is veiliger? Sterker nog, je creëert bijna constant mogelijkheden om risico’s te voorkomen en erop te reageren.

Op deze manier, als je hersenen altijd problemen tegenkomen, is dat omdat het gedwongen is te anticiperen op wat er kan komen. Is het echter normaal om altijd de toekomst in de gaten te houden en te anticiperen op het ergste?

Duidelijk niet. In feite moet je alleen bezorgd zijn als het terecht en noodzakelijk is om dit te doen. Omdat overmatig herkauwen leidt tot stress en angst. Laten we meer te weten komen over waarom je hersenen in deze toestanden afdrijven.

Zorgen als een poging om de toekomst te beheersen

Je brein houdt niet van losse eindjes, onzekerheid of het onbekende. Het wil alles onder controle hebben. Daarom is een van de dingen die je het meest dwarszit, denken aan de toekomst en niet weten wat er kan gebeuren. Dit is wat Dr. Thomas D. Borkovec et al verklaarden in een onderzoek (Engelse link) in de jaren tachtig naar de exploratie van zorgen.

Je brein vindt altijd problemen vanwege zijn poging om te anticiperen en een onzekere toekomst een beetje duidelijker en veiliger te maken. Hoewel dit misschien logisch lijkt, is er een kleine fout. Het is het feit dat je illusie van controle vals is. Je hebt echter de neiging om te denken dat als je je meer zorgen maakt, het beter zal aflopen.

Dit doet je denken dat als je je ontspant of je aandacht afleidt van morgen, er iets catastrofaals zal gebeuren.

De feedbacklus tussen de amygdala en de prefrontale cortex

Je hersenen werken op een bepaalde manier als het gaat om het verwerken van veel van de dingen die je omringen. In feite komen zorgen en herkauwen voort uit wat bekend staat als een feedbacklus. Dit werkt als volgt:

• De amygdala is de regio die verantwoordelijk is voor het detecteren van alarmsignalen, zowel extern (bedreigingen of fysieke risico’s) als intern (zorgen, angst, enz.).
• Vervolgens geeft het die signalen door aan de prefrontale cortex om het te analyseren en te verwerken. Verwacht wordt dat dit het alarmsignaal moet rationaliseren, de amygdala moet kalmeren en de zorgen uit je hoofd moeten verdwijnen. Dit is echter niet altijd het geval.
• De prefrontale cortex verbeeldt zich soms meer dingen die mis kunnen gaan op basis van die prikkels. De feedbacklus wordt dus geactiveerd.

Je brein ziet de dingen niet in perspectief

Wanneer je geest de motor van zorgen voedt, doet zich een zeer opvallend fenomeen voor. Je richt je aandacht op de details. Het is alsof je niet verder kunt kijken dan je eigen neus en je denkt dat er een storm op komst is. Je gelooft het omdat je niet kunt zien dat je echt onder een schaduwrijke boom staat. Maar om de hoek schijnt de zon volop.

Waarom vinden je hersenen altijd problemen? Dat komt omdat je niet altijd op een evenwichtige manier naar de wereld kijkt. Factoren als stress en angst zorgen ervoor dat je geobsedeerd raakt door details, met geïsoleerde en specifieke aspecten die niet altijd met elkaar samenhangen.

Het is moeilijk om je focus te verbreden en afstand te nemen, want alleen als je geest ontspannen is, kun je de dingen in perspectief zien en niet met tunnelvisie.

Je moet je realiseren dat 97 procent van alles waar je je zorgen over maakt, nooit zal gebeuren. Het is alleen het product van een angstige geest die je straft met zijn vervormingen en misvattingen.