Stripboek-therapie: hoe Superman je kan redden
Sinds hun ontstaan, tussen de zeventiende en de achttiende eeuw, maken strips deel uit van de populaire cultuur. Onze sociale verbeelding van superhelden die vechten om te overleven en een betere wereld te scheppen is inderdaad door verschillende generaties gedeeld. Tegenwoordig worden stripboek-therapie gebruikt en als een waardevol hulpmiddel gezien.
In dit genre zijn er graphic novels die de moeilijkheden illustreren van mensen die aan psychische stoornissen lijden, kinderstrips over integratie op school, of meer expliciete en didactische teksten, die technieken aanleren om met paniekstoornissen om te gaan. Wegens hun succes begint men de bijbehorende therapeutische toepassingen systematischer te bestuderen.
De voordelen van strips
Net als andere literaire genres zijn strips echt nuttig om aan de werkelijkheid te ontsnappen. In feite is het binnentreden in een parallelle wereld vaak het beste medicijn om stress te kalmeren, opdringerige gedachten te stoppen, en ons welzijn te verbeteren. Bovendien moedigen ze creativiteit en reflectie aan.
Het lezen ervan maakt het ons gemakkelijker om nieuwe manieren te gebruiken om onze gevoelens, gedachten en zorgen uit te drukken. Ze doen ons ook nadenken over ons gedrag en onze gevoelens in bepaalde situaties.
Zoals in de meeste verhalen die we zien of lezen, wekken strips onze identificatie met en acceptatie van hun personages op.
Bijvoorbeeld, zien hoe een personage kracht kan vinden waar er geen leek te zijn en zichzelf kan redden kan echt inspirerend zijn voor iemand die een moeilijke tijd doormaakt. Of, als de hoofdpersoon hetzelfde probleem heeft, kunnen ze voor de lezer nieuwe alternatieven of hulpbronnen openen om met zijn eigen probleem om te gaan.
Het is dit laatste punt dat stripboeken bijzonder interessant maakt voor gebruik in therapie. Wanneer iemand zich namelijk met zelfs maar één aspect van het verhaal identificeert, is dat een prima uitgangspunt om motivatie, introspectie en verandering te bevorderen.
Stripboek-therapie
Stripboek-therapie is een vorm van kunstzinnige therapie of bibliotherapie. Soms wordt het verward of opgenomen binnen het gebied van de grafische geneeskunde. Het is een genre dat de beeldende kunsten combineert met een medisch discours en benadering. Met andere woorden, het gebruikt het beeld om verhalen over te brengen die te maken hebben met gezondheidszorg of ervaringen met ziektebeelden.
Deze nieuwe therapie is ongelooflijk veelzijdig. Ze kan gebruikt worden in verschillende settings (scholen, klinieken, ziekenhuizen, enz.), voor verschillende leeftijden en om verschillende ziekten of levensproblemen te behandelen.
Bovendien is het een uiterst nuttig hulpmiddel om te gebruiken bij narratieve therapie of cognitieve gedragstherapie. Deze specifieke therapie gebruikt veel schriftelijk materiaal om haar taken uit te voeren, dus het gebruik van strips zou het gemakkelijker maken om te werken met mensen die een andere taal spreken, die lees- of leerproblemen hebben, of beide. Bijvoorbeeld dyslexie.
De verschillende soorten stripboek-therapie
Je zou kunnen zeggen dat er evenveel stripboek-therapieën als voorbeelden zijn. Elk persoon, elk verhaal, en elke manier om het te gebruiken kan sterk verschillen. In de regel worden echter twee soorten erkend, afhankelijk van de rol die stripboeken in de therapie spelen.
1. Het maken van een stripverhaal of grafische roman
In deze vorm van therapie werkt de patiënt samen met de therapeut, een familielid, of een steungroep aan het maken van een eigen stripverhaal, stripverhaal of grafische roman. De bedoeling is om, door middel van beeldende kunst en teksten, een verhaal te genereren dat helpt bij het genezingsproces.
In de regel is het aan te bevelen dat ze beginnen met het creëren van de personages, en die situeren in relatie tot hun eigen omgeving, hun verleden en hun heden. Het wordt een soort autobiografie. Soms zal het verhaal identiek zijn aan de werkelijkheid.
