Stranger Things 4: een reis naar de diepten van psychologisch trauma
We hebben bijna drie jaar gewacht op de première van Stranger Things 4. We kunnen echter zeggen dat dit uitstel – gerechtvaardigd door productiesluitingen vanwege de pandemie- de moeite waard is geweest. De kinderen uit Hawkins zijn niet meer zo jong en de plot is ondergedompeld in het psychologische universum van trauma’s.
Verwijzingen naar de popcultuur van de jaren ’80 zijn nog steeds het voornaamste handelsmerk van de makers, de gebroeders Duffer. Bovendien zien we in deze serie, meer nog dan in de vorige drie seizoenen, door de nostalgische achteruitkijkspiegel de klassiekers van het horrorgenre.
Het is inderdaad onvermijdelijk niet te denken aan elementen van A Nightmare on Elm Street, Hellraiser, Dungeons and Dragons, en It.
Ook Stephen King is vertegenwoordigd met een klein eerbetoon aan een ander van zijn werken, Carrie. In feite worden verhaallijnen aan deze horrorproducties ontleend om een reden, niet alleen uit nostalgie. Het is omdat het ideale mechanismen zijn om door menselijk lijden te navigeren.
De verliezen, de schuldgevoelens, de trauma’s, en de kwade en onaangename ervaringen van adolescenten in hun middelbare school zijn de afdrukken die de trouwe kijker van deze serie achterlaat.
“Je lijden is bijna ten einde.”
-Vecna-
Stranger Things 4: een reis naar menselijke pijn
Stranger Things 4 neemt afstand van de sentimentaliteit van de vorige seizoenen. Hoewel elementen als vriendschap, liefde en loyaliteit nog steeds aanwezig zijn, wordt de mechaniek van elke episode steeds duisterder. In feite ontdekken we al snel dat een aantal personages de dramatische gebeurtenissen van het vorige seizoen nog niet te boven zijn gekomen.
We zijn er ook getuige van dat Eleven (Millie Bobby Brown) aanpassingsproblemen blijft hebben. Het lijkt erop dat haar adolescentie niet minder gecompliceerd zal zijn dan haar kindertijd.
School is een marteling voor haar: “Iedereen kijkt naar me alsof…alsof ik een monster ben,” zegt ze. Ze is haar krachten en haar adoptievader kwijt en alsof dat nog niet genoeg is, doet de afstand tussen haar en Mike (Finn Wolfhard) haar twijfelen of hij nog wel van haar houdt.
We zouden kunnen zeggen dat de ‘middelbare school terreur’ de eerste trigger van het plot is. In Hawkins wordt een golf van moorden ontketend die georkestreerd wordt door een sinistere figuur: Vecna.
Dit wezen verblijft in de bekende ‘Upside Down’. Het is een wezen dat gedijt op de schuldgevoelens van de jongeren. Het lokt hen in zijn duisternis door hen iets te beloven waar de meeste tieners naar verlangen: ophouden met lijden.
Lieve Billy, Max en tienerdepressie
Als we één opmerkelijk personage uit Stranger Things 4 moesten kiezen, zou het waarschijnlijk Max (Sadie Sink) zijn. Na getuige te zijn geweest van de dood van haar stiefbroer Billy (Dacre Montgomery) is het duidelijk dat ze getraumatiseerd is. Bovendien voelt ze zich enorm schuldig dat ze niets gedaan heeft om hem te helpen.
Gedurende verschillende afleveringen zien we hoe ze zich isoleert van haar vriendenkring. Ze vermijdt ook elke psychologische steun en houdt vol dat ze in orde is. Ze heeft echter moeite met slapen (Engelse link), kan zich niet concentreren, is voortdurend in een slecht humeur, en heeft flashbacksover Billy’s dood. De symptomen van depressie en posttraumatische stressstoornis zijn duidelijk.
