Waarom doen we het altijd hetzelfde om problemen op te lossen?

Als je een probleem hebt, is het je dan opgevallen hoe je vaak steeds weer dezelfde oplossingen toepast, ook als de resultaten niet effectief zijn? Waarom doen we dit? En wat belangrijker is, hoe kunnen we ophouden het te doen?

Problemen zijn, natuurlijk, een van de grootste zorgen in het leven. Het leven is niet gemakkelijk en wordt belemmerd door de moeilijkheden die in je dagelijks leven vaak opduiken. Nog erger is het als die moeilijkheden uitgroeien tot echte problemen. Wat zijn dus de beste methoden om problemen op te lossen? Lees verder om erachter te komen!

Problemen stagneren en blokkeren je natuurlijke evolutie en belemmeren je groei. Dit is vooral het geval als ze niet opgelost worden. Mensen leven er uiteindelijk mee, en hun hele leven draait uiteindelijk om de controle die deze problemen op hen uitoefenen.

Als moeilijkheden voortdurend in problemen veranderen, dan toont dit dat dit het resultaat is van herhaalde mislukte pogingen om ze op te lossen.

Deze pogingen om problemen op te lossen kunnen de zaak ook verergeren, want ze worden ook een probleem! Hoe meer je ze probeert op te lossen, hoe meer je hetzelfde eindresultaat ervaart. Een, als gevolg daarvan, hoe meer het probleem in je leven verankerd raakt.

Problemen oplossen: wat te doen?

Pogingen om problemen op te lossen zijn een reeks acties en interacties waarmee je de moeilijkheden die je ondervindt hoopt op te lossen. Deze acties zijn de typische mechanismen waartoe een mens zijn toevlucht neemt als hij met een obstakel geconfronteerd wordt.

In het algemeen benutten mensen hun creativiteit niet als ze problemen proberen op te lossen. De conceptuele kaders die we hebben, en die beheerst worden door rationele logica (en er zijn veel situaties waarin logica niet effectief is), hebben een heel smal repertoire. Ze variëren niet erg in kwalitatieve zin.

Als mens ben je echter geneigd meer in het kwantitatieve domein te doen. Je bent geneigd steeds weer dezelfde dingen te doen, ook als de resultaten niet het gewenste effect hebben en op een mislukking uitlopen. Hier zijn enkele voorbeelden:

• Ondanks het feit dat hun kind problemen blijft hebben met studeren, blijven de ouders hun toevlucht nemen tot privéleraren. Ze krijgen slechts geringe verbeteringen, als ze al verbetering krijgen.
• De dochter die niet wil eten en haar moeder blijft haar onder druk zetten met hetzelfde voedsel. Daardoor ontstaat alleen maar een grotere afkeer van voedsel.
• De baas die een werknemer steeds berispt over zijn inefficiëntie. Daardoor ontstaat er grotere spanning, die hun inefficiëntie alleen maar vergroot.
• De ouders die tegen hun kind schreeuwen en zeggen dat het moet ophouden met schreeuwen.

Zoals je ziet, zijn deze pogingen om problemen op te lossen gewoon selffulfilling prophecies. Mensen besteden zoveel tijd en moeite aan pogingen om een situatie te vermijden, maar uiteindelijk helpen ze die alleen maar groeien.

Waarom doen mensen gewoon steeds weer dezelfde dingen?

Wat zijn de redenen waarom je dezelfde formules blijft toepassen, ondanks hun ondoeltreffendheid? Waarom blijf je proberen het probleem op dezelfde manier op te lossen, ook al bereik je alleen het tegendeel van wat je wilde?

