Tegen jezelf praten: een goede therapeutische oefening

Tegen jezelf praten: een goede therapeutische oefening
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 02 december, 2021

Hardop tegen jezelf praten heeft weinig te maken met krankzinnigheid, net als het voeren van een innerlijke dialoog om verdriet weg te nemen en zorgen te verminderen. Bovendien zijn er maar weinig oefeningen die meer therapeutisch zijn, omdat we uiteindelijk allemaal met onszelf leven. Communiceren met ons eigen wezen is iets vitaals, iets zuiverends en emotioneel noodzakelijk om voor onszelf te zorgen zoals we verdienen.

Aldous Huxley zei heel treffend dat er maar een klein deel van het universum is dat we grondig kunnen kennen en verbeteren, en dat deel is het onze, dat wat van ons is: wij zelf. Maar hoe vreemd het ook mag lijken, niet altijd geven we het de aandacht die het verdient. We verwaarlozen onszelf als iemand die zijn persoonlijk dagboek in een la achterlaat, of zoals iemand die zijn huissleutels in de broekzak van iemand anders stopt.

Psychologen leggen ons bovendien uit dat we allemaal gebruikmaken van innerlijke dialogen, maar dat we dit op de slechtst mogelijke manier doen. Ethan Kross, bekend wetenschapper op het gebied van de emotionele psychologie aan de Universiteit van Michigan, besefte bijvoorbeeld dat de mens reddeloos gevoelig is voor negatieve zelfgesprekken.

Hij onderging het zelf toen hij op een morgen geheel opging in zijn mobiele telefoon. Zonder het te beseffen, stak hij een zebrapad over met rood licht. Na nauwelijks een auto te ontwijken die op het punt stond hem te overrijden, verraste hij zichzelf door zijn eigen naam hardop uit te spreken en zichzelf te verwijten hoe hij zo stom kon zijn.

We doen dit vrijwel allemaal. Als iets niet gaat zoals we verwacht hadden of als we een fout maken, duurt het niet lang voordat we die gretige stem van ons bewustzijn horen die ons vertelt hoe onhandig of nutteloos we zijn. En het is deze aanhoudende negatieve innerlijke dialoog die ons naar een staat van weerloosheid leidt en naar de gevaarlijke afgrond van de depressie voert. Laten we dat vermijden, laten we het gesprek van koers veranderen.

Meisje dat een vis omarmt

Tegen jezelf praten, sleutel tot welzijn

Bovengenoemde professor Ethan Kross voerde een reeks experimenten uit aan de Universiteit van Michigan, waar hij iets concludeerde dat zowel interessant als nuttig was: mensen die met zichzelf praatten en die hun zelfgesprekken begonnen met het noemen van hun naam, waren meer succesvol in het leven, ze toonden een groter zelfvertrouwen en ze leken gelukkiger.

Het kan op het eerste gezicht enigszins naïef lijken. Maar tegen jezelf praten geeft je iets wat je niet kunt negeren: je hersenen werken een stuk beter, je waarnemingsvermogen is alerter en je kunt op een goede manier je emotionele wereld controleren. Daarom hebben we het absoluut niet over iets wat zomaar uit de mouw is geschud. Het houden van innerlijke dialogen heeft namelijk duidelijk baat, feit dat wordt ondersteund door de wetenschap, met vele studies die dit aantonen.

Laten we er iets meer op ingaan.

Een gesprek met jezelf verbetert je intellectueel vermogen

Tegen jezelf praten zal je niet van de ene op de andere dag slimmer maken. Wat er wel zal gebeuren is dat je je intellectueel vermogen zal verbeteren, dat wil zeggen, je zal je aandacht en je vermogen tot reflectie vergroten, je zal betere keuzes kunnen maken, je zal je beter kunnen concentreren en je zal minder snel afgeleid worden.

Iets dat zo eenvoudig is als tegen onszelf zeggen: ‘Laten we eens kijken, Maria, concentreer je beter en bedenk wat je gaat doen met dit probleem…’ of ‘Carlos, je bent je tijd aan het verspillen, kalmeer jezelf en denk goed na over wat er gebeurt’, zal ons ongetwijfeld helpen om veel van onze cognitieve processen te verbeteren.

Man die zichzelf tekent

Tegen jezelf praten verbetert je zelfvertrouwen

Ieder van ons leeft in een bepaalde omgeving en met verschillende mensen met wie hij meer of minder goed omgaat. Maar buiten die context om, zijn wijzelf degenen met wie we werkelijk het leven delen. Waarom zouden we onszelf dan uitsluiten? Waarom zouden we niet dagelijks met onszelf afspreken om een kopje thee of koffie te drinken en om te praten over hoe alles gaat?

Niemand zal ons voor gek uitmaken, en wie dat wel doet loopt beslist een van de beste technieken voor zelfhulp en persoonlijke groei mis die er zijn. Hier komen enkele kleine voorbeelden.

  • Tegen jezelf praten stelt je in staat je te ‘concentreren op het heden en op je gevoelens van dat moment’. Je wordt je daarvan bewust, je zal ze beter begrijpen en controleren.
  • Een zelfgesprek is ook een krachtige motivatiebron, de meest oprechte, de meest betrouwbare en degene die ons nooit zou moeten teleurstellen. Dus zelfs in de meest moeilijke situaties kan niets ons meer energie geven dan tegen onszelf zeggen ‘Kom op, Angela, je hebt het zwaar maar je kunt nu niet opgeven, ga ervoor’.
  • Aan de andere kant, iets dat ook wordt uitgelegd in het Quarterly Journal of Experimental Psychology, is dat we door hardop te praten een knop in onze hersenschors omzetten, daar waar het bewustzijn van onze ‘ik’ zit. Op deze manier ontwikkelen we betere psychologische controle om helderder en efficiënter te kunnen nadenken.
  • Op dezelfde manier, door plaats te maken voor die kalme en veilige innerlijke stem, winnen we in perspectief en kunnen we negatieve terugkomende gedachten relativeren.
Meisje dat in de wind staat

Tot slot, iets dat duidelijk moet zijn over de voordelen van het tegen jezelf praten is dat deze alleen bestaan als je eerst in staat bent om je negatieve innerlijke zelfgesprekken te beheersen. Want zo nu en dan fluistert er ook een stemmetje ‘Wat je ook doet, het zal niet goed gaan’ of ‘Je hebt je weer vergist, het is duidelijk dat je het niet kan’.

Laten we dit vermijden. Er is tenslotte niets ergers dan zelf onze grootste vijand te worden. Denk bijvoorbeeld aan de manier waarop Socrates onze gedachten definieerde: “Het is een eerlijk gesprek dat de ziel met zichzelf heeft”. Laten we onze zelfgesprekken dus niet slecht behandelen, laten we voor ze zorgen als voor een kostbaar iets en laten we er op een positieve, constructieve en gevoelige manier mee omgaan. 


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.