Het verlies van een ouder: het ergste dat kinderen kan overkomen
“Ik verloor mijn vader toen ik acht, bijna negen, jaar oud was. Ik ben zijn diepe en liefdevolle stem niet vergeten. Ze zeggen dat ik op hem lijk. Maar er is één ding dat ons anders maakt – mijn vader was een optimistische man.”
Dat is hoe Rafael Narbona zijn getuigenis begint. Hij is een man die zijn vader op zeer jonge leeftijd verloor. Dit is een situatie die zijn leven voor altijd markeerde. Het dient als bewijs dat het verlies van een ouder het ergste is dat een kind kan overkomen.
Tijdens de kindertijd bouwen kinderen een speciale band op met hun ouders. In de meeste gevallen is deze band positief en onvoorwaardelijk. Dankzij hun ouders ervaren kinderen het eerste contact dat hun toekomstige relaties vorm zal geven. Hun steun, en functie als rolmodellen, maken een weg vrij die voor de kinderen nog onbekend is… Vergeet niet dat kinderen gewoon beginners zijn in het spel van het leven. Dus als ouders op jonge leeftijd sterven, kan het een heel harde klap zijn die hen op een diepgaande manier raakt.
Waarom ik? Wat zou er gebeurd zijn als mijn ouders niet waren gestorven? Wat zouden ze te zeggen hebben over mijn huidige leven? Zouden ze trots zijn op de beslissingen die ik heb genomen? Dit zijn vragen die geen goed of fout antwoord hebben. Toch zijn het vragen die mensen na het verlies van een ouder de rest van hun leven bij blijven.
“In mijn gedachten was het onbegrijpelijk om te denken dat mijn vader niet meer met mij door het park zou kunnen lopen.”
-Rafael Narbona-
Het verlies van een ouder laat een permanente stempel achter, of het nu een litteken of een open wond is
Rafael Narbona voelt nog steeds hoe moeilijk het voor hem was om zijn vader op 8-jarige leeftijd aan een hartaanval te verliezen. Het onbegrip van deze onverwachte gebeurtenis leidde ertoe dat hij zichzelf de vraag stelde: ‘Waarom ik?’ Tijdens de pauzes op school zocht hij eenzaamheid op, terwijl hij van het leven had moeten genieten met andere kinderen.
Je kunt vanuit het perspectief van een volwassene denken dat kinderen dingen gewoonlijk snel vergeten. Dit is echter niet het geval voor belangrijke gebeurtenissen in het leven. Een kind ervaart namelijk met grote intensiteit alles wat hem overkomt. En de stempel die elke gebeurtenis achterlaat, is erg moeilijk te wissen. Het verdriet van dat moment, het zien van andere kinderen met hun ouders en de afwijzing van deze nieuwe, onbekende, pijnlijke realiteit van de dood kan een kind voor de rest van zijn leven met zich meeslepen.
Het verlies van een ouder initieert een proces van verdriet met opeenvolgende fasen. De duur van deze fasen is afhankelijk van de persoon die ze ondergaat. Het hangt ook af van de mate waarin deze persoon door de situatie wordt beïnvloed. De aanvankelijke woede, rancune en ontkenning zouden achteraf moeten worden vervangen door verdriet en acceptatie. In het geval van Rafael Narbona kostten de woede en rancune behoorlijk wat tijd om te verdwijnen. Ze waren vooral intens tijdens zijn adolescentie.
Voor een kind is het heel moeilijk om te begrijpen dat levende wezens uiteindelijk sterven en dat dit betekent dat ze nooit meer terug zullen komen.
Rebelleren tegen gezagsdragers en de uitgaansverboden soms niet respecteren, is niet indicatief voor een gebrek aan opvoeding. Soms duidt het op een verschrikkelijke pijn die iemand in zich draagt. Het is een manier om zijn ongeluk te tonen over iets dat nog steeds wordt afgewezen door zijn innerlijke wereld.
Verdriet omgetoverd tot vreedzame nostalgie
Net als bij veel andere kinderen die ook hebben moeten lijden onder het verlies van een ouder, ging de constante strijd tegen de wereld die zich manifesteerde als woede uiteindelijk over bij Narbona. Hij veranderde in een hoogleraar, journalist en schrijver, net zoals zijn vader. In zijn pijn idealiseerde hij zijn vader, totdat hij een keerpunt bereikte en besloot om in zijn voetsporen te treden. Niettemin bleef zijn verdriet aanwezig. Hij onderging een genezingsproces waardoor hij zijn vader zag als iemand die onvolmaakt, maar echt was.
Kinderen van overleden ouders zijn geneigd zich vast te klampen aan een geïdealiseerd beeld, terwijl ze tegelijkertijd rebelleren tegen de wereld die hen hun dierbare heeft ontnomen. Soms treden kinderen in hun voetsporen als gevolg van een diepgeworteld verlangen. Geen verlangen om hun ouder te vervangen, maar om dichter bij dit geliefde individu te staan. De diepe bedroefdheid en dat gevoel van woede ten opzichte van de wereld die hen heeft beroofd van de persoon die ze zo erg missen, bestaan echter nog steeds.
Een familie zou zijn verdriet nooit moeten verbergen. Het zou positief zijn om de kinderen bij dit proces van verdriet te betrekken.
Kinderen hebben er veel last van als ze tijdens hun eerste levensjaren een van hun ouders verliezen. Daarom is het belangrijk om ze de kans te geven om hun gevoelens te uiten. Ze moeten erover kunnen praten, en over hoe ze zich voelen. Dit helpt te voorkomen dat hun emoties in hen stagneren, zonder een betekenis of doel te krijgen. Zo niet, dan is het waarschijnlijk dat de emoties zich in latere stadia van hun leven opnieuw voordoen. En in dit geval zullen ze veel heftiger verschijnen. Op dat moment zal je minder goed in staat zijn om je kind te helpen.
Conclusie
We kunnen niet vermijden wat er gebeurt. Maar we kunnen wel sterker worden met elke klap die we te verduren krijgen. Dit is namelijk een kans om te leren en om veerkrachtiger te worden. Om op je eigen tempo volwassen te worden. Om te beseffen dat het leven niet tegen je is, het is gewoon wat het is – soms willekeurig en wispelturig. Uiteindelijk, dankzij acceptatie, zal het verdriet en het verlangen naar deze verloren ouder veranderen in vredige nostalgie.