De antwoorden liggen in je geest, en in de manier waarop je informatie verwerkt. De processen en mechanismen die je vaak zult gebruiken zijn gebaseerd op:

• Het zoeken naar oorzaken. Je denken is gebaseerd op lineaire logica en oorzaak en gevolg. Dit betekent dat je telkens als je een resultaat ziet, probeert te verklaren waarom het gebeurt.
• Het verklaringsprincipe. De neiging om de dingen die je doet te verklaren op een eenzijdige en simplistische manier.
• De analytische methode. Je splitst de dingen op in onderdelen, analyseert elk onderdeel en brengt ze allemaal samen in de hoop het hele plaatje te begrijpen.
• Binair denken. Dit schommelt lineair tussen polariteiten (zwart/wit, hoog/laag, gesloten/open).
• Wiskundige logica. Je past vaak deductieve logica toe om emotionele problemen op te lossen.
• Objectieve werkelijkheid. Het koste wat kost volhouden van het zoeken naar, en geloven in, een absolute werkelijkheid, die niet werkelijk gezien kan worden, maar wel objectief waargenomen kan worden.
• Het zoeken naar absolute waarheid. Inzien dat er maar één waarheid is en dat die onthuld moet worden als je het probleem oplost.
• Inzicht. Geloven dat het ontdekken van de uiterlijke werkelijkheid, die absolute waarheid, en het verklaren en begrijpen ervan, de sleutel is tot het oplossen van het probleem.
• Cognitieve traagheid. De neiging om zich herhalende denkpatronen en stereotiepe cognitieve processen van het domino-effect-type toe te passen.

Deze componenten bieden een manier om problemen te benaderen, ze te analyseren, en formules toe te passen om ze op te lossen.

Uit het hoofd geleerde oplossingen toepassen

Wat je in het algemeen zult doen is uit het hoofd geleerde oplossingen toepassen en ze steeds herhalen, waarbij je voortdurend repeterende schema’s toepast. Deze starheid in mentale schema’s vormt de cognitieve modellen van de mens. Je bent een gevangene van deze modellen als je niet in staat bent creativiteit uit te oefenen en over deze grenzen van je mentale grenzen heen te gaan.

De linker, rationele en logische hersenhelft overheerst als je de situatie analyseert om een waarschijnlijke oplossing te vinden. De rechterhersenhelft daarentegen is de meer creatieve en emotionele, en je hersenen degraderen die automatisch precies op het moment dat je hem het meest nodig hebt.

Buiten het kader denken

Je kunt dit probleem duidelijk zien in logische problemen zoals het negen stippen probleem. Dit is een eenvoudig probleem dat moeilijk te leren is, maar het is een duidelijk voorbeeld van mislukte pogingen om problemen op te lossen.

Je plaatst negen stippen zoals in het voorbeeld hieronder, en je moet ze allemaal verbinden zonder je potlood op te tillen, en met behulp van slechts vier rechte lijnen.

Het negen-punten-probleem

Als je de figuur analyseert en naar het patroon en de negen stippen kijkt, dan is het onmogelijk om het vierkant niet te zien. Dit komt door de Gestaltwet van nabijheid, die stelt dat een opeenvolging van punten een rechte lijn vormt.

Je zit dus in zekere zin gevangen binnen dat raster. Alle pogingen om het probleem op te lossen beperken zich tot de omtrek van het vierkant, en niet tot de andere punten.

Om dit probleem op te lossen moet je verder gaan dan de illusie van het omtrekvierkant, want dat is precies wat het is: een illusie. De lijnen die je moet trekken om het probleem op te lossen moeten verder gaan dan de grenzen van het denkbeeldige vierkant.

Het vierkant dat je ziet is niet alleen een vierkant, maar het is ook een metafoor voor je eigen “vierkante” manier om de dingen te zien; de starre ideeën die je niet toestaan af te stappen van je normale methoden om informatie te verwerken.

De behoefte aan creativiteit

Verder gaan dan het “mentale vierkant” vereist creativiteit. Hier is de theorie van de twee hersenhelften een bruikbare. Het vierkant vertegenwoordigt je linkerhersenhelft, het rationele wiskundige deel. De rechterhersenhelft (hier voorgesteld door de lijnen die over de omtrek van het vierkant gaan) is echter meer emotioneel. Dit is de kant die je zal helpen de creatieve oplossing te vinden.

Je hersenen systematiseren niet alleen inhouden, maar ook processen of manieren om informatie te verwerken. Je hersenen zitten echter zo vol rationele logica dat ze voortdurend formules op je problemen toepassen en er geen rekening mee houden dat menselijke problemen hoofdzakelijk door emoties worden beheerst.

