Verstop je niet voor de wereld - kom tevoorschijn!

Het is waar dat iedereen zijn of haar typisch persoonsgebonden temperament heeft – van zeer expressief en melodramatisch, tot extreem ingehouden en gereserveerd. Zulke karaktertrekken hoeven op zichzelf echter, als zodanig, geen probleem te vormen – tenzij ze je telkens uit evenwicht brengen. Als je nooit ingetogen kunt reageren, zelfs niet als de situatie daar nadrukkelijk om vraagt, of wanneer je automatisch in paniek raakt zodra je ook maar even alleen bent, dan heb je wel degelijk te lijden onder, en waan je je bovendien het slachtoffer van je eigen, onwillekeurige, emotionele stuiptrekkingen. Als je jezelf krampachtig terugtrekt, en je niet meer kunt verbinden met de mensen of maatschappij om je heen, dan is er eveneens sprake van serieuze, sociaal schadelijke isolatie.

Soms creëren we, vanuit een instinctieve impuls, een soort onzichtbaar schild om onszelf heen – zogenaamd ter bescherming tegen vreemde, priemende blikken, en tegen de harde realiteit. We schieten als een slak terug in onze schulp, en zorgen er zo voor dat niets of niemand ons nog kan beroeren, noch in positieve, noch in negatieve zin. Aldus verdwijnen we naar de achtergrond, en worden we – door anderen – steeds minder gezien of gehoord. Dit buitensporig bangelijke gedrag, voortkomend uit chronische, neurotische nervositeit, leidt vroeg of laat tot allerlei onwenselijke consequenties en complicaties.

Een op privacy gestelde persoon zijn is pertinent niet hetzelfde als de totale verlorenheid van emotionele quarantaine. In het eerste geval deelt iemand diens gevoelens uitsluitend met intimi: vrienden en familie die hij (of zij) al heel lang kent, en volledig vertrouwt. In het tweede geval, van de pathologisch in zichzelf gekeerde einzelgänger, wordt zulke affectieve gemeenzaamheid actief geweigerd, of weet men simpelweg niet hoe daarover überhaupt met de ander te communiceren. Dat is tevens het precaire punt van waar af alles gauw kan afglijden, en mogelijk doortastend ingegrepen dient te worden.

Wat weerhoudt jou ervan om uit je cocon te kruipen en de wereld met open armen tegemoet te treden?

Emotionele isolatie is, allereerst, een teken van angst. Je vermijdt contact met, en de nabijheid van anderen vanuit de pessimistische voorstelling en overtuiging dat dit te gevaarlijk is, dit je te kwetsbaar maakt, om (weer) pijn gedaan te worden. En de voedingsbodem voor deze drang tot ingraven, is het bij voorbaat verlammende geloof dat je niet slim of sterk of snel genoeg bent om aan zulke potentiële bedreigingen het hoofd te bieden, of het leed te verwerken dat gepaard gaat met het geconfronteerd worden met de grenzen van je conventionele comfortzone.

Dit zich verschansen in psychologische isolatie komt extra veel voor onder mensen die getraumatiseerd zijn door agressie en geweld van anderen. Dikwijls zijn zij, buiten eigen schuld om, de dupe geworden van andermans onredelijke wraak- en woededrift. Als deze gapende, innerlijke wond niet op therapeutische wijze genezen tracht te worden, dan raakt die geleidelijk geïnfecteerd, met excessieve emotionele teruggetrokkenheid als vergiftigend gevolg.

Degenen die zich isoleren hebben doorgaans last van een negatief zelfbeeld. Op de één of andere manier voelen zij vaak onvoldoende eigenwaarde om een plekje in deze of gene sociale groep te ‘verdienen’, schamen ze zich voor hun (bijbehorende) gevoelens, en durven ze daardoor geen uiting te geven aan wat er werkelijk in hen omgaat, en gebeurt. Tegelijkertijd zetten ze anderen op een onevenredig hoog voetstuk: ze vrezen hun opinies, hun furie, hun repercussies en respons.

Emotionele isolatie kent vele gradaties, en vele gezichten. Soms is de angst flinterdun, en beseft de persoon donders goed dat alleen dat dunne, semi-transparante schriklaagje hem de vrijheid verspert. In tragischer toestanden, wordt die lonkende helderheid versluierd door norsheid, minachting, valse projecties, en algehele, gefrustreerde tactloosheid jegens anderen.

Van emotionele isolatie tot sociale isolatie

Van nature zijn we aanvankelijk allemaal – logischerwijs – enigszins voorzichtig met het tonen van onze emoties, gevoelens, gedachten, dromen etc. Maar wanneer iemand zich te allen tijde en onder alle omstandigheden niet kan uitdrukken – tegen wil en dank niets kan openbaren – dan is dat een ernstig mankement. Want op dat moment voelt de persoon in kwestie zich letterlijk en figuurlijk gevangen in het eigen onvermogen, veroordeeld tot en geketend aan de ‘donkere kerker’ van zijn onverkozen sprakeloosheid en intern vervloekte sociale isolement.

Over het algemeen wordt deze sombere situatie – op het tandvlees –  ge- en verdragen, zonder schijnbaar onomkeerbare schade aan te richten. Zulke eenlingen verwijderen zich van anderen door express louter over oppervlakkige zaken te praten, door de geldende formele etiquette netjes te volgen, en stereotypische sociale gedragscodes naadloos toe te passen; zodat hun verborgen radeloosheid nimmer de aandacht trekt, of ‘verraden’ wordt door per ongeluk uit de toon te vallen. Het heimelijk getormenteerde individu camoufleert zich als een bekwaam kameleon in en aan zijn omgeving, maar houdt zich altijd op de achtergrond, en laat nooit het achterste van zijn tong zien.

In nog schrijnender scenario’s resulteert het emotionele isolement in een beklemmend sociaal isolement. De betreffende persoon besluit de omgang met anderen resoluut uit de weg te gaan, tot een minimum te beperken, en brengt dagen achtereen thuis door zonder ook maar een woord, of blik, met een levende ziel te wisselen. Dit leidt regelmatig tot stress, extreme timiditeit en depressie, of verergert zulke condities, als ze al aanwezig waren.

Intieme relaties zijn absoluut onmisbaar voor onze geestelijke gezondheid. Ieder mens heeft behoefte aan het ontwikkelen en onderhouden van op wederzijds vertrouwen en waardering gebaseerde banden. Pas dan worden we ons meest authentieke zelf, en voelen we ons wezenlijk verbonden met de wereld om ons heen.

We dienen ons – zowel individueel als collectief – te blijven ontplooien en evolueren, om een betekenisvol bestaan op te bouwen. Dus mocht jij de neiging hebben om jezelf af te zonderen, dan is het waarschijnlijk de moeite waard om je eerlijk af te vragen: waarom doe ik dat eigenlijk, waarom ben ik daar vatbaar voor? Wees niet bang, en overstijg jezelf!

Een knuffel is liefdesgedicht geschreven op de huid

Een knuffel is als een liefdesgedicht dat op de huid geschreven is, dat al onze angsten verbreekt en al ons verdriet isoleert… Lees meer .