Serotoninesyndroom: symptomen en behandeling

Serotoninesyndroom: symptomen en behandeling
Valeria Sabater

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 17 februari, 2024

Het serotoninesyndroom is een klinische aandoening die kan optreden als een bijwerking van antidepressiva. Recente onderzoeken tonen aan dat de incidentie van dit syndroom recentelijk is toegenomen omdat steeds meer mensen antidepressiva gebruiken.

Het serotoninesyndroom wordt meestal gekenmerkt door verlies van coördinatie, koorts, tachycardie, toevallen en ademhalingsmoeilijkheden. In meer ernstige gevallen kan het ook de dood tot gevolg hebben. Voor degenen die nog nooit van deze term hebben gehoord, is het de moeite waard om de symptomen te leren kennen.

Helaas geloven de meeste mensen ten onrechte dat het serotoninesyndroom uitsluitend het gevolg is van misbruik van antidepressiva. Dit is incorrect. Hoewel het serotoninesyndroom het gevolg kan zijn van misbruik van antidepressiva, is dat niet altijd de oorzaak. Eigenlijk is in de meeste gevallen de oorzaak niet per se duidelijk.

Het serotoninesyndroom is geen bekende aandoening. De kans van optreden neemt jaar na jaar toe als gevolg van het toegenomen gebruik van geneesmiddelen met serotinine.

Zoals we al weten, reageert elke persoon op een andere manier na het innemen van een chemisch middel of een medicijn. Soms begint ons lichaam het te accumuleren in plaats van het medicijn te metaboliseren. Na een tijdje begint dit overmatige stimulatie op bepaalde receptoren te produceren.

Deze farmacologische onregelmatigheid kan bij elke patiënt voorkomen, ongeacht hun leeftijd of medische aandoening. In de meeste gevallen is het serotoninesyndroom (SS) relatief mild.

De effecten duren niet langer dan een dag en zijn gemakkelijk te behandelen. Een klein deel van de mensen die een medische behandeling met antidepressiva ondergaan, krijgt echter de meest ongunstige en gevaarlijke reacties.

Serotoninesyndroom en antidepressiva

Antidepressiva hebben een zeer specifiek actiemechanisme. Wat zij in feite doen, is het remmen van de heropname van serotonine. Dankzij hen kunnen we een hoger niveau van deze neurotransmitter in ons hele lichaam hebben, niet alleen in ons brein.

Het is belangrijk om te onthouden dat serotonine meestal voorkomt in onze dunne darm. Deze chemische stof is verantwoordelijk voor onder andere het regelen van onze stemming, eetlust en de communicatie tussen neuronen.

Artsen schrijven antidepressiva niet alleen voor om depressie te behandelen. Ze zijn ook effectief voor mensen met angststoornissen, posttraumatische stress, boulimia, obsessief-compulsieve stoornis en premenstruele dysfore stoornis. Dit zijn slechts enkele van de aandoeningen die antidepressiva kunnen behandelen.

Op dit moment zijn de meest voorgeschreven antidepressiva SSRI’s (selectieve serotonine-heropnameremmers) vanwege hun effectiviteit. Samen met neurologische geneesmiddelen om de ziekte van Parkinson of intense hoofdpijn te behandelen, zijn het de geneesmiddelen die we het meest associëren met het serotoninesyndroom.

Symptomen van het serotoninesyndroom

Het serotoninesyndroom wordt gekenmerkt door milde tot ernstige symptomen. Deze omvatten autonome stoornissen, neuromusculaire excitatie en mentale toestandsverandering.

Deze effecten zijn duidelijk als er een overmatige hoeveelheid serotonine in ons lichaam zit. Als dit gebeurt, begint de serotonine een reeks zeer specifieke receptoren te stimuleren: 5-HT1A en 5-HT2A.

Deze receptoren induceren een cascade van zeer brede cellulaire biochemische effecten. Beetje bij beetje maken ze plaats voor een reeks van veranderingen en fysiek-organische en mentale gebeurtenissen. Ze omvatten het volgende:

  • Tachycardie.
  • Koorts.
  • Misselijkheid en overgeven.
  • Diarree.
  • Intestinale stoornissen.
  • Tremor in spieren.
  • Verwarring en angst.

In meer ernstige gevallen kunnen patiënten in coma raken. Patiënten kunnen ook last hebben van respiratoire complicaties, spier rigiditeit, ernstige hyperthermie en bewustzijnsverlies.

Waarom gebeurt dit en hoe kunnen we het serotoninesyndroom behandelen?

Zoals we vanaf het begin hebben gezegd, zijn de triggers of oorzaken van het serotoninesyndroom niet altijd duidelijk. Er zijn echter enkele risicofactoren die de moeite waard zijn om in gedachten te houden:

  • De mensen met een hoger risico op het krijgen van het serotoninesyndroom zijn mensen die lijden aan chronische ziekten, vooral hart- en vaatziekten.
  • Het syndroom komt ook vaak voor bij mensen met allergische reacties. Er zijn mensen die, wanneer zij voor het eerst met hun behandeling met serotonerge geneesmiddelen beginnen, een onverwachte respons ervaren. Daarom is het altijd slim om met een lage dosis te beginnen en contact op te nemen met je arts op basis van je reactie op het medicijn.
  • Ook vergroot de kans op interactie met antidepressiva bij het nemen van andere geneesmiddelen om verschillende ziekten of specifieke problemen te behandelen. Daarom is het belangrijk om medisch toezicht te houden en je arts te vragen hoe de medicijnen kunnen reageren.

Behandeling van het serotoninesyndroom

Wanneer een persoon in het ziekenhuis komt met duidelijke symptomen van het serotoninesyndroom, is het eerste wat de medische professional moet doen, de ernst bepalen. Symptomen verdwijnen over het algemeen na 24 uur.

De patiënt moet stoppen met het innemen van het medicijn dat hen heeft beïnvloed en hun behandeling opnieuw evalueren met hun arts. Als de symptomen ernstig zijn, moet de patiënt in het ziekenhuis worden opgenomen. Medische professionals zullen intraveneuze vloeistoffen toedienen en zullen alert zijn op mogelijke hypothermie.

Koud worden is een veel voorkomend symptoom. Als de vergiftiging door de serotonine echter zeer ernstig is, is de behandeling veel complexer en zal deze gericht zijn op de vitale functies van de patiënt om hun overleving te garanderen.

We moeten echter onthouden dat er veel bijwerkingen zijn geassocieerd met het nemen van antidepressiva. Als je antidepressiva gebruikt, is het belangrijk om aandacht te besteden aan waarschuwingssignalen die ons lichaam ons geeft.

Waar mogelijk moeten we de dosis verlagen of indien nodig een ander geneesmiddel  proberen. Als je problemen ondervindt, houd dan je symptomen bij en raadpleeg je arts.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.