Zes tekenen dat je geestelijk gezond bent

Niemand is perfect. Bepaalde kenmerken kunnen je echter helpen kalm te blijven, vooruitgang te boeken op persoonlijk niveau en te genieten van een bevredigend leven. Het betekent dat je geestelijk gezond bent.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Elena Sanz.

Laatste update: 15 juni, 2023

Velen van ons streven in hun leven naar geluk. We streven naar voortdurende toestanden van vreugde en vervulling. Dit is echter onnatuurlijk en bijna onmogelijk. In plaats daarvan zouden we ons moeten richten op het cultiveren van kalmte, stabiliteit en welzijn. Sterker nog, als je geestelijk gezond bent, geniet je al van deze eigenschappen.

Een goede geestelijke gezondheid is niet iets waarmee we worden geboren. Er zijn echter genetische factoren die ons kunnen conditioneren. Zo beweert een artikel (Spaanse link) gepubliceerd in Integrale Pediatrie dat de meeste psychiatrische stoornissen zich onderscheiden door een hoge erfelijke belasting.

Maar, dit is slechts een uitgangspunt. De omgeving die ons omringt en het persoonlijke werk dat we verrichten kunnen ook een verschil maken (Dempster et al., 2011). Dus, hoe weet je of je geestelijk gezond bent? En, zo niet, hoe kun je dat bereiken? Dat kun je hier ontdekken.

Geestelijk gezond zijn

Per definitie is een geestelijk gezond persoon iemand die een goede geestelijke gezondheid geniet. Maar wat betekent dit? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) betekent gezond zijn niet alleen leven zonder ziekte of aandoening, maar genieten van een toestand van totaal lichamelijk, geestelijk en sociaal welzijn.

Deze instelling stelt ook dat geestelijke gezondheid niet alleen gedefinieerd wordt als de afwezigheid van psychiatrische aandoeningen. In feite gaat het ook om intern evenwicht en heeft het te maken met de sociaal-economische omgeving.

De WHO omvat aspecten (Spaanse link) als het ontwikkelen van individueel potentieel, weten hoe om te gaan met dagelijkse stress, en productief werken om bij te dragen aan de samenleving.

De kenmerken van geestelijk gezond zijn

Een goede geestelijke gezondheid komt tot uiting in de kwaliteit van gedachten, het beheer van emoties, en het aannemen van adaptief en passend gedrag om goed te functioneren in het dagelijks leven. Dus, hoe weet je of je geestelijk gezond bent? Als je dat bent, identificeer je je met de volgende kenmerken.

1. Eigenwaarde en zelfvertrouwen

Eigenwaarde is een aspect waar zoveel over gesproken wordt dat het als een soort cliché beschouwd zou kunnen worden. Maar in werkelijkheid is het de sleutel tot geestelijke en emotionele gezondheid. Zonder deze component is het inderdaad moeilijk om stabiel te blijven en je zelfverzekerd te voelen wanneer je het dagelijks leven tegemoet treedt en een pad uitstippelt.

Een goed gevoel van eigenwaarde houdt in dat je een positief beeld van jezelf hebt en een sterke waardering voelt voor wie je bent. Dit omvat het luisteren naar, respecteren van en prioriteit geven aan jezelf wanneer je maar kunt. Bovendien moet je zelfcompassie hebben en vertrouwen opbouwen om jezelf door de moeilijke tijden heen te zien en vooruit te komen.

Volgens een studie (Spaanse link) gepubliceerd in het tijdschrift Interdisciplinaria is eigenwaarde een belangrijke beschermende factor voor een goede geestelijke gezondheid. In feite is het een van de belangrijkste onderscheidende elementen tussen de klinische en de algemene bevolking.

2. Psychologische flexibiliteit

Een groot deel van geestelijk gezond zijn betekent zich aanpassen aan de veranderende situaties in het leven. Het is gemakkelijk om je gelukkig en kalm te voelen als alles goed gaat, maar het is essentieel om kalm en stabiel te blijven als zich tegenslagen voordoen. Cognitieve flexibiliteit is het vermogen waarmee je dit kunt bereiken, omdat het bijdraagt aan de volgende aspecten:

• Het hebben van een open geest.
• Veranderingen accepteren zonder al te gefrustreerd te raken.
• Effectieve manieren vinden om op uitdagingen te reageren en problemen op te lossen.

In feite is aangetoond dat dit vermogen ons minder vatbaar maakt voor het lijden aan psychische stoornissen zoals depressie en meer kans biedt om veerkracht te ontwikkelen en te beoefenen (Soltani et al., 2013).

