Waarom loop je door al je zorgen voordat je in slaap valt?

Als je 's avonds naar bed gaat, wil je alleen maar acht uur rusten. Je hersenen zijn het er echter niet altijd mee eens en willen dat je al je zorgen doorneemt.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 27 december, 2022

Als je een van die mensen bent die merkt dat je aan al je zorgen denkt voordat je gaat slapen, weet je hoe vermoeiend deze gewoonte kan zijn. Je springt van gedachte naar gedachte, als een nieuwsgierige eekhoorn die van tak naar tak springt. In feite bespreek je elke gebeurtenis of omstandigheid tot in detail, en hoewel je weet dat het veel beter is om je geest rust te gunnen, maak je je urenlang zorgen.

Het zou mooi zijn als het gemakkelijk was om dit proces te stoppen. Inderdaad, je zou graag in bed kunnen kruipen en weten dat je in slaap zult vallen zodra je hoofd het kussen raakt. Het maakt echter niet uit hoe stil je omgeving is, je geest blijft je catalogus van zorgen doorlopen.

Soms is het niet genoeg om alleen je existentiële problemen te bespreken. Er zijn zelfs dagen dat je zelfs je meest verdrietige, meest verontrustende of gênante momenten herbeleeft. Dan, bijna zonder het te beseffen, bevind je je zich in een nog slechtere situatie en wil je gewoon niet slapen.

Als je bekend bent met dit soort situaties, zul je blij zijn te weten dat het een extreem veel voorkomend psychologisch fenomeen is en dat er strategieën zijn om ermee om te gaan.

Waarom overloop je al je zorgen voordat je in slaap valt?

Als je je zorgen voor het slapengaan doorneemt, gebeurt er iets vreemds. Je probeert bijvoorbeeld waarschijnlijk de leukste, meest comfortabele en gelukkige gedachten te kiezen om over na te denken. Je geest heeft echter andere ideeën. In feite is het op dit specifieke moment extreem selectief met betrekking tot het mentale materiaal waarmee het wil werken.

De oorsprong van deze toestand is niets anders dan angst. Inderdaad, het zijn over het algemeen mensen die lijden aan een latente angststoornis die het vaakst deze toestanden van intense zorgen vertonen die het moeilijk maken om een goede nachtrust te krijgen.

Het feit dat de hersenen vlak voor het slapengaan een angstige piek hebben, is echter te wijten aan een opvallend evolutionair mechanisme. Laten we dat eens van dichterbij bekijken.

Je hersenen evalueren situaties en prestaties om beter te overleven

Ons menselijk brein van de 21e eeuw is het resultaat van duizenden jaren evolutie. Dit is ongetwijfeld voordelig. Het heeft echter nog steeds bepaalde ontwerpfouten die nog niet zijn verholpen. Deze tekortkomingen hebben betrekking op de manier waarop we dagelijkse uitdagingen blijven verwerken, hoe groot of klein ze ook zijn.

Als mensen zijn we geen jager-verzamelaars meer en leven we niet langer in wilde omgevingen vol risico’s. Desalniettemin reageert onze geest alsof we dat zijn, en het verwerkt voortdurend bedreigingen.

Bovendien is de stilte van de nacht het ideale moment om situaties en prestaties te evalueren en eventuele waarschuwingen of risico’s te detecteren. In feite hebben we de neiging om alles te analyseren.

Als je aan al je zorgen denkt voordat je naar bed gaat, duurt het niet lang voordat je hersenen de tekenen van gevaar tot in de kleinste details zien. Als je bijvoorbeeld denkt dat je je op je werk niet assertief hebt gedragen, vertellen je hersenen je dat je misschien ontslagen wordt.

Of, als je denkt aan dat laatste bericht dat je naar een vriend hebt gestuurd waarop ze nog niet hebben gereageerd, zou je tot de conclusie kunnen komen dat ze je ghosten.

Latente angst

Dr. Luc Staner, van het slaaplaboratorium van het farmaceutische bedrijf FORENAP in Rouffach (Frankrijk), deed onderzoek (Engelse link) dat de relatie tussen angststoornissen en slaapstoornissen aan het licht bracht.

Hij beweerde dat aandoeningen zoals gegeneraliseerde angststoornis en posttraumatische stressstoornis achter deze realiteiten zitten.

Als je vlak voor het slapengaan aan je zorgen denkt, val je in de cyclus van het denken van herkauwers. Deze ervaring gebeurt echter niet alleen aan het eind van de dag. In feite hangen obsessieve en zelfkritische ideeën de hele tijd stilletjes op de achtergrond rond. In de rust van de nacht zet je interne dialoog echter het volume hoger, waardoor dit soort gedachten veel meer aanwezig zijn.

Personen met perfectionistische neigingen hebben een grotere kans om dit soort gedachten te ervaren.

Hoe te stoppen met piekeren voor het slapengaan?

Wanneer je je hoofd op het kussen legt en in zorgen wordt gehuld, lijdt zowel je fysieke als mentale gezondheid. Omdat een gebrek aan slaap je bestaande angst intensiveert. Om deze reden moet je enkele wijzigingen aanbrengen. Hierbij wordt gefocust op twee gebieden. Ten eerste het zorgen voor je slaaphygiëne en ten tweede het beheersen van je eigen stemmingsstoornis.

Hier zijn enkele richtlijnen die kunnen helpen:

• Leer probleemoplossende technieken.
• Wijd een specifiek uur van de dag toe om op te lossen wat je angst bezorgt (zorgprogrammering).
• Introduceer diepe ademhalings- en ontspanningstechnieken in je dagelijkse routine.
• Volg dezelfde routines bij het naar bed gaan en opstaan.
• Vermijd grote maaltijden en lichamelijke inspanning vlak voor het slapengaan.
• Koppel elektronische apparaten twee uur voordat je naar bed gaat los. Onthoud dat schermen stimulerend werken en het moeilijk maken om ‘s nachts uit te rusten.
• Zorg ervoor dat je de slaap nadert met een ontspannen geest en niet met een afgrond van zorgen.

Het is niet gemakkelijk om je geest te leren het volume van je zorgen te verlagen. Het is echter nooit te laat om andere routines en benaderingen vast te stellen. Op deze manier kun je in een staat van psychologische rust komen en niet eeuwig alarm.