Synesthesie: geluiden zien, kleuren horen en voorwerpen proeven

Beeld je eens in dat je een kat aan het aaien bent en dat je hierdoor de smaak van snoep in je mond bemerkt. Of dat zodra je een symfonie van Beethoven hoort, alles om je heen ineens blauw wordt.

En bedenk je nu dan eens dat je je dit niet verbeeldt. Je proeft echt snoep en ziet echt alles om je heen blauw worden.

Dit is de wonderlijke wereld van mensen met synesthesie. Synesthesie is een vermenging van de zintuigen. Het is een aandoening waarbij de onderlinge invloed van zintuigelijke waarnemingen ervoor zorgt dat we bepaalde zaken waarnemen met meerdere zintuigen tegelijk.

Op zich is dit niet ongewoon, maar bij synesthesie is de onderlinge invloed dusdanig sterk dat bijvoorbeeld kleuren gezien kunnen worden, oppervlakken geproefd of kleuren geroken.

We hebben het hier niet over een loutere associatie of het ‘vaag’ zien, horen of proeven van iets: ze voelen het echt.

Zelfs als de persoon met synesthesie een van de zintuigen verliest, kunnen synesthesieën zich blijven voordoen. Iemand die kleuren hoort, bijvoorbeeld, kan dit nog steeds ervaren zelfs al is hij volledig blind geraakt.

Al deze percepties zijn onvrijwillig. Als andere mensen naar een witte muur kijken, dan zal deze wit blijven, of ze dit nu leuk vinden of niet.

Synesthesieën zijn volledig onwillekeurig en treden dus oncontroleerbaar op. Al jaren is het een bron van fascinatie voor wetenschappers en kunstenaars.

In de kunst heeft deze vermenging van de zintuigen de paletten samengesteld van schilders, de sonnetten geschreven van dichters en de muziek gecomponeerd van muzikanten.

De impressionistische schilder Kadinsky zag bijvoorbeeld kleuren door naar muziek te luisteren en schilderde zo symfonieën.

Of neem nu de dichter Rimbaud, die poëzie schreef waarin hij iedere klinker een kleur toedichtte.

Dit is, overigens, de meest voorkomende vorm van synesthesie: het associëren van letters of cijfers met een bepaalde kleur.

Van degenen die dit fenomeen ervaren kunnen we met recht zeggen dat ze ze ‘niet alle vijf op een rijtje hebben’.

Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat synesthesie zich voordoet wanneer er sprake is van een kruislingse activiteit tussen de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor het verwerken van de zintuigen.

Deze aandoening kan genetisch zijn, zich voordoen tijdens de foetale ontwikkeling, of zich voordoen als gevolg van het gebruik van middelen als LSD, paddo’s of andere psychedelische drugs. Het doet zich tevens voor bij autistische mensen en mensen met bepaalde vormen van epilepsie.

Als iemand met synesthesie aan depressie lijdt, dan ervaart hij de depressieve gevoelens veel intenser dan andere mensen.

Geschat wordt dat één op de tweeduizend mensen een sterke vorm van synesthesie heeft, en dat één op de twintigduizend een milde vorm ervaart.

De precieze gegevens zijn echter niet bekend en daar is een hele simpele reden voor: mensen met synesthesie weten soms jarenlang niet eens dat ze het hebben. Voor hen is het simpelweg de manier waarop ze hun omgeving waarnemen, en pas wanneer ze hun waarnemingen delen met anderen, realiseren ze zich dat zij de dingen anders ervaren.

Synesthesie is geen ziekte of stoornis. Het is gewoon een bijzondere manier om van de wereld te genieten.

Sommige onderzoeken tonen zelfs aan dat het een reeks voordelen biedt als het aankomt op creativiteit en geheugen.

Dus, als jij synesthesie hebt, geniet dan simpelweg van de geluiden, geniet van hoe die geur eruitziet en streel de kleuren die jou omringen met je vingers.

Wil je meer weten over synesthesie? Klik dan hier!

Uitgelichte afbeelding met dank aan Lucy Nieto