3. Emotionele intelligentie

Als je geestelijk gezond bent, bezit je een hoge emotionele intelligentie. Met andere woorden, je weet te identificeren wat je voelt en je hebt geleerd je emoties te reguleren. Dit betekent dat je niet gekaapt wordt door extreem intense toestanden en dat je niet automatisch reageert als je emoties ervaart.

In plaats daarvan ben je zelfbewust en gebruik je strategieën om je emoties op een gezonde en productieve manier te moduleren of te beheersen. Bovendien ben je in staat dezelfde processen uit te voeren als je met andere mensen omgaat. Als zodanig kun je begrijpen wat zij voelen en nodig hebben en weet je hoe je daarnaar moet handelen.

Dit heeft een belangrijk voordeel omdat, zoals blijkt uit een meta-analyse (Engelse link) gepubliceerd in Personality and Individual Differences, emotionele intelligentie positief samenhangt met geestelijke en psychosomatische gezondheid

4. Binnenwerk

Als je geestelijk gezond bent, werk je aan jezelf. Misschien heb je al een goede achtergrond en een stel aangeleerde vaardigheden, dankzij je opvoeding of ervaringen tijdens het opgroeien. Aan jezelf werken is echter essentieel om je te ontwikkelen, jezelf beter te leren kennen en niet overgeleverd te zijn aan gebeurtenissen van buitenaf.

5. Zelfzorg

Mentaal gezond zijn betekent dat je weet hoe je prioriteiten moet stellen en je tijd moet indelen. Je wijst bijvoorbeeld tijd toe voor werken, het ontwikkelen van goede gewoonten, en het verzorgen van je relaties. In feite zoek en creëer je evenwicht op elk gebied van je leven.

6. Goede communicatieve vaardigheden

Je kunt zien of je geestelijk gezond bent door je relaties met anderen te analyseren. Die zijn namelijk een uitstekende afspiegeling van je innerlijke toestand. Als je bijvoorbeeld gekwetst of beschadigd bent, kan elke opmerking of actie van anderen intense en negatieve emoties oproepen. Ze zorgen ervoor dat je impulsief reageert en anderen schade toebrengt of jezelf schade laat toebrengen.

Een studie (Spaanse link) gepubliceerd in Procedia-Social and Behavioral Sciences beweert dat het bezitten van goede communicatievaardigheden en weten hoe je assertief nee kunt zeggen aspecten zijn die gunstig correleren met een goede geestelijke gezondheid.

Hoe geestelijk gezond te blijven?

Geestelijke gezondheid is geen onveranderlijk aspect en varieert in verschillende omstandigheden. Daarom is het belangrijk om te weten welke praktijken helpen om je psychisch en sociaal welzijn te cultiveren, of je nu vanaf nul begint of het gewoon wilt onderhouden. Hier volgen enkele suggesties :

• Zorg voor je innerlijke dialoog. Probeer tot jezelf te spreken met woorden van genegenheid, aanmoediging en mededogen. Vermijd het bekritiseren en veroordelen van jezelf.
• Werk aan acceptatie en geen weerstand tegen verandering. Vind een les in elke ongunstige ervaring en ontwikkel veerkracht.
• Blijf actief. Dit is de sleutel tot een mentaal sterke persoonlijkheid. Het betekent dat je de vastberadenheid en motivatie hebt om je doelen na te streven.
• Leer naar jezelf te luisteren. Lees de signalen en sensaties van je lichaam om te allen tijde te weten wat je voelt en nodig hebt. Stilte en journaling kunnen daarbij helpen.
• Cultiveer positieve en betekenisvolle banden met andere mensen. Leer grenzen te stellen, jezelf duidelijk en respectvol uit te drukken, en kies zorgvuldig de mensen met wie je je omringt.

Mentaal gezond zijn kan te danken zijn aan psychotherapie

Tot slot moet worden opgemerkt dat een goede geestelijke gezondheid niet het resultaat is van toeval of geluk. In feite zit er veel werk achter deze gewoonten en vaardigheden. En in veel gevallen is geestelijk gezond zijn te danken aan psychotherapie.

Psychotherapie kan inderdaad het startpunt zijn voor genezing of het ontwikkelen van effectieve strategieën. Het is ook een grote hulp voor degenen die op bepaalde momenten extra steun nodig hebben, ook al lijden ze niet aan een stoornis.

Ten slotte wordt er dagelijks aan geestelijke gezondheid gewerkt en voor gezorgd, net als voor lichamelijke gezondheid. Daarom is het altijd een goed idee om te beginnen met het doorvoeren van positieve veranderingen in dit opzicht.