Het is waar dat mensen “gewoontedieren” zijn, en we passen allemaal steeds weer dezelfde formules toe, ondanks het feit dat we steeds tegengestelde resultaten krijgen van wat we willen. Dan zijn we geneigd de resultaten in twijfel te trekken en niet de principes die ons daar gebracht hebben.

Wanneer deskundigen de redenen onderzoeken waarom we als mensen steeds weer op dezelfde manier problemen proberen op te lossen en onze mentale verrichtingen systematiseren, hebben ze ontdekt dat deze manier van doen een vorm van kortstondige verlichting geeft.

Je omgeving beïnvloedt je

Hier is een voorbeeld. Een dame voelt zich neerslachtig, en ze probeert de reden van haar verdriet te begrijpen. Dan kijkt ze naar buiten en ziet een grijze regenachtige dag. Ze schrijft dit direct toe aan de oorzaak van haar verdriet.

Het is duidelijk dat dit haar gemoedstoestand op geen enkele manier helpt. Door echter de regenachtige dag de “schuld” te geven van haar verdriet, geeft het haar tijdelijke gemoedsrust.

Veel methoden zijn gedoemd te mislukken

Pogingen om problemen op te lossen hebben niet altijd betrekking op persoonlijke initiatieven. Wanneer iemand er voortdurend niet in slaagt zijn problemen op te lossen, na jaren van systematiseren van hetzelfde proces, dan wordt hij steeds kwetsbaarder en afhankelijker van zijn directe omgeving.

Ze zijn dan afhankelijk van deze elementen om de antwoorden te zoeken die hen zouden kunnen helpen zich te verbeteren en betere oplossingen te vinden.

Tussen alle mislukte pogingen zijn er persoonlijke pogingen die de persoon steeds opnieuw probeert, op zoek naar een oplossing. Onder deze pogingen vinden we persoonlijke “mantra’s”. Denk hierbij aan uitspraken zoals “Het zal me niet overkomen, het zal me niet overkomen” of “Alsjeblieft, ga goed; alsjeblieft, ga goed.”

Naast deze persoonlijke pogingen zijn er ook professionele pogingen. Daarbij vragen mensen verschillende deskundigen hen te helpen bij het vinden van een oplossing.

Tenslotte proberen ook de mensen die het dichtst bij je staan (buren, vrienden, familie, enz.) je te helpen je problemen op te lossen. Vaak proberen ze je “nuttige” raad te geven, die echter vrij nutteloos blijkt te zijn.

Ze hebben de neiging te proberen je te motiveren en aan te moedigen om door te gaan. De antwoorden die ze geven zijn echter volkomen ondoeltreffend. Ofwel dat, ofwel ze laten zich gewoon leiden door de dingen die ze aan je kunnen zien gebeuren (zonder buiten het kader te denken).

Problemen oplossen: je kunt het!

Velen van hen zullen je opzwepen door dingen te zeggen als “Je kunt het!” Wat hier echter gebeurt is dat je, behalve dat je geen oplossing voor je probleem vindt, je ook gevangen voelt tussen je eigen verstand dat eist dat het goed moet gaan en degenen om je heen die zeggen “Je kunt het.” Zo’ n situatie creëert alleen maar meer angst voor je. Dat helpt je niet om je problemen op te lossen.

Als je dit blijft doen, bereik je weinig in de zin van een oplossing. Hier is een voetbal analogie om uit te leggen wat we bedoelen. Stel je voor dat je midden in een voetbalwedstrijd zit. Je voelt dat je de wedstrijd gaat verliezen. Alle spelers rennen maar wat rond in een wanhopige poging de bal te bemachtigen. Dit is echter een totaal negatieve manier van doen. Wat kun je dan doen?

We bevelen het volgende aan: neem de bal met je voet aan, houd hem daar, controleer hem, stop, en hef je hoofd op om te zien in welke richting je wilt gaan. Je kunt besluiten de bal door te geven aan iemand die er meer toe in staat is, of je kunt besluiten zelf een schot te wagen. Elke optie is een goede, zolang je maar niet de ondoeltreffende blijft volgen.