In andere gevallen kan het individu ervoor kiezen het verhaal op een of andere manier een andere vorm te geven. Dit geeft hen de kans om, in het echt, hun probleem op een andere manier te benaderen.
Zelf-fictie kan uiterst heilzaam zijn omdat het een verrijkte of parallelle werkelijkheid biedt. Zo kunnen de hoofdpersonen beslissingen nemen die ze in het verleden niet namen, of alternatieve manieren vinden om in bepaalde scenario’s te handelen.
2. Een stripboek lezen
Deze vorm van stripboek-therapie, misschien eenvoudiger en betaalbaarder, is op lezen gebaseerd. Gepubliceerde verhalen worden doorgenomen en ervaringen, diagnoses en verhalen die lijken op die van de patiënten worden besproken.
Sommige van de klassieke strips kunnen op deze manier gebruikt worden. Veel klassieke superhelden lijden immers aan geestelijke gezondheidsproblemen. Daarom kunnen ze als inspiratiebron of basis dienen om sommige van de zorgen van patiënten aan te pakken.
- Zo vertoont Spider-Man sinds hij zijn oom vermoordde symptomen van een obsessief-compulsieve stoornis, zoals een overdreven plichtsgevoel.
- Iron Man heeft een probleem met alcohol en andere middelen.
- Batman lijdt aan een posttraumatische stressstoornis.
- Terwijl Captain Marvel, behalve aan deze laatste twee stoornissen, ook aan depressie lijdt.
Interessant is dat ze ook voorbeelden zijn van verantwoordelijkheid, inspanning en rechtvaardigheid.
Een andere mogelijkheid is gebruik te maken van verhalen die expliciet met psychologische, medische of sociale problemen te maken hebben. Bijvoorbeeld, Marbles: Mania, Depression, Michelangelo and Me van Ellen Forney bijvoorbeeld bij de behandeling van bipolaire stoornis. Of Wrinkles van Paco Roca bij de zorg voor iemand met Alzheimer.
Hoe je thuis stripboek-therapie kunt gebruiken
Als je eigen therapeut geen manier vindt om met strips te werken, kun je hem misschien vragen of het een goed idee voor je is om enkele van de maatregelen over te nemen die je in het verhaal gezien hebt en die voor het personage goede resultaten hebben opgeleverd.
Er is een veelheid aan strips beschikbaar, dus is de kans groot dat je een verhaal vindt dat op het jouwe lijkt. Duik er in en noteer hoe je personage handelt en denkt en wat hij doet. Vraag jezelf af wat je zou veranderen.
- Wat zou je ze aanraden te doen?
- Welke gevolgen hebben hun gedachten en die van jou?
- Wat heeft het personage gedaan om vooruit te komen en hoe kun je je eigen situatie verbeteren?
Hoewel superhelden van verre planeten komen en vaak buiten-wereldse gebeurtenissen hebben meegemaakt, hebben we allemaal het vermogen om onze problemen te overwinnen, te groeien, en onszelf te redden. We kunnen ook de mensen om ons heen redden. In feite hoeven we soms alleen maar naar elkaar te kijken als stripfiguren om te beseffen wat we nodig hebben.
Noot van de redactie. Stripboek-therapie is geen therapie op zich. Het is ingekaderd in een context waaruit we waardevolle middelen kunnen putten om een therapeutisch doel te bereiken. Maar voordat je een maatregel overneemt die aan een stripverhaal of een soortgelijk medium ontleend is, is het raadzaam eerst met een therapeut te overleggen. Samen kunnen jullie beslissen of er aanpassingen nodig zijn.
Uitgelichte afbeelding afkomstig van: nikkimeel / Shutterstock.com
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Luque, F. R. (2016). El perfil psicológico de los grandes villanos del cómic de superhéroes. Boletín Millares Carlo, (32), 86-104.
- Moreno, R. B. (2021). Watchmen: héroes y terapia del shock. Un diálogo entre Damon Lindelof y Alan Moore. Cuadernos del Centro de Estudios en Diseño y Comunicación. Ensayos, (125), 39-62.
- Pomares Puig, M. P. (2015). Cómics para la Disfemia.