In de aflevering “Dear Billy” zien we haar een bekende therapeutische techniek uitvoeren. Ze schrijft een brief aan Billy om te proberen zich met hem te verzoenen. De pijn en het gewicht van haar schuld maken haar inderdaad tot een ideaal slachtoffer voor Vecna.
Vecna: zich voeden met het lijden en de spijt van anderen
Vecna, was oorspronkelijk een mens, Henry Creel. Doorheen Stranger Things 4 worden psychologische deuren geopend en ontdekken we uiteindelijk zijn ware identiteit. We zouden kunnen zeggen dat hij de kwintessens is van alle schurken uit klassieke horrorfilms. Een originele combinatie tussen Freddy Krueger, Pennywise, en Hellraiser.
De Meester van de Spinnentroon of de Ondode Koning, zoals hij in het Dungeons and Dragons rollenspel bekend staat, is eigenlijk van menselijke oorsprong. Dit detail is de hoeksteen van het hele plot. Het wezen is geëvolueerd tot een entiteit die erop gericht is zich te voeden met het lijden en berouw van jonge mensen, en dat is misschien wel wat de meeste belangstelling van de kijker trekt.
We maken kennis met Vecna in zijn kindertijd, een jongen met duidelijke tekenen van toekomstige psychopathie (Engelse link). Hij is hermetisch, heeft weinig empathie met zijn familie, en martelt dieren.
Hij heeft alleen een affiniteit voor spinnen, meer bepaald zwarte weduwen. We hebben hier zeker met meer te maken dan een eenvoudig extradimensionaal monster. Bovendien is zijn band met Eleven van groot belang.
Eleven, terug naar de laboratoria van Dr. Martin Brenner
Omdat psychische trauma’s de rode draad van Stranger Things 4 vormen, moeten we het over Eleven hebben. Haar leven is verre van stabiel. In een poging haar krachten terug te krijgen, trapt de jonge vrouw in een val. Ze belandt weer in het hol van de leeuw, de experimentele laboratoria van Dr. Brenner.
Niet alleen zien we haar opnieuw onderworpen aan de proeven van de meedogenloze wetenschapper die ze ‘vader’ noemt. Ze moet ook afrekenen met de overblijfselen van gewelddadige beelden die zich sinds haar kindertijd in haar geest hebben vastgezet. Ze hebben betrekking op de wrede moorden op al zijn laboratoriumpartners. Een daad waarvoor zij blijkbaar verantwoordelijk was.
We zijn weer getuige van de belevenissen van het NINA project. We moeten echter niet vergeten dat dit soort experimenten zijn oorsprong had in de werkelijkheid. De CIA begon namelijk in 1950 met het zogenaamde MKUltra project. Hun doel was mogelijke gedachtenbeheersingstechnieken te onderzoeken, zodat ze in de Koude Oorlog een voordeel konden hebben tegen Rusland.
Bij deze geheime programma’s werden tientallen Amerikanen gebruikt zonder hun toestemming. Met behulp van LSD probeerden ze zich te verdiepen in telepathie, remote viewing, telekinese, enz. Het experiment werd naar verluidt in 1977 stopgezet.
Stranger Things 4 en de voortdurende strijd tegen monsters
Stranger Things 4 wordt ons in twee delen voorgeschoteld. Het lijkt erop dat Netflix een verandering wilde aanbrengen en besloot de spanning te verlengen en ons een paar weken op het einde te laten wachten. Zeker,in deel één is het psychologische verhaal schrijnender dan ooit.
De mentaliteit van getraumatiseerde personen zweeft in de lucht. Ze worden vergezeld door vele demonen die verslagen moeten worden. Maar we zien ook de oude magie in de beminnelijke personages van het gevallen middelbare school idool Steve en de fantastische Dustin (Gaten Matarazzo).
Laten we hopen dat in deel twee vriendschap en liefde de littekens zullen helen en de groep tieners zullen veranderen in een familie die opnieuw zal zegevieren. Er kan weinig twijfel over bestaan dat het een definitief avontuur